AI, મશીન લર્નિંગ, IoT, બેકચેઈન અને બિગ ડેટા જેવા ઉભરી રહેલા ક્ષેત્રો ભારતને વિકાસની નવી ઉંચાઈએ લઇ જઈ શકે છે અને તેના નાગરિકોના જીવનસ્તરમાં સુધારો લાવી શકે છે: વડાપ્રધાન
ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0 પાસે એવી મજબૂતી છે જે ભારતમાં પાછો ન થઇ શકે એવો હકારાત્મક બદલાવ લાવી શકે છે: વડાપ્રધાન મોદી
ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ ભારતમાં થયેલા કાર્યોમાં ગતિ અને ઉંચાઈ લવવામાં મદદ કરશે: વડાપ્રધાન મોદી
સ્થાનિક ઉકેલ' થી 'વૈશ્વિક ઉપયોગ'... આપણે આ માર્ગે આગળ વધી રહ્યા છીએ: વડાપ્રધાન મોદી
ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિમાં ભારતનું પ્રદાન જોઇને વિશ્વ દંગ થઇ જશે: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી
#DigitalIndia એ ડેટાને ગામડાઓ સુધી પહોંચાડ્યો છે. ભારત વિશ્વમાં સહુથી વધુ ડેટાનો વપરાશ કરે છે અને તે એવો દેશ પણ છે જ્યાં ડેટા સહુથી ઓછી કિંમતે ઉપલબ્ધ છે: વડાપ્રધાન

વૈશ્વિક આર્થિક સંગઠનના રાષ્ટ્રપતિ શ્રી બોર્જ બ્રેંડે, ઉદ્યોગ જગતના સન્માનિત સદસ્યો, દેશ વિદેશથી પધારેલા અન્ય અતિથીગણ અને મારા સાથીઓ.

આપ સૌનું આ વિશેષ કાર્યક્રમમાં આવવા માટે હું અભિવાદન કરું છું, આભાર વ્યક્ત કરું છું. મારા માટે આ ખૂબ જ સુખદ છે કે વૈશ્વિક આર્થિક સંગઠને મને ભારતના પહેલા અને વિશ્વના ચોથા સેન્ટર ઑફ ધ ફોર્થ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ રિવોલ્યુશનના શુભારંભ પર યાદ કર્યો.

સાથીઓ, ઇન્ડસ્ટ્રીઝ ફોર 4.0, સાંભળવામાં પહેલીવાર લાગે છે કે આપણે ઇન્ડસ્ટ્રીની વાત કરી રહ્યા છીએ. પરંતુ તેના જે ઘટકો છે, જે તેની તાકાત છે તે માનવ જીવનના વર્તમાન અને ભવિષ્યને બદલવાની ક્ષમતા રાખે છે.

આજના વૈશ્વિક પરિદ્રશ્યમાં જે રીતે વિક્ષેપક, આંતરજોડાણવાળી ટેકનોલોજીનો ઉદય થઇ રહ્યો છે તે અભૂતપૂર્વ છે. જુદી–જુદી ટેકનોલોજીની વચ્ચે સામંજસ્ય, સમન્વય ફોર્થ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ રિવોલ્યુશન અથવા ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિનો આધાર બની રહ્યો છે. આ ટેકનોલોજીના જુદા–જુદા પાસાઓ સમગ્ર દુનિયામાં દરેક સ્તર પર દરેક સમાજમાં લોકોના રહેવાની રીતભાત, કાર્ય કરવાની પદ્ધતિ,સંવાદની પદ્ધતિ એ સતત બદલાઈ રહી છે.

આવી પરિસ્થિતિઓમાં સાનફ્રાન્સિસ્કો, ટોક્યો અને બેઇજિંગ પછી હવે ભારતમાં આ મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્રનું ખુલવું એ ભવિષ્યની અસીમ સંભાવનાઓના દ્વાર ખોલે છે. હું વિશ્વ આર્થિક સંગઠનને આ પહેલ માટે ખૂબ–ખૂબ અભિનંદન અને આભાર પ્રગટ કરું છું.

ચોથા ઔદ્યોગિક ક્રાંતિને કઈ રીતે વિસ્તૃતીકરણ મલી રહ્યું છે, કઈ રીતે તે વિશ્વભરમાં પોતાનો પ્રભાવ બતાવી રહ્યું છે, તે તમે સાવ સારી રીતે જાણો છો. તમે તેના નિષ્ણાતો છે, તેની ઝીણવટતાઓને સમજો છો.

તેના મહત્વથી આગળ વધીને આજે આપણા સૌને માટે એ સમજવું ખૂબ જરૂરી છે કે આ ક્રાંતિ ભારત માટે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને કેવી રીતે આ ક્રાંતિનો સંપૂર્ણ લાભ ઉઠાવવાનું સંપૂર્ણ સામર્થ્ય ભારત આજે ભારત પાસે છે ? કેવી રીતે તેની સાથે જોડાયેલી તમામ ટેકનોલોજીને પૂરી ક્ષમતા સાથે લાગુ કરવી. ?

આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ, મશીન લર્નિંગ, ઇન્ટરનેટ ઑફ થિંગ્સ, બ્લોક ચેઈન, બીગ ડેટા અને આવી તમામ નવી ટેકનોલોજીઓમાં ભારતના વિકાસને નવી ઉંચાઈઓ પર લઇ જવા, રોજગારના લાખો નવા અવસરો બનાવવા અને દેશના પ્રત્યેક વ્યક્તિના જીવનને વધુ સારું બનાવવાની ક્ષમતા રહેલ છે.

ભારતની યુવા ઊર્જા, ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં તેમનો દાયકાઓનો અનુભવ, સ્ટાર્ટ અપનું ગતિશીલ ઇકો સીસ્ટમ, આ ક્ષમતાને વધુ આગળ વધારે છે.

આજે જ્યારે ભારત ન્યુ ઇન્ડિયાના સંકલ્પની સાથે આગળ વધી રહ્યું છે, પોતાના સામર્થ્ય અને સંસાધનોને મજબુત કરી રહ્યું છે, તો તેને ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિનું સાથે મળવું એ સોનામાં સુગંધ ભળવા જેવું થઇ ગયું છે.

ભારત તેને માત્ર ઉદ્યોગજગતમાં પરિવર્તનની રીતે જ નહીં પરંતુ તેને સામાજિક પરિવર્તનના આધાર તરીકે પણ જોઈ રહ્યું છે. ઉદ્યોગ એ એક મંચ છે, ઉત્પાદન એ એક પ્રક્રિયા છે અને ટેકનોલોજી એક સાધન છે, પરંતુ તેનું અંતિમ લક્ષ્ય સમાજની છેલ્લી હરોળમાં બેઠેલા વ્યક્તિના જીવનને સરળ બનાવવાનું છે, તેમાં બદલાવ લાવવાનું છે.

સાથીઓ, હું ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0માં તે તાકાત જોઈ રહ્યો છું જે સામાજિક અને આર્થિક વ્યવસ્થા સાથે જોડાયેલ અનેક નબળાઈઓને હંમેશા માટે ખતમ કરી શકે છે. ભારતમાં એક અફર સકારાત્મક પરિવર્તન લાવશે.

મારો દ્રઢ વિશ્વાસ છે કે ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0નો ઉપયોગ કરીને ભારતની ગરીબીને દૂર કરી શકાય તેમ છે. દેશના ગરીબ, વંચિત વર્ગને, સમાજના ઉપેક્ષિત વર્ગના જીવનને વધુ સારું બનાવી શકાય તેમ છે. ભારત જેવા વિશાળ અને વિવિધતાથી ભરેલા દેશમાં જે ગતિ અને સ્તર સાથે કામ કરવાની જરૂરિયાત છે તેમાં આ ક્રાંતિ અમારી ખૂબ મદદ કરી શકે તેમ છે.

સાથીઓ, પાયા વિના કોઇપણ ઈમારત ઉભી થઇ નથી શકતી. ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0ની સફળતા પણ આના જ પર ટકેલી છે કે કયા દેશમાં તેની માટે જરૂરી પાયો તૈયાર છે, સૌથી મજબુત છે. આજે મને ગર્વ છે કે છેલ્લા સાડા ચાર વર્ષોમાં અમારી સરકારે ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ માટે ભારતને તૈયાર કરવામાં અનેક મહત્વપૂર્ણ પહેલો કરી છે અને સફળતા પ્રાપ્ત કરી છે. મારા આ જ આત્મવિશ્વાસની પાછળ, આ ઉત્સાહની પાછળ જે કારણ છે તેને પણ હું તમારી સામે વિસ્તારપૂર્વક પ્રસ્તુત કરવા માંગું છું.

ભાઈઓ અને બહેનો, ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0માંથી માત્ર એક શબ્દ કાઢી નાખવામાં આવે તો તેનો કોઈ અર્થ નહીં રહી જાય. આ શબ્દ છે ડિજિટલ,પરંતુ આ જ શબ્દ આજે બદલાતા ભારતની મોટી ઓળખ છે. ડિજિટલ ઇન્ડિયા અભિયાને ડેટાને ભારતના ગામડે ગામડા સુધી પહોંચાડી દીધું છે.

પાછલા ચાર સાડા ચાર વર્ષોમાં દેશના ટેલીકોમ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને મજબુત કરવા માટે સરકારે પહેલાની સરખામણીમાં છ ગણું વધારે રોકાણ કર્યું છે.

સાથીઓ,

  • 2014માં ભારતના 61 કરોડ લોકોની પાસે ડિજિટલ ઓળખ હતી. આજે ભારતના 120 કરોડથી વધુ લોકોની પાસે આધાર કાર્ડ છે, પોતાની ડિજિટલ ઓળખ છે.
  • 2014માં ભારતમાં 8 લાખથી ઓછા મોબાઇલ આધારિત ટ્રાન્સરીસીવર સ્ટેશનો હતા, આજે તેમની સંખ્યા 18 લાખથી વધુ થઇ ગઈ છે.
  • 2014માં ભારતમાં ઓવરઓલ ટેલી ડેન્સીટી 75 ટકા હતી, આજે તે વધીને 93 ટકાથી વધુ  થઇ ગઈ છે.
  • 2014માં ભારતમાં મોબાઇલ ઈન્ટરનેટ સબસ્ક્રિપ્શનની સંખ્યા 23 કરોડ હતી, આજે તે પણ  વધીને બમણા કરતા વધુ એટલે કે આશરે 50 કરોડ થઇ ચુકી છે.
  • ભારતમાં પાછલા 4 વર્ષોમાં ઈન્ટરનેટ કવરેજ 75 ટકાથી પણ વધુ વધી ગઈ છે. આ વર્ષોમાં ભારત સરકારે ત્રણ લાખ કિલોમીટરથી વધુ ઓપ્ટીકલ ફાયબર પાથર્યા છે.

તેનું જ પરિણામ છે કે જ્યાં 2014ની પહેલા માત્ર દેશની 59 પંચાયતો જ ઓપ્ટીકલ ફાયબર સાથે જોડાયેલ હતી, આજે એક લાખથી પણ વધુ પંચાયતો સુધી ઓપ્ટીકલ ફાયબર પહોંચી ગયા છે. ખૂબ ટૂંક સમયમાં અમે દેશની તમામ અઢી લાખ પંચાયતોને આ ફાયબર સાથે જોડવાના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા જઈ રહ્યા છે.

સાથીઓ, 2014માં દેશમાં માત્ર 83 કોમન સર્વિસ સેન્ટર હતા. આજે ભારતમાં 3 લાખથી વધુ કોમન સર્વિસ સેન્ટર કામ કરી રહ્યા છે.દેશના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં, દૂર–સુદૂરના વિસ્તારોમાં સરકાર 32 હજારથી વધુ વાઈફાઈ હોટસ્પોટ્સ ઉપલબ્ધ કરાવવા ઉપર કામ કરી રહી છે.

ડિજિટલ ઇન્ડિયા અભિયાને પાછલા ચાર વર્ષોમાં ભારતીયોની જીવન જીવવાની પદ્ધતિ બદલી નાખી છે. સાથીઓ, આ બધું ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0જ છે કે જે

  • 2014માં એક ભારતીય નાગરિક જેટલો મોબાઇલ ડેટાનો ઉપયોગ કરતો હતો, આજે તેના કરતા 30 ગણાથી પણ વધુ મોબાઇલ ડેટાનો ઉપયોગ કરી રહ્યો છે.
  • એ પણ રસપ્રદ છે કે આજે જ્યાં આખી દુનિયામાં સૌથી વધુ મોબાઇલ ડેટા વપરાશ ભારતમાં થઇ રહ્યો છે, ત્યાં જ સમગ્ર દુનિયામાં સૌથી સસ્તો ડેટા પણ ભારતમાં જ ઉપલબ્ધ છે.
  • તેનું કારણ છે કે 2014 પછીથી ભારતમાં મોબાઇલ ડેટાની કિંમતમાં 90 ટકાથી વધુનો ઘટાડો થયો છે.

સાથીઓ, આવી વિકાસ ગાથા તમને દુનિયાના કોઇપણ દેશમાં સાંભળવા નહિ મળે. ભારતની આ સફળતાની ગાથા અસ્પષ્ટ છે.

આજે ભારત દુનિયાના સૌથી વિશાળ ડિજિટલ માળખાગત બાંધકામવાળા દેશોમાંનો એક છે. આધાર, યુનીફાઈડ પેમેન્ટ ઇન્ટરફેસ એટલે કે યુપીઆઈ, ઈ–સાઈન, ઈ–નેશનલ એગ્રીકલ્ચર માર્કેટ એટલે કે ઈ–નામ, સરકારી ઈ–માર્કેટ પ્લેસ એટલે કે જીઈએમ, ડિજિ લોકર જેવા યુનિક ઇન્ટરફેસ ભારતને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સના માધ્યમથી ટેકનોલોજી લીડર બનવામાં મદદ કરી રહ્યા છે. તેના કારણે વધુમાં વધુ લોકો ઝડપની સાથે ડિજિટલ ટેકનોલોજી સાથે જોડાઈ રહ્યા છે.

ભારતના ડિજિટલ માળખાગત બાંધકામે દેશના સ્ટાર્ટઅપને પણ આ મંચ ઉપર નવીનીકરણ કરવાનો મોકો આપ્યો છે. આ નવીનીકરણ દેશના એમએસએમઈ ક્ષેત્રને વધુ મજબુત કરવાનું પણ કામ કરી રહ્યા છે.

સાથીઓ, ભારતમાં આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ પર સંશોધન સાથે જોડાયેલ રોબસ્ટ ઇકો સીસ્ટમ તૈયાર કરવા માટે રાષ્ટ્રીય વ્યૂહરચના કેટલાક મહિનાઓ અગાઉ જ બનાવવામાં આવી છે. ‘સૌનો સાથ સૌનો વિકાસ’ના ધ્યેયમંત્ર પર ચાલીને તેને ‘સૌને માટે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ’નું નામ આપવામાં આવ્યું છે.

કઈ રીતે રીસર્ચ ઇકો સીસ્ટમ બનાવવામાં આવશે, અડેપ્શનને પ્રમોટ કરવામાં આવશે, સ્કીલીંગ ચેલેન્જ સામે લડવામાં આવશે; આ બધા જ મહત્વપૂર્ણ વિષયો ઉપર તેમાં વિસ્તારથી ચર્ચા કરવામાં આવી છે. તેમાં ખાસ ધ્યાન તે ક્ષેત્રો ઉપર આપવામાં આવ્યું છે કે જે ભારતીય જનમાનસ સાથે પ્રત્યક્ષ રીતે જોડાયેલ છે, જેમ કે કૃષિ, સ્વાસ્થ્ય, શિક્ષણ. આ ક્ષેત્રોમાં સરકાર દ્વારા અનેક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ્સ પર કામ શરુ કરી દેવામાં આવ્યું છે. આ જ શ્રુંખલા અંતર્ગત પાછલા દિવસોમાં મોબીલીટી ઉપર એક મોટી પરિષદ પણ અમે અહિયાં આગળ જ આયોજિત કરી છે.

સાથીઓ, મુંબઈમાં ડબ્લ્યુઈએફનું આ કેન્દ્ર આ જ કડીને વધુ મજબુત કરવાનું કામ કરશે. આ કેન્દ્ર ‘સૌનો સાથ–સૌનો વિકાસ’ની દિશામાં કરવામાં આવેલા પ્રયાસોની માટે પ્રેરણાદાયી અને પુરક તરીકે કામ કરશે.

આ કેન્દ્ર નવી–નવી ઉભરતી ટેકનોલોજીની આસપાસ સરકારની નીતિઓને ડિઝાઇન કરવામાં પણ મદદ કરશે. આ કેન્દ્ર ભારતના જાહેર ક્ષેત્ર, ખાનગી ક્ષેત્ર, જુદી–જુદી રાજ્ય સરકારોના કામમાં નવી ચેતના જગાડવા, ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0ના નવા પાસાઓને આગળ લઇ જવામાં ઘણી મોટી માત્રામાં મદદ કરશે.

મને જણાવવામાં આવ્યું છે કે મહારાષ્ટ્ર સરકારની સાથે આ કેન્દ્રએ ગ્રોથ અને ઈન્ટરનેટ અપ થિંગ્સના માધ્યમથી સરકારી સેવાઓને સુધારવા માટે એક પ્રોજેક્ટ પર કામ શરુ કરી દેવામાં આવ્યું છે. અને તેની માટે હું મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રીને જરૂરથી અભિનંદન આપું છું.મને આશા છે કે આવનારા સમયમાં દરેક રાજ્યમાં આવી અનેક પરિયોજનાઓ શરુ થશે.

સાથીઓ, ભારતમાં ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0ની મજબુતાઈથી, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સના વિસ્તારથી જ્યાં એક બાજુ દેશના લોકોના સ્વાસ્થ્ય સાથે જોડાયેલ વધુ સારી સુવિધાઓ મળશે, ત્યાં જ ઈલાજ ઉપર થનારા તેમના ખર્ચા પણ ઓછા થશે.

કૃષિ ક્ષેત્રમાં તેનો વિસ્તાર થવાથી એક બાજુ ખેડૂતોની ઉપજ વધશે, અનાજની બરબાદી અટકશે તો બીજી તરફ તેની આવકમાં પણ વૃદ્ધિ થશે. આ ટેકનોલોજી ભારતના ખેડૂતોને હવામાન, પાક અને બીજ વાવવાના ચક્રના સંબંધમાં સાચો નિર્ણય લેવામાં મદદ કરી શકે છે.

આ સ્માર્ટ સીટી અને ભારતમાં 21મી સદીના માળખાગત બાંધકામને મજબુત કરવાની સાથે જ દેશના ગામડે ગામડા સુધી જોડાણ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.

સ્માર્ટ મોબીલીટીથી લઈને ટ્રાન્સપોર્ટેશન સુધી અને શહેરોમાં જામની સમસ્યાથી છુટકારો અપાવવામાં પણ નવી ટેકનોલોજીથી ભારતને સહાયતા મળવાની છે.

આપણો દેશ ભાષાની વિવિધતાથી સંપન્ન છે. આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સની મદદથી જુદી જુદી બોલીઓ અને ભાષાઓમાં વિચારોનું આદાનપ્રદાન વધુ સરળ થઇ શકે છે.

એવા જ ભારતના મારા દિવ્યાંગ ભાઈ બહેનોના સામર્થ્યને વધુ મજબુત કરવામાં, તેમના જીવનમાં આવનારી મુસીબતોને ઓછી કરવામાં પણ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સની ઘણી મોટી ભૂમિકા છે, તેના ઘણા ઉપયોગો છે.

સાથીઓ, આ બધા જ પ્રમુખ વિષયોમાં જુદા જુદા સ્તર પર ભારતમાં કામ શરુ થઇ ગયું છે. આ કાર્યોમાં સોલ્વ ફોર ઇન્ડિયા, સોલ્વ ફોર ધ વર્લ્ડનું લક્ષ્ય પણ સમાવિષ્ટ છે.

અમે ‘સ્થાનિક ઉપાયોથી વૈશ્વિક અમલીકરણ’ તરફ પણ આગળ વધી રહ્યા છીએ. તેમાં એક વધુ ટેકનોલોજીની ભૂમિકા ઘણી મહત્વપૂર્ણ છે, તે છે બ્લોક ચેઈન. આ ટેકનોલોજી લઘુત્તમ સરકાર, મહત્તમ શાસનના સરકારના વિઝન સાથે જોડાય છે, તેને આગળ વધારે છે.

તેની મદદથી સ્વશાસન અને સ્વ પ્રમાણપત્રને વધુ વિસ્તાર આપવામાં આવી રહ્યો છે અને ભવિષ્યની સંભાવનાઓને તપાસવામાં આવી રહી છે.

તમામ સરકારી પ્રર્કીયાઓ, મૂંઝવણો, અડચણોને તેની મદદથી દુર કરવામાં આવી શકાય તેમ છે. આ પ્રક્રિયાઓમાં સુધારો આવવાથી પારદર્શકતા વધશે, ભ્રષ્ટાચાર ઓછો થશે, અપરાધો ઘટશે અને આ બધાનો સીધો પ્રભાવ ભારતના નાગરિકોની જીવન જીવવાની સરળતા ઉપર પડશે.

સાથીઓ, બ્લોક ચેઈન ટેકનોલોજીનો વિસ્તાર ભારતને વેપાર કરવાની સરળતાની બિઝનેસ રેન્કિંગમાં ખૂબ ઉપર લઇ જવાની પણ ક્ષમતા રાખે છે. સરકારની તમામ સેવાઓ, પ્રાકૃતિક સંસાધનોનું વ્યવસ્થાપન, સંપત્તિની નોંધણી, કોન્ટ્રેક્ટ, પાવર જોડાણ, અનેક કાર્યોમાં તેની મદદથી વધુ ગતિ લાવી શકાય તેમ છે.

આ જ વસ્તુ સમજીને ભારતમાં બ્લોક ચેઈન પર પણ રાષ્ટ્રીય વ્યૂહરચના બનાવવા માટે ઝડપથી કામ થઇ રહ્યું છે. તેમાં તેને મુંબઈમાં ડબ્લ્યુઈએફના આ નવા કેન્દ્રમાંથી પણ મદદ મળશે. હું તમને એ પણ માહિતી આપવા માંગું છું કે ભારત ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં પોતાની ડ્રોન નીતિની પણ જાહેરાત કરવા જઈ રહ્યું છે.

સાથીઓ જ્યારે પ્રથમ ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ થઇ તો ભારત ગુલામ હતું. જ્યારે બીજી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ થઇ ત્યારે પણ ભારત ગુલામ હતું. જ્યારે ત્રીજી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ થઇ તો ભારત આઝાદી બાદ મળેલા પડકારો સામે જ લડવામાં સંઘર્ષ કરી રહ્યું હતું. પરંતુ હવે 21મી સદીનું ભારત બદલાઈ ગયું છે.

હું આજે સંપૂર્ણ વિશ્વાસ સાથે, પોતાના દેશના 130 કરોડ લોકોના સામર્થ્ય સાથે કહી રહ્યો છું કે ભારત ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિના લાભથી વંચિત નહીં રહે. પરંતુ હું માનું છું કે ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિમાં ભારતનું યોગદાન, સંપૂર્ણ વિશ્વને ચોંકાવનારૂ હશે. અભૂતપૂર્વ, અદ્ભુત –અકલ્પનીય યોગદાન.

અમારી વિવિધતા, અમારી વસ્તી ક્ષમતા, ફાસ્ટ ગ્રોઈંગ માર્કેટ સાઈઝ અને ડિજિટલ માળખાગત બાંધકામ, ભારતને સંશોધન અને અમલીકરણનું વૈશ્વિક કેન્દ્ર બનાવવાની ક્ષમતા રાખે છે. ભારતમાં થનારા નવીનીકરણનો લાભ સમગ્ર દુનિયાને મળશે, સંપૂર્ણ માનવતાને મળશે.

સાથીઓ, આજે આ મંચ ઉપર હું એક બીજા મહત્વપૂર્ણ વિષય પર મારી વાત રજૂ કરવા માંગું છું. કેટલાક લોકો ચિંતા કરે છે કે ટેકનોલોજીનું આ ઉત્થાન, રોજગાર ઓછો કરી નાખશે. પરંતુ સચ્ચાઈ તો એ છે કે માનવ જીવનને જે વાસ્તવિકતાઓને આપણે આજ સુધી સ્પર્શ નથી કરી તેના દ્વાર હવે ‘ઇન્ડસ્ટ્રી ફોર પોઈન્ટ ઝીરો’ દ્વારા ખુલશે. તે નોકરીની પ્રકૃતિને ઘણાં અંશે બદલી નાખશે.

આ વાસ્તવિકતાને સમજીને ભારત સરકાર સ્કીલ ઇન્ડિયા મિશન, સ્ટાર્ટ અપ ઇન્ડિયા, સ્ટેન્ડ અપ ઇન્ડિયા, અટલ ઇનોવેશન મિશન જેવા કાર્યક્રમો ચલાવી રહી છે. અમારા દેશનો યુવાન બદલાતી ટેકનોલોજીઓ માટે તૈયાર થઇ શકે, તેના પર અગાઉથી જ કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે.

સાથીઓ, 10 વર્ષ પછી આપણે ક્યાં હોઈશું, તે આ હોલમાં બેઠેલ કોઈ પણ વ્યક્તિ નથી કહી શકતો. એ પણ કોઈ નથી કહી શકતું કે પાંચમી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ હવે કેટલી દુર છે. ઠીક છે કે પહેલાની ત્રણ ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ લગભગ સો વર્ષના અંતરાળ પછી આવી છે. પરંતુ આપણે એ પણ તો જોઈ રહ્યા છીએ કે ચોથી ક્રાંતિએ 30-40 વર્ષ પહેલા જ ટકોરા મારી દીધા હતા.

પાછલા એક બે દાયકાઓને જ જોઈએ તો અગણિત વસ્તુઓની શોધ થઇ અને તે લુપ્ત પણ થઇ ગઈ. ટેકનોલોજીએ સમયને જાણે રોકી લીધો છે. ઇન્ડસ્ટ્રી ફોર પોઈન્ટ ઝીરોથી ફાઈવ પોઈન્ટ ઝીરોનો બદલાવ હવે 100 વર્ષ નહીં લગાડે.

એટલા માટે ભારત ઇન્ડસ્ટ્રી ફોર પોઈન્ટ જીરોને લઈને એટલું ગંભીર છે. આ જ સમય છે પોતાના સંપૂર્ણ સામર્થ્ય સાથે એકત્રિત થઇ જવાનું.હું એ પણ ઈચ્છીશ કે આપણે આવનારા કેટલાક મહિનાઓમાં જ ભારતમાં એક ‘ઇન્ડસ્ટ્રી ફોર પોઈન્ટ ઝીરો’ પાર્ક પણ સ્થાપિત કરીએ.

હું આપ સૌને, દેશના ઉદ્યોગ જગતને, તમામ રાજ્ય સરકારોને, સિવિલ સોસાયટીને, ઉદ્યોગપતિઓને આહ્વાન કરું છું કે આ ક્રાંતિમાં એકત્રિત થાય, સાથે જોડાય અને તેને સાથે મળીને ધરાતલ પર ઉતારો.

સાથીઓ, અમારી સરકારની વિચારધારા મુક્ત છે, વિચારો ખુલ્લા છે. જે પણ માળખું બનાવવાનું હોય, જે પણ પ્રોટોકોલ નક્કી કરવાના હોય, જે પણ નીતિઓ બનાવવાની હોય, નવા ભારતના હિતમાં, ભારતીયોના હિતમાં જે પણ કઈ કરવાનું હોય, આપણે કરીશું.

તમારા દરેક મંતવ્યો, તમારા દરેક અનુભવનું અમે હંમેશા સ્વાગત કરીએ છીએ. સરકાર દરેક સમયે, તૈયાર છે, તત્પર છે. અમે એ નક્કી કરીને બેઠા છીએ કે હવે આ વખતે ભારતને ચૂકવા નહીં દઈએ.

હું એકવાર ફરીથી આપ સૌને ચોથી ઔદ્યોગિક ક્રાંતિના કેન્દ્ર માટે ખૂબ–ખૂબ શુભકામનાઓની સાથે પોતાની વાત સમાપ્ત કરું છું.

ખૂબ–ખૂબ આભાર!!!

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।