'મિશન સ્કૂલ્સ ઓફ એક્સેલન્સ' કાર્યક્રમ હેઠળ રૂ. 4500 કરોડથી વધુની કિંમતના વિવિધ પ્રોજેક્ટ્સનું ભૂમિપૂજન અને લોકાર્પણ કર્યું
'વિદ્યા સમીક્ષા કેન્દ્ર 2.0' અને અન્ય વિવિધ વિકાસલક્ષી પરિયોજનાઓનો શિલાન્યાસ કર્યો
"અમારા માટે ગરીબો માટે ઘર એ માત્ર એક સંખ્યા નથી, પરંતુ ગૌરવને સક્ષમ કરનાર છે"
"આદિવાસી વિસ્તારોના યુવાનોને તકો પૂરી પાડતી વખતે યોગ્યતાને પ્રોત્સાહિત કરવાનું અમારું લક્ષ્ય છે"
"છોટા ઉદેપુર સહિત સમગ્ર આદિવાસી વિસ્તારની માતાઓ અને બહેનોને કહેવા આવ્યો છું કે તમારો આ પુત્ર તમારા હકને સુનિશ્ચિત કરવા આવ્યો છે"

ભારત માતા કી જય

ભારત માતા કી જય

સ્ટેજ પર બેઠેલા ગુજરાતના લોકપ્રિય મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલ, સંસદમાં મારા સાથીદાર, ગુજરાત ભાજપ અધ્યક્ષ શ્રી સી.આર. પાટીલ, ગુજરાત સરકારના તમામ મંત્રીઓ, રાજ્ય પંચાયતના પ્રતિનિધિઓ અને મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત મારા વ્હાલા ભાઈઓ અને બહેનો,

કેમ છો બધા, પ્લીઝ મોટેથી બોલો, હું ઘણા સમય પછી બોડેલી આવ્યો છું. અગાઉ, કદાચ મારે વર્ષમાં બે-ત્રણ વાર અહીં આવવું પડતું હતું અને તે પહેલાં જ્યારે હું સંસ્થામાં કામ કરતો હતો ત્યારે હું દરરોજ અહીં બોડેલી જતો હતો. થોડા સમય પહેલા, હું વાઇબ્રન્ટ ગુજરાતના 20 વર્ષની ઉજવણી નિમિત્તે ગાંધીનગરમાં આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં હતો. 20 વર્ષ વીતી ગયા, અને હવે મને બોડેલી, છોટા ઉદેપુર, ઉમરગામથી અંબાજી સુધીના સમગ્ર પંથકના મારા આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનો વચ્ચે તમારી મુલાકાત લેવાની તક મળી છે, ઘણા વિકાસ પ્રોજેક્ટ છે. હવે, મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું તેમ, 5000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના ભાવિ પ્રોજેક્ટ માટે, મને કેટલાકનો શિલાન્યાસ અને અન્યનું ઉદ્ઘાટન કરવાની તક મળી છે. હવે ગુજરાતના 22 જિલ્લાઓ અને 7500 થી વધુ ગ્રામ પંચાયતોને વાઈ-ફાઈ આપવાની કામગીરી આજે પૂર્ણ થઈ ગઈ છે, અમે ઈ-ગ્રામ, વિશ્વ ગ્રામની શરૂઆત કરી હતી, આ ઈ-ગ્રામ, વિશ્વ ગ્રામની ઝલક છે. જેમાં ગામડાઓમાં રહેતા લાખો ગ્રામજનો માટે આ મોબાઈલ અને ઈન્ટરનેટ નવું નથી, ગામડાની માતાઓ અને બહેનો પણ હવે તેનો ઉપયોગ જાણે છે અને જો છોકરો બહાર કામ કરે તો તેની સાથે વિડીયો કોન્ફરન્સ પર વાત કરે છે. હવે અમારા ગામડાઓમાં મારા તમામ વડીલો અને ભાઈ-બહેનોને ખૂબ જ ઓછા ખર્ચે શ્રેષ્ઠ ઈન્ટરનેટ સેવા મળવા લાગી છે. અને આ અદ્ભુત ભેટ માટે આપ સૌને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન અને શુભેચ્છાઓ.

 

મારા પ્રિય પરિવારના સભ્યો,

મેં છોટા ઉદેપુર કે બોડેલીની આસપાસની મુલાકાત લીધી, તો અહીં બધા કહે છે કે અમારો છોટા ઉદેપુર જિલ્લો મોદી સાહેબે આપ્યો છે, તેઓ આમ કહે છે, કારણ કે હું જ્યારે અહીં હતો ત્યારે છોટા ઉદેપુરથી બરોડા જવામાં આટલો લાંબો સમય લાગ્યો હતો, મને આ ખબર હતી. બનતું હતું, ઘણી તકલીફો ઊભી કરતી હતી, તેથી જ હું સરકારને તમારા ઘર સુધી પહોંચાડી છું. લોકોને આજે પણ યાદ છે કે નરેન્દ્રભાઈએ અંબાજી આદિવાસી વિસ્તારમાં તેમના સમગ્ર ઉમરગામ વિસ્તારમાંથી ઘણી મોટી યોજનાઓ, મોટા પ્રોજેક્ટો શરૂ કર્યા હતા, પરંતુ હું મુખ્યમંત્રી બનતા પહેલાથી જ અહીંની જમીન સાથે મારો નાતો હતો.અહીના ગામડાઓ સાથે મારા સંબંધો હતા. મારા અહીંના મારા આદિવાસી પરિવાર સાથે સંબંધો રહ્યા છે, અને આ બધું મુખ્ય પ્રધાન કે પ્રધાનમંત્રી બન્યા પછી બન્યું છે, એવું નથી, એ પહેલાં પણ બન્યું છે, અને ત્યારે હું એક સામાન્ય કાર્યકર હતો. જેમ કે હું ઉપયોગ કરતો હતો. બસમાં આવીને છોટા ઉદેપુર આવવા માટે હું ત્યાં લેલે દાદાની ઝૂંપડીમાં જતો, અને લેલે દાદા, અહીં ઘણા બધા લોકો હશે જેમણે લેલે દાદા સાથે કામ કર્યું હશે, અને આ બાજુ દાહોદથી આખો વિસ્તાર. ઉમરગાંવ જુઓ, લીમડી હોય, સંતરામપુર હોય, ઝાલોદ હોય, દાહોદ હોય, ગોધરા હોય, હાલોલ હોય, કાલોલ હોય, પછી મારો એક જ રૂટ બસમાં આવવાનો હતો અને બધા માટે કાર્યક્રમ ગોઠવીને રવાના થયો હતો. જ્યારે પણ તેઓ મુક્ત થતા ત્યારે તેઓ કાયાવરોહણેશ્વર જતા અને ભોલેનાથના ચરણોમાં ફરવા જતા. તેને મારું માલસર કહો, તેને મારું પોરગામ કહો, કે પોર, કે નારેશ્વર પણ, હું ઘણી વખત કરનાલી જતો, સાવલી પણ, અને શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓ સાવલીમાં થતી, તે સમયે એક સ્વામીજી હતા, ઘણી વખત મને મળ્યા. તેમની સાથે સત્સંગ કરવાનો મોકો, ભાદરવા, લાંબા સમય સુધી ભાદરવાની વિકાસયાત્રા સાથે જોડાયેલા રહેવાનો મોકો મળ્યો. મતલબ કે આ પ્રદેશ સાથે મારો સંબંધ એટલો ગાઢ હતો કે હું ઘણા ગામડાઓમાં રાત્રે રોકાતો. તે ઘણા ગામડાઓમાં મળ્યો હશે અને ક્યારેક સાયકલ પર, ક્યારેક પગપાળા, ક્યારેક બસમાં, જે મળે તે લઈને તમારી વચ્ચે કામ કરતો. અને ઘણા જૂના મિત્રો છે.

આજે હું સી.આર.પાટીલ અને ભૂપેન્દ્રભાઈનો આભાર વ્યક્ત કરું છું, કે જ્યારે મને જીપની અંદર આવવાનો મોકો મળ્યો, ઘણા વૃદ્ધોને જોવાનો મોકો મળ્યો, મેં બધાને જોયા, ઘણા વૃદ્ધો આજે મારા મનમાં આવ્યા, ઘણા પરિવારો મારી પાસે છે. ઘણા લોકો સાથે મારા સંબંધો હતા, ઘણા ઘરો સાથે મુલાકાત અને વાર્તાલાપ થયો છે અને મેં માત્ર છોટા ઉદેપુર જ નહિ પરંતુ અહીંની પરિસ્થિતિ જોઈ છે, આ બધું, આખા આદિવાસી વિસ્તારને ખૂબ નજીકથી જાણ્યો છે. અને જ્યારે હું સરકારમાં આવ્યો ત્યારે મને સમજાયું કે મારે આ સમગ્ર વિસ્તારનો વિકાસ કરવો છે, આદિવાસી વિસ્તારનો વિકાસ કરવો છે, તેના માટે હું ઘણી વિકાસ યોજનાઓ લઈને આવ્યો છું અને તે યોજનાઓનો લાભ પણ મને મળી રહ્યો છે. ઘણા કાર્યક્રમો પણ અમલમાં મુકાયા અને આજે તેના સકારાત્મક લાભો પણ જમીન પર દેખાઈ રહ્યા છે. અહીં હું માત્ર ચાર-પાંચ નાના બાળકોને જ કહીશ, નાના બાળકો, કારણ કે 2001-2002માં જ્યારે તેઓ નાના હતા ત્યારે હું તેમની આંગળી પકડીને તેમને શાળાએ લઈ ગયો હતો, આજે તેમાંથી કેટલાક ડૉક્ટર બન્યા છે અને કેટલાક શિક્ષક બન્યા છે, અને મને આજે બાળકોને મળવાનો મોકો મળ્યો. અને જ્યારે મળવાની શ્રદ્ધા મનમાં પ્રબળ હોય કે તમે કોઈ પણ નાનું કામ સારા ઈરાદાથી અને સાચા ઈરાદાથી કર્યું છે, ત્યારે એવું લાગે છે કે, આજે હું મારી આંખો સામે આ જોઈ રહ્યો છું. વ્યક્તિને એટલી શાંતિ મળે છે, મનમાં એટલી બધી શાંતિ મળે છે, એટલો સંતોષ મળે છે કે એ સમયની મહેનત આજે રંગ લાવી છે. આજે આ બાળકોને ઉત્સાહ અને ઉમંગ સાથે જોઈને આનંદ થયો.

મારા પરિવારના સભ્યો,

સારી શાળાઓ બની, સારા રસ્તાઓ બન્યા, સારી ગુણવત્તાવાળા આવાસ ઉપલબ્ધ થયા, પાણીની સુવિધા ઉપલબ્ધ થઈ, આ બધી બાબતો મહત્ત્વની છે, પરંતુ તે એક સામાન્ય પરિવારનું જીવન બદલી નાખે છે, તે ગરીબ પરિવારની વિચારવાની શક્તિ છે. ગરીબોને ઘર, પીવાનું પાણી, રસ્તા, વીજળી અને શિક્ષણ મળે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે મિશન મોડ પર કામ કરવાની અમારી હંમેશા પ્રાથમિકતા રહી છે. હું ગરીબો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા પડકારોને સારી રીતે ઓળખું છું. અને હું તેના ઉકેલ માટે પણ લડતો રહું છું. આટલા ઓછા સમયમાં હું દેશભરમાં મોટો થયો છું અને ગુજરાતના મારા વહાલા ભાઈઓ અને બહેનો, તમારી વચ્ચે હું મોટો થયો છું, તેના કારણે મને સંતોષ છે કે આજે આપણે દેશભરમાં ગરીબો માટે 4 કરોડથી વધુ પાકાં મકાનો બનાવ્યા છે. અગાઉની સરકારોમાં, જ્યારે ગરીબો માટે ઘરો બાંધવામાં આવતા હતા, ત્યારે તેમના માટે એક ગરીબ ઘર ગણના, આંકડો હતો. 100, 200, 500, 1000 ગમે તે હોય, આપણા માટે ઘર બંધાય તો એ ગણતરીની વાત નથી, ઘર બંધાય તો ઘરના આંકડા પૂરા કરવાનું કામ નથી, આપણા માટે તે ગરીબો માટે ઘર હોવું જોઈએ, એટલે કે તેને પ્રતિષ્ઠા મળવી જોઈએ, તેના માટે અમે કામ કરીએ છીએ, અમે સન્માનિત જીવન જીવવા માટે કામ કરીએ છીએ. અને આ ઘર મારા આદિવાસી ભાઈ-બહેનોને આપવું જોઈએ, અને તેમાં પણ તેઓ આવું ઘર બનાવવા માંગે છે, એવું નથી કે અમે ચાર દિવાલો બનાવીને આપી દીધી છે, ના, આદિવાસીઓ તેમની ઈચ્છા મુજબ મકાન બનાવી શકે છે. સ્થાનિક સંસાધનો અને વચ્ચે કોઈ વચેટિયો નથી, સીધો સરકાર. તેના ખાતામાં પૈસા જમા થશે અને તમે તમારા ભાઈની ઈચ્છા મુજબ એવું ઘર બનાવી શકો છો, જો તમારે બકરા બાંધવા માટે જગ્યા જોઈતી હોય તો તે ત્યાં હોવી જોઈએ, જો તમે મરઘીઓ માટે જગ્યા જોઈએ છે તો તે પણ હોવી જોઈએ, તમારું ઘર તમારી ઈચ્છા મુજબ બનવા દો, આ અમારી ભૂમિકા છે. આદિવાસી હોય, દલિત હોય, પછાત વર્ગ હોય, તેમના માટે મકાનો આપવા જોઈએ, તેમની જરૂરિયાત મુજબ મકાનો આપવા જોઈએ, અને તેમના પોતાના પ્રયાસોથી મકાનો બનાવવામાં આવે, સરકાર પૈસા ચૂકવશે. આવા લાખો ઘરો અમારી બહેનોના નામે બંધાયા, અને દરેક ઘર દોઢ, બે લાખની કિંમતનું બનેલું છે, એટલે કે મારા દેશની કરોડો બહેનો અને મારા ગુજરાતની લાખો બહેનો જે હવે લખપતિ દીદી બની છે, દોઢથી બે લાખની કિંમતનું ઘર તેમના નામે થઈ ગયું એટલે તે લખપતિ દીદી બની. અત્યારે મારા નામે ઘર નથી, પણ મેં દેશમાં લાખો છોકરીઓના નામે ઘર બનાવ્યા છે.

 

મિત્રો,

પહેલા પાણીની શું હાલત હતી, ગુજરાતના ગામડાના લોકો સારી રીતે જાણે છે, તેમના આદિવાસી વિસ્તારોમાં તેઓ કહે છે કે સાહેબ, નીચેથી પાણી ઉપર નથી આવતું, અમે ડુંગરાળ વિસ્તારોમાં રહીએ છીએ, અને અમારી પાસે નથી. પાણી ત્યાં પાણી.અમે જળસંકટનો પડકાર પણ ઉપાડી લીધો અને નીચેથી પાણી વધારવું પડ્યું તો પણ અમે ઊંચક્યું અને દરેક ઘર સુધી પાણી પહોંચાડવાની તસ્દી લીધી અને આજે અમે નળમાંથી પાણી પહોંચે તેવી વ્યવસ્થા કરી છે, નહીં તો , હેન્ડપંપ લગાવ્યો, ત્રણ મહિનામાં બગડી ગયો અને ત્રણ વર્ષ સુધી રિપેર ન થયો, આવા દિવસો જોયા છે ભાઈ. અને જો પાણી શુદ્ધ ન હોય તો તે ઘણા રોગો લાવે છે અને બાળકના વિકાસમાં પણ અવરોધ ઉભો કરે છે. આજે અમે ગુજરાતના દરેક ઘર સુધી પાઈપ દ્વારા પાણી પહોંચાડવાનો ભગીરથ પ્રયાસ સફળતાપૂર્વક કર્યો છે, અને હું તે કામ કરતી વખતે શીખ્યો, તમારી વચ્ચે રહીને હું જે શીખ્યો, મેં તમારી સાથે ખભે ખભા મિલાવીને જે કામ કર્યું, તે મને ખૂબ જ ગમે છે. આજે દિલ્હી, તે ઉપયોગી છે, ભાઈઓ, તમે મારા શિક્ષકો છો, જ્યારે તમે મને જે શીખવ્યું છે તે હું ત્યાં લાગુ કરું છું, ત્યારે લોકોને લાગે છે કે તમે ખરેખર વાસ્તવિક સમસ્યાનું સમાધાન લાવ્યા છો, તેનું કારણ એ છે કે તમારી વચ્ચે રહ્યા પછી. મેં સુખ અને દુ:ખ જોયા છે અને તેમાંથી બહાર નીકળવાના રસ્તાઓ શોધી કાઢ્યા છે.

 

અમે ચાર વર્ષ પહેલા જલ જીવન મિશન શરૂ કર્યું હતું. આજે 10 કરોડ, જરા વિચારો, જ્યારે માતા-પિતાને પાણી લેવા માટે ત્રણ-ત્રણ કિલોમીટર જવું પડતું હતું, ત્યારે આજે 10 કરોડ પરિવારોમાં પાઈપથી પાણી ઘર સુધી પહોંચે છે, રસોડામાં પણ પાણી પહોંચે છે, માતા-બહેનો આશીર્વાદ આપે છે તેનું કારણ છે, મારા છોટા ઉદેપુર, મારા કવાંટ ગામમાં અને મને યાદ છે કે હું ઘણી વખત કવાંટમાં આવતો હતો. ક્વોન્ટ એક સમયે ખૂબ પાછળ હતો. તાજેતરમાં કેટલાક લોકો મને મળવા આવ્યા, મેં કહ્યું મને કહો કે કવાંટનું સ્કીલ ડેવલપમેન્ટ કામ કરે છે કે નહીં? તો તેમને આશ્ચર્ય થયું કે, આ અમારું વલણ છે, આ અમારો પ્રેમ અને સમર્પણ છે, અમે કવાંટમાં પ્રાદેશિક પાણી પુરવઠાનું કામ પૂર્ણ કર્યું અને તેના કારણે 50 હજાર લોકોને અને 50 હજાર ઘરોને પાઈપથી પાણી પહોંચાડવાનું કામ થયું.

મિત્રો,

શિક્ષણ ક્ષેત્રે અવિરત નવા પ્રયોગો કરવાની આ પરંપરા ગુજરાતે ખૂબ મોટા પાયે કરી છે, આજે પણ શરૂ થયેલા પ્રોજેક્ટ્સ એ જ દિશામાં લેવાયેલાં મોટાં પગલાં છે અને આ માટે હું ભૂપેન્દ્રભાઈ અને તેમની સમગ્ર ટીમને અભિનંદન પાઠવું છું. મિશન સ્કૂલ્સ ઑફ એક્સેલન્સ અને વિદ્યા સમીક્ષા તેના બીજા તબક્કામાં ગુજરાતમાં શાળાએ જતા લોકો પર ખૂબ જ સકારાત્મક અસર કરશે.અને હું હમણાં જ વિશ્વ બેંકના પ્રમુખને મળ્યો છું. તેઓ થોડા દિવસો પહેલા વિદ્યા સમીક્ષા કેન્દ્રની મુલાકાત લેવા ગુજરાત આવ્યા હતા. તેઓ મને વિનંતી કરતા હતા કે મોદી સાહેબ, તમે આ વિદ્યા સમીક્ષા કેન્દ્ર ભારતના દરેક જિલ્લામાં કરો, જે તમે ગુજરાતમાં કર્યું છે. અને વિશ્વ બેંક આવા ઉમદા કાર્યમાં સહભાગી થવા માંગે છે. જ્ઞાન શક્તિ, જ્ઞાન સેતુ અને જ્ઞાન સાધના જેવી યોજનાઓ પ્રતિભાશાળી, જરૂરિયાતમંદ વિદ્યાર્થીઓ, પુત્રો અને પુત્રીઓને ખૂબ જ લાભદાયક છે. આમાં મેરિટને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. આપણા આદિવાસી વિસ્તારના યુવાનો સમક્ષ એક મહાન ઉજવણીનો પ્રસંગ આવી રહ્યો છે.

મારા પરિવારે છેલ્લા 2 દાયકાથી ગુજરાતમાં શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ પર ભાર મૂક્યો છે. તમે બધા જાણો છો કે 2 દાયકા પહેલા ગુજરાતમાં વર્ગખંડો અને શિક્ષકોની સંખ્યા શું હતી. ઘણા બાળકો પ્રાથમિક શિક્ષણ પણ પૂર્ણ કરી શક્યા ન હતા, તેઓએ શાળા છોડવી પડી હતી, ઉમરગામથી અંબાજી સુધીના સમગ્ર આદિવાસી વિસ્તારમાં પરિસ્થિતિ એટલી ખરાબ હતી કે જ્યાં સુધી હું ગુજરાતનો મુખ્યમંત્રી બન્યો ત્યાં સુધી ત્યાં વિજ્ઞાન પ્રવાહની શાળા નહોતી. ભાઈ, અત્યારે વિજ્ઞાન પ્રવાહની શાળા નથી, તો મેડિકલ અને એન્જિનિયરિંગમાં રિઝર્વેશન આપો, રાજકારણ કરો, પણ અમે બાળકોનું ભવિષ્ય સુધારવાનું કામ કર્યું છે. બહુ ઓછી શાળાઓ છે અને કોઈ સુવિધા નથી, વિજ્ઞાનનો કોઈ પત્તો નથી અને આ સ્થિતિ જોઈને અમે તેને બદલવાનો નિર્ણય કર્યો. છેલ્લા 2 દાયકામાં 2 લાખ શિક્ષકોની ભરતી અભિયાન હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. 1.25 લાખથી વધુ નવા વર્ગખંડો બાંધવામાં આવ્યા હતા. આદિવાસી વિસ્તારોને શિક્ષણ ક્ષેત્રે થયેલા કાર્યોનો સૌથી વધુ ફાયદો થયો છે. હમણાં જ હું બોર્ડર એરિયામાં ગયો, જ્યાં આપણા આર્મીના લોકો છે. મારા માટે એ આશ્ચર્ય અને આનંદની વાત હતી કે લગભગ દરેક જગ્યાએ મને મારા આદિવાસી વિસ્તારના કોઈ સૈનિક સરહદ પર ઊભેલા દેશની રક્ષા કરતા જોવા મળશે અને આવીને કહેશે કે સાહેબ તમે મારા ગામમાં આવ્યા છો, કેટલો આનંદ થયો. હું આ સાંભળીને આવું છું. છેલ્લા 2 દાયકામાં, વિજ્ઞાન કહો, વાણિજ્ય કહો, આજે અહીં ડઝનબંધ શાળાઓ અને કોલેજોનું વિશાળ નેટવર્ક વિકસિત થયું છે. નવી આર્ટસ કોલેજો ખુલી. એકલા આદિવાસી વિસ્તારમાં ભાજપ સરકારે 25 હજાર નવા વર્ગખંડો, 5 મેડિકલ કોલેજ, ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટી અને બિરસામુંડા યુનિવર્સિટીએ ઉચ્ચ શિક્ષણનું સ્તર ઉંચુ લાવવાનું કામ કર્યું છે. આજે આ ક્ષેત્રમાં કૌશલ્ય વિકાસ સંબંધિત ઘણા પ્રોત્સાહનો તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે.

 

મારા પરિવારના સભ્યો,

ઘણા દાયકાઓ પછી દેશમાં નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ લાગુ કરવામાં આવી છે. અમે 30 વર્ષથી પેન્ડિંગ કામ પૂરું કર્યું અને સ્થાનિક ભાષામાં શિક્ષણની કાળજી લીધી. આને એટલા માટે મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે કે જો બાળકને સ્થાનિક ભાષામાં ભણવાનું મળે તો તેની મહેનત ઘણી ઓછી થઈ જાય છે અને તે વસ્તુઓ સરળતાથી સમજી શકે છે. દેશભરમાં 14 હજારથી વધુ પીએમ શ્રી શાળાઓ છે અને નવી પ્રકારની અત્યાધુનિક શાળા બનાવવા માટે અભ્યાસ શરૂ કરવામાં આવ્યો છે. છેલ્લા 9 વર્ષમાં એકલવ્ય રેસિડેન્શિયલ સ્કૂલે પણ આદિવાસી વિસ્તારમાં મોટું યોગદાન આપ્યું છે અને અમે તેમના જીવનમાં પરિવર્તન લાવવાના સર્વાંગી પ્રયાસો માટે આ કેન્દ્રની સ્થાપના કરી છે. અમે SC ST વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિમાં પણ ઘણી પ્રગતિ કરી છે. અમારો પ્રયાસ મારા આદિવાસી વિસ્તારના નાના ગામડાઓને આદિવાસી વિસ્તારના યુવાનો વચ્ચે સ્ટાર્ટઅપની દુનિયામાં આગળ લાવવાનો છે. નાની ઉંમરે જ તેમને ટેક્નોલોજી અને વિજ્ઞાનમાં રસ જાગ્યો અને આ માટે તેમણે દૂરના જંગલોમાં પણ શાળામાં તાત્કાલિક ટિંકરિંગ લેબ બનાવવાનું કામ કર્યું. જેથી જો આનાથી મારા આદિવાસી બાળકોમાં વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી પ્રત્યે રસ વધશે તો ભવિષ્યમાં તેઓ પણ વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી ક્ષેત્રે મજબૂત સમર્થક બનશે.

મારા પરિવારના સભ્યો,

જમાનો બદલાયો છે, પ્રમાણપત્રોનું મહત્વ જેટલું વધ્યું છે તેટલું જ કૌશલ્યનું મહત્વ પણ વધ્યું છે, કયું કૌશલ્ય તમારા હાથમાં છે, કૌશલ્ય વિકાસકર્તાએ પાયાના સ્તરે કયું કામ કર્યું છે અને તેથી કૌશલ્ય વિકાસનું મહત્વ વધ્યું છે. પણ વધારો થયો છે. આજે લાખો યુવાનો કૌશલ્ય વિકાસ યોજનાનો લાભ લઈ રહ્યા છે. એક વખત યુવાનો કામ શીખે છે, તેને રોજગાર માટે મુદ્રા યોજનામાંથી કોઈપણ ગેરંટી વગર બેંકમાંથી લોન મળે છે, જ્યારે લોન મળી જશે તો તેની ગેરંટી કોણ આપશે, આ તમારી મોદીની ગેરંટી છે. તેઓએ પોતાનું કામ જાતે જ શરૂ કરવું જોઈએ અને માત્ર પોતે જ કમાવા નહીં પરંતુ અન્ય ચાર લોકોને રોજગાર પણ આપવો જોઈએ. વનબંધુ કલ્યાણ યોજના હેઠળ કૌશલ્ય પ્રશિક્ષણનું કાર્ય પણ ચાલી રહ્યું છે. આજે ગુજરાતના 50 થી વધુ આદિવાસી તાલુકાઓમાં મોટા ITI અને કૌશલ્ય વિકાસ કેન્દ્રો ચાલી રહ્યા છે. આજે આદિવાસી વિસ્તારોમાં વન સંપદા કેન્દ્રો ચાલી રહ્યા છે, જેમાં 11 લાખથી વધુ આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનો વન ધન કેન્દ્રોમાં શિક્ષણ મેળવી રહ્યા છે, કમાણી કરી રહ્યા છે અને તેમનો વ્યવસાય વિકસાવી રહ્યા છે. આદિવાસી સહયોગીઓ માટે તેમની કુશળતા માટે એક નવું બજાર છે. તે કલાના ઉત્પાદન માટે, તેમના ચિત્રો માટે, તેમની કલાત્મકતા માટે વિશેષ દુકાનો ખોલવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે. 

મિત્રો,

અમે પાયાના સ્તરે કૌશલ્ય વિકાસ પર કેવી રીતે ભાર મૂક્યો છે તેનું તાજેતરનું ઉદાહરણ તમે જોયું જ હશે. વિશ્વકર્મા જયંતિના 17માં દિવસે પ્રધાનમંત્રી વિશ્વકર્મા યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી અને આ વિશ્વકર્મા યોજના દ્વારા, આપણી આસપાસ, જો તમે કોઈ ગામ જુઓ છો, તો ગામની વસાહત કેટલાક લોકો વિના થઈ શકે નહીં, તેથી અમારી પાસે એવા "વાસી" માટે એક શબ્દ છે જેઓ નિવાસસ્થાનમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જો તમે કુંભાર, દરજી, વાળંદ, ધોબી, લુહાર, સુવર્ણકાર, હાર અને ફૂલ બનાવનારા ભાઈઓ અને બહેનો, ઘર બાંધનારા કડિયા, જેમને હિન્દીમાં ચણતર કહેવાય છે, વિવિધ નોકરી કરનારા લોકોનો સમાવેશ કરો તો કરોડો રૂપિયાની પ્રધાનમંત્રી વિશ્વકર્મા યોજના છે. શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. તેઓને તેમના પરંપરાગત કૌટુંબિક વ્યવસાયમાં તાલીમ આપવી જોઈએ, તેમને આધુનિક સાધનો મળવા જોઈએ, તેમને નવી ડિઝાઈન આપવામાં આવે અને તેઓ જે પણ ઉત્પાદન કરે છે તે વિશ્વ બજારમાં વેચવું જોઈએ, અમે ગરીબ અને સામાન્ય શ્રમજીવી લોકો માટે આટલું મોટું કાર્ય શરૂ કર્યું છે. આ દેશના. કર્યું છે. અને તેના કારણે, શિલ્પકારોએ તે પરંપરાને આગળ ધપાવી છે, જે ખૂબ સમૃદ્ધ પરંપરા છે અને હવે, અમે કામ કર્યું છે જેથી તેમને કોઈની ચિંતા ન કરવી પડે. પરંતુ અમે નક્કી કર્યું છે કે આ પરંપરા, આ કળા ખતમ ન થવી જોઈએ, ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા ચાલુ રહે અને PM વિશ્વકર્માના લાભ લાખો પરિવારો સુધી પહોંચે જેઓ ઈમાનદારીથી કામ કરીને પારિવારિક જીવન જીવી રહ્યા છે. સરકાર આવા અનેક સાધનો દ્વારા તેમના જીવનને સમૃદ્ધ બનાવવાનું કામ કરી રહી છે. તેમની ચિંતા ખૂબ ઓછા વ્યાજે લાખો રૂપિયાની લોન મેળવવાની છે. આજે તેમને જે લોન મળશે તેની પણ કોઈ ગેરંટી જરૂરી નથી. કારણ કે મોદીએ તેમની ગેરંટી લીધી છે. સરકારે તેની ગેરંટી લીધી છે.

 

મારા પરિવારના સભ્યો,

ગરીબો, દલિતો, આદિવાસીઓ કે જેઓ લાંબા સમયથી વંચિત અને ગરીબીમાં રાખવામાં આવ્યા હતા તેઓ આજે વિવિધ યોજનાઓ હેઠળ વિવિધ પ્રકારના વિકાસની દિશામાં આશાવાદી વિચારો સાથે આગળ વધી રહ્યા છે. આઝાદીના આટલા દાયકાઓ પછી મને આદિવાસી ગૌરવનું સન્માન કરવાની તક મળી. હવે ભગવાન બિરસામુંડાની જન્મજયંતિ, સમગ્ર ભારત તેને આદિવાસી ગૌરવ દિવસ તરીકે ઉજવે છે. અમે આ દિશામાં કામ કર્યું છે. ભાજપ સરકારે અગાઉની સરકારની સરખામણીએ આદિવાસી સમાજના બજેટમાં પાંચ ગણો વધારો કર્યો છે. થોડા દિવસો પહેલા દેશે એક મહત્વપૂર્ણ કામ કર્યું. ભારતની નવી સંસદ શરૂ થઈ અને નવી સંસદમાં પહેલો કાયદો નારી શક્તિ વંદન કાયદો હતો. આશીર્વાદથી અમે તે પૂર્ણ કરી શક્યા, અને તેમ છતાં જેઓ તેની મોટી વાતો કરે છે, તેમને જરા પૂછો કે તેઓ આટલા દાયકાઓ સુધી કેમ બેઠા હતા, જો મારી માતાઓ અને બહેનોને તેમનો હક અગાઉ આપવામાં આવ્યો હોત, તો તેઓ આટલી પ્રગતિ કરી શક્યા હોત. , તેથી જ મને લાગે છે કે તેણીએ આવા વચનો પૂરા કર્યા નથી. હું જવાબ આપું છું, મારા આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનો કે જેઓ આઝાદી પછીના આટલા વર્ષો સુધી નાની-નાની સુવિધાઓથી પણ વંચિત હતા, મારી માતાઓ, બહેનો, દીકરીઓ દાયકાઓ સુધી તેમના અધિકારોથી વંચિત હતી અને આજે જ્યારે મોદીએ તે તમામ અવરોધો એક પછી એક દૂર કર્યા છે. જો તેઓ છે, તો તેઓ કહે છે કે તેઓ નવી યુક્તિઓ રમવાનું આયોજન કરી રહ્યા છે, તેઓ ભાગલા પાડવાનું આયોજન કરી રહ્યા છે, તેઓ સમાજને ગેરમાર્ગે દોરવાનું આયોજન કરી રહ્યા છે. હું છોટા ઉદેપુરથી આ દેશની આદિવાસી માતાઓ અને બહેનોને કહેવા આવ્યો છું, તમારો આ દીકરો બેઠો છે, તમારા અધિકારનો આગ્રહ કરવા અને એક પછી એક અમે આ કરી રહ્યા છીએ. આપ સૌ બહેનો માટે સંસદ અને વિધાનસભામાં વધુને વધુ ભાગ લેવા માટેના માર્ગો ખોલવામાં આવ્યા છે. આપણા બંધારણ મુજબ, અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ સમુદાયો માટે, તેમની બહેનો માટે પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે, જેથી તેમને તેમાં પણ તકો મળે. નવા કાયદામાં અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિની બહેનો માટે અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આ તમામ બાબતો એક મોટો સંયોગ છે કે આજે દેશમાં આ કાયદાને કોણ અંતિમ સ્વરૂપ આપશે. સંસદમાં તેને પસાર કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ તેના પર અંતિમ નિર્ણય કોણ લેશે, દેશની પ્રથમ આદિવાસી મહિલા, દ્રૌપદી મુર્મુજી, જેઓ આજે રાષ્ટ્રપતિ પદ સંભાળે છે, તે તેના પર નિર્ણય લેશે અને તે કાયદો બનશે. આજે જ્યારે હું છોટા ઉદેપુરના આદિવાસી વિસ્તારમાં આપ સૌ બહેનોને મળી રહ્યો છું ત્યારે જે બહેનો મોટી સંખ્યામાં આવી છે તેમને હું અભિનંદન પાઠવું છું. હું તમને વંદન કરું છું, અને આઝાદીના અમર કાળની આ શરૂઆત કેટલી સરસ રીતે થઈ છે, કેટલી અદ્ભુત રહી છે, હવે માતાઓના આ આશીર્વાદ આપણને આપણા સંકલ્પને પૂર્ણ કરવા માટે નવી શક્તિ આપવાના છે, આપણે આ વિસ્તારનો વિકાસ નવા પ્રોજેક્ટ સાથે કરીશું. અને આટલી મોટી સંખ્યામાં આવીને આપે આપેલા આશીર્વાદ બદલ હું આપ સૌનો હૃદયપૂર્વક આભાર વ્યક્ત કરું છું. પૂરી તાકાતથી બંને હાથ ઉંચા કરો અને મારી સાથે બોલો – ભારત માતા કી જય, આપણા બોડેલીનો અવાજ ઉમરગામથી અંબાજી સુધી પહોંચવો જોઈએ.

ભારત માતા અમર રહો,

ભારત માતા અમર રહો,

ભારત માતા અમર રહો,

ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!