ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા વચ્ચેના સંબંધો માત્ર ભૂ-રાજકીય જ નથી, પરંતુ તેના મૂળ હજારો વર્ષોની સહિયારી સંસ્કૃતિ અને ઇતિહાસમાં રહેલા છેઃ પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી
સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો, હેરિટેજ અને વારસો ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા વચ્ચે લોકો વચ્ચેનાં જોડાણમાં વધારો કરી રહ્યાં છેઃ પ્રધાનમંત્રીપ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે વીડિયો સંદેશ મારફતે ઇન્ડોનેશિયાનાં જકાર્તામાં શ્રી સનાતન ધર્મ આલયમના મહા કુંબાભિશેગમ દરમિયાન પોતાની ટિપ્પણી કરી હતી. તેમણે મહામહિમ રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવો સુબિયાન્તો, મુરુગન ટેમ્પલ ટ્રસ્ટના ચેરમેન પા હાશિમ, મેનેજિંગ ટ્રસ્ટી ડો. કોબાલાન, તમિલનાડુ અને ઇન્ડોનેશિયાના મહાનુભાવો, પૂજારીઓ અને આચાર્યો, ભારતીય ડાયસ્પોરાના સભ્યો, ઇન્ડોનેશિયા અને અન્ય દેશોના તમામ નાગરિકો કે જેઓ આ શુભ પ્રસંગમાં સામેલ હતા તેમને તથા આ દિવ્ય અને ભવ્ય મંદિરને વાસ્તવિક સ્વરૂપ આપનાર તમામ પ્રતિભાશાળી કલાકારોને પણ હાર્દિક શુભેચ્છા પાઠવી હતી.
સમારંભમાં સામેલ થવાનું પોતાનું નસીબ વ્યક્ત કરતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, મહામહિમ રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવોની હાજરીએ આ કાર્યક્રમને તેમનાં માટે વધારે વિશિષ્ટ બનાવ્યો છે. જાકાર્તાથી શારીરિક રીતે દૂર હોવા છતાં પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, તેઓ આ કાર્યક્રમની ભાવનાત્મક રીતે નજીક હોવાની લાગણી અનુભવે છે, જે ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા વચ્ચેનાં મજબૂત સંબંધોને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવો તાજેતરમાં જ 140 કરોડ ભારતીયોનાં પ્રેમને ઇન્ડોનેશિયા સુધી લઈ ગયા છે અને તેઓ માને છે કે, તેમનાં માધ્યમથી ઇન્ડોનેશિયામાં દરેક વ્યક્તિ દરેક ભારતીયને શુભેચ્છા પાઠવી શકે છે. તેમણે ઇન્ડોનેશિયા અને સમગ્ર વિશ્વમાં ભગવાન મુરુગનના તમામ શ્રદ્ધાળુઓને જકાર્તા મંદિરના મહા કુંબાભિશેગમના પ્રસંગે અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. વડા પ્રધાને સ્કંદ શાસ્તી કવચમના મંત્રો દ્વારા તિરુપ્પુગાઝના સ્તોત્રો અને તમામ લોકોની સુરક્ષા દ્વારા ભગવાન મુરુગનની સતત પ્રશંસા કરવા માટે તેમની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે મંદિર નિર્માણનાં સ્વપ્નને સાકાર કરવા માટે ડૉ. કોબાલન અને તેમની ટીમને કરેલી સખત મહેનત બદલ અભિનંદન પાઠવ્યાં હતાં.
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા વચ્ચેનાં સંબંધો માત્ર ભૂ-રાજકીય જ નથી, પણ તેનાં મૂળમાં હજારો વર્ષોની સહિયારી સંસ્કૃતિ અને ઇતિહાસ રહેલાં છે." તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, બંને દેશો વચ્ચેનું જોડાણ વારસા, વિજ્ઞાન, વિશ્વાસ, સહિયારી માન્યતાઓ અને આધ્યાત્મિકતા પર આધારિત છે. આ જોડાણમાં ભગવાન મુરુગન, ભગવાન રામ અને ભગવાન બુદ્ધનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, જ્યારે ભારતમાંથી કોઈ ઇન્ડોનેશિયામાં પ્રમ્બાનન મંદિરની મુલાકાત લે છે, ત્યારે તેમને કાશી અને કેદારનાથ જેવી જ આધ્યાત્મિકતાનો અનુભવ થાય છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, કાકવિન અને સેરાટ રામાયણની કથાઓ ભારતમાં વાલ્મીકિ રામાયણ, કમ્બા રામાયણ અને રામચરિતમાનસ જેવી જ લાગણીઓ જગાડે છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, ઇન્ડોનેશિયાની રામલીલા ભારતનાં અયોધ્યામાં પણ થાય છે. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, બાલીમાં "ઓમ સ્વસ્તિ-અસ્તુ" સાંભળવાથી ભારતીયોને ભારતમાં વૈદિક વિદ્વાનોના આશીર્વાદની યાદ આવે છે. તેમણે ધ્યાન દોર્યું હતું કે ઇન્ડોનેશિયામાં બોરોબુદુર સ્તૂપ ભગવાન બુદ્ધના તે જ ઉપદેશોને પ્રતિબિંબિત કરે છે જે ભારતમાં સારનાથ અને બોધગયામાં જોવા મળે છે. પ્રધાનમંત્રીએ ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, ઓડિશામાં બાલી જાત્રા મહોત્સવ પ્રાચીન દરિયાઈ સફરની ઉજવણી કરે છે, જે એક સમયે ભારત અને ઇન્ડોનેશિયાને સાંસ્કૃતિક અને વાણિજ્યિક રીતે જોડે છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આજે પણ જ્યારે ભારતીયો ગરુડ ઇન્ડોનેશિયા એરલાઇન્સમાં મુસાફરી કરે છે, ત્યારે તેમને સહિયારો સાંસ્કૃતિક વારસો જોવા મળે છે.
પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા વચ્ચેનાં સંબંધો ઘણાં મજબૂત તંતુઓ સાથે વણાયેલાં છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવોની તાજેતરની ભારત મુલાકાત દરમિયાન તેમણે આ સહિયારા વારસાનાં ઘણાં પાસાંઓને બિરદાવ્યાં હતાં. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, જકાર્તામાં નવું ભવ્ય મુરુગન મંદિર સદીઓ જૂના વારસાનો એક નવો સુવર્ણ અધ્યાય ઉમેરશે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આ મંદિર આસ્થા અને સાંસ્કૃતિક એમ બંને મૂલ્યોનું નવું કેન્દ્ર બનશે.
જકાર્તામાં આવેલા મુરુગન મંદિરમાં માત્ર ભગવાન મુરુગન જ નહીં, પણ અન્ય વિવિધ દેવી-દેવતાઓ પણ આવેલા છે એ વાતનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ વિવિધતા અને અનેકતા આપણી સંસ્કૃતિનો પાયો છે. ઇન્ડોનેશિયામાં વિવિધતાની આ પરંપરાને "ભીન્નેકા તુંગગલ ઇકા" કહેવામાં આવે છે, જ્યારે ભારતમાં તેને "વિવિધતામાં એકતા" તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, વિવિધતાની આ સ્વીકૃતિ જ કારણ છે કે ઇન્ડોનેશિયા અને ભારત બંનેમાં વિવિધ ધર્મોનાં લોકો આ પ્રકારની સંવાદિતા સાથે જીવે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ શુભ દિવસ આપણને વિવિધતામાં એકતા અપનાવવા માટે પ્રેરિત કરે છે.
શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, "સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો, હેરિટેજ અને વારસો ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા વચ્ચે લોકો વચ્ચેનાં જોડાણમાં વધારો કરી રહ્યાં છે." તેમણે પ્રમ્બાનન મંદિરને જાળવવાના સંયુક્ત નિર્ણય અને બોરોબુદુર બૌદ્ધ મંદિર પ્રત્યેની સહિયારી પ્રતિબદ્ધતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે અયોધ્યામાં ઇન્ડોનેશિયન રામલીલાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો અને આ પ્રકારના વધુ કાર્યક્રમોને પ્રોત્સાહન આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવો સાથે તેઓ આ દિશામાં ઝડપથી આગળ વધશે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે ભૂતકાળ સુવર્ણ ભવિષ્યનો પાયો રચશે. તેમણે રાષ્ટ્રપતિ પ્રબોવોનો આભાર વ્યક્ત કરીને અને મંદિરના મહા કુંબાભિશેગમ પર દરેકને અભિનંદન આપીને સમાપન કર્યું હતું.
