પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે મધ્યપ્રદેશના છતરપુર જિલ્લાના ગઢા ગામમાં બાગેશ્વર ધામ મેડિકલ એન્ડ સાયન્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટનો શિલાન્યાસ કર્યો. બુંદેલખંડમાં ટૂંકા ગાળામાં બીજી વખત પાછા ફરવાનું પોતાનું સૌભાગ્ય હોવાનું જણાવી શ્રી મોદીએ કહ્યું કે આધ્યાત્મિક કેન્દ્ર બાગેશ્વર ધામ ટૂંક સમયમાં એક આરોગ્ય કેન્દ્ર પણ બનશે. તેમણે ઉમેર્યું કે બાગેશ્વર ધામ મેડિકલ એન્ડ સાયન્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ 10 એકરના વિસ્તારમાં બનાવવામાં આવશે અને પ્રથમ તબક્કામાં 100 બેડની સુવિધા તૈયાર થશે. તેમણે શ્રી ધીરેન્દ્ર શાસ્ત્રીને આ ઉમદા કાર્ય માટે અભિનંદન આપ્યા અને બુંદેલખંડના લોકોને શુભેચ્છાઓ પાઠવી.
પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી કે આજકાલ રાજકીય નેતાઓનો એક વર્ગ ધર્મની મજાક ઉડાવતો હતો અને લોકોને અલગ કરવામાં સામેલ હતો. તેમણે ઉમેર્યું કે ક્યારેક, રાષ્ટ્ર અને ધર્મને નબળા બનાવવા માટે વિદેશી સંસ્થાઓના વ્યક્તિઓને પણ ટેકો આપવામાં આવતો હતો. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે જે લોકો હિન્દુ ધર્મને ધિક્કારે છે તે ઘણા સમયથી વિવિધ સ્વરૂપોમાં અસ્તિત્વમાં છે. પ્રધાનમંત્રીએ આપણી માન્યતાઓ, પરંપરાઓ અને મંદિરો પર સતત હુમલાઓ પર પ્રકાશ પાડ્યો અને ટિપ્પણી કરી કે આ તત્વો આપણા સંતો, સંસ્કૃતિ અને સિદ્ધાંતો પર હુમલો કરે છે. તેઓ આપણા તહેવારો, રીતરિવાજો અને ધાર્મિક વિધિઓને નિશાન બનાવે છે, અને આપણા ધર્મ અને સંસ્કૃતિના સ્વાભાવિક પ્રગતિશીલ સ્વભાવને પણ બદનામ કરવાની હિંમત કરે છે. શ્રી મોદીએ આપણા સમાજને વિભાજીત કરવા અને તેની એકતાને તોડવાના તેમના એજન્ડા પર ભાર મૂક્યો. આ સંદર્ભમાં, તેમણે શ્રી ધીરેન્દ્ર શાસ્ત્રીના પ્રયાસો પર પ્રકાશ પાડ્યો, જેઓ લાંબા સમયથી દેશમાં એકતાના મંત્ર વિશે જાગૃતિ ફેલાવી રહ્યા છે. શ્રી મોદીએ જાહેરાત કરી કે શ્રી ધીરેન્દ્ર શાસ્ત્રીએ કેન્સર સંસ્થાની સ્થાપનાના રૂપમાં સમાજ અને માનવતાના કલ્યાણ માટે બીજી પ્રતિજ્ઞા લીધી છે. પરિણામે, બાગેશ્વર ધામમાં, ભક્તિ, પોષણ અને સ્વસ્થ જીવનના આશીર્વાદ હવે ઉપલબ્ધ થશે, એમ તેમણે ઉમેર્યું.
"આપણા મંદિરો, મઠો અને પવિત્ર સ્થળો પૂજા કેન્દ્રો અને વૈજ્ઞાનિક અને સામાજિક વિચારસરણીના કેન્દ્ર તરીકે બેવડી ભૂમિકા ભજવે છે", એમ કહીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આપણા ઋષિમુનિઓએ આપણને આયુર્વેદ અને યોગનું વિજ્ઞાન પૂરું પાડ્યું છે, જે હવે વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત છે. તેમણે એ માન્યતા પર ભાર મૂક્યો કે બીજાઓની સેવા કરવી અને તેમના દુઃખ દૂર કરવા એ સાચો ધર્મ છે. તેમણે "નારાયણમાં નર" અને "બધા જીવોમાં શિવ" ની ભાવનાઓ સાથે બધા જીવોની સેવા કરવાની આપણી પરંપરા પર પ્રકાશ પાડ્યો. કરોડો લોકોએ ભાગ લીધો, પવિત્ર ડૂબકી લગાવી અને સંતો પાસેથી આશીર્વાદ મેળવ્યા, મહાકુંભ વિશે વ્યાપક ચર્ચાઓ નોંધતા, શ્રી મોદીએ તેને "એકતાનો મહાકુંભ" ગણાવ્યો અને તમામ સ્વચ્છતા કાર્યકરો અને પોલીસ અધિકારીઓનો તેમની સમર્પિત સેવા માટે આભાર માન્યો. તેમણે ધ્યાન દોર્યું કે મહાકુંભ દરમિયાન, 'નેત્ર મહાકુંભ' પણ યોજાઈ રહ્યો છે, જોકે તેને એટલું ધ્યાન મળ્યું નથી, જ્યાં બે લાખથી વધુ આંખોની તપાસ કરવામાં આવી છે, લગભગ દોઢ લાખ લોકોને મફત દવા અને ચશ્મા મળ્યા છે, અને લગભગ સોળ હજાર દર્દીઓને મોતિયા અને અન્ય શસ્ત્રક્રિયાઓ માટે વિવિધ હોસ્પિટલોમાં રીફર કરવામાં આવ્યા છે. પ્રધાનમંત્રીએ આપણા ઋષિઓના માર્ગદર્શન હેઠળ મહાકુંભ દરમિયાન અનેક આરોગ્ય અને સેવા સંબંધિત પહેલોનો સ્વીકાર કર્યો, જેમાં હજારો ડોકટરો અને સ્વયંસેવકો નિઃસ્વાર્થ ભાવે ભાગ લીધો હતો. કુંભમાં હાજર રહેલા લોકોએ આ પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
પ્રધાનમંત્રીએ ભારતભરમાં મોટી હોસ્પિટલો ચલાવવામાં ધાર્મિક સંસ્થાઓની ભૂમિકા પર ભાર મૂક્યો. તેમણે ટિપ્પણી કરી કે ઘણી આરોગ્ય અને વિજ્ઞાન સંશોધન સંસ્થાઓ ધાર્મિક ટ્રસ્ટો દ્વારા સંચાલિત થાય છે, જે કરોડો ગરીબ લોકોને સારવાર અને સેવા પૂરી પાડે છે. તેમણે નોંધ્યું કે ભગવાન રામ સાથે સંકળાયેલ બુંદેલખંડમાં ચિત્રકૂટનું પવિત્ર તીર્થસ્થળ, દિવ્યાંગો અને દર્દીઓની સેવા માટે એક મુખ્ય કેન્દ્ર હતું. તેમણે એ વાતનો પણ આનંદ વ્યક્ત કર્યો કે બાગેશ્વર ધામ સ્વાસ્થ્યના આશીર્વાદ આપીને આ ગૌરવપૂર્ણ પરંપરામાં એક નવો અધ્યાય ઉમેરી રહ્યું છે. તેમણે જાહેરાત કરી કે બે દિવસ પછી, મહાશિવરાત્રી પર 251 પુત્રીઓ માટે સમૂહ લગ્ન સમારોહ યોજાશે. પ્રધાનમંત્રીએ આ ઉમદા પહેલ માટે બાગેશ્વર ધામની પ્રશંસા કરી અને તમામ નવદંપતીઓ અને પુત્રીઓને સુંદર જીવન માટે હૃદયપૂર્વક અભિનંદન અને આશીર્વાદ આપ્યા.
"શરીર મધ્યમ ખાલુ ધર્મ સાધનમ" નામના શાસ્ત્રનો ઉલ્લેખ કરીને, જે દર્શાવે છે કે આપણું શરીર અને સ્વાસ્થ્ય એ આપણા ધર્મ, સુખ અને સફળતા પ્રાપ્ત કરવા માટેનું પ્રાથમિક સાધન છે, પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી કે જ્યારે દેશે તેમને સેવા કરવાની તક સોંપી, ત્યારે તેમણે 'સબકા સાથ, સબકા વિકાસ' મંત્રને સરકારનો સંકલ્પ બનાવ્યો. તેમણે 'સબકા સાથ, સબકા વિકાસ'નો મુખ્ય પાયો 'સબકા ઇલાજ, સબકો આરોગ્ય' એટલે કે બધા માટે આરોગ્યસંભાળ હતો અને વિવિધ સ્તરે રોગ નિવારણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા પર ભાર મૂક્યો. સ્વચ્છ ભારત અભિયાન હેઠળ શૌચાલયોનું નિર્માણ થયું છે તે સ્વીકારતા, શ્રી મોદીએ નિર્દેશ કર્યો કે શૌચાલયોના નિર્માણથી અસ્વચ્છ પરિસ્થિતિઓને કારણે થતા રોગોમાં ઘટાડો થયો છે. તેમણે એક અભ્યાસનો ઉલ્લેખ કર્યો જે દર્શાવે છે કે શૌચાલય ધરાવતા ઘરોએ તબીબી ખર્ચ પર હજારો રૂપિયા બચાવ્યા છે.
પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી કે 2014 માં તેમની સરકાર સત્તામાં આવી તે પહેલાં, દેશના ગરીબોને બીમારી કરતાં સારવારના ખર્ચનો વધુ ડર હતો અને તેમણે નિર્દેશ કર્યો કે પરિવારમાં ગંભીર બીમારી આખા પરિવારને સંકટમાં મૂકી દેશે. તેમણે શેર કર્યું કે તેઓ પણ એક ગરીબ પરિવારમાંથી આવે છે અને આવી મુશ્કેલીઓનો સામનો કર્યો છે અને તેમણે સારવારનો ખર્ચ ઘટાડવા અને લોકો માટે વધુ પૈસા બચાવવાનો સંકલ્પ કર્યો છે. સરકારી યોજનાઓથી કોઈ પણ જરૂરિયાતમંદ વ્યક્તિ વંચિત ન રહે તે સુનિશ્ચિત કરવાની તેમની પ્રતિબદ્ધતાને પુનરાવર્તિત કરતા, શ્રી મોદીએ તબીબી ખર્ચનો બોજ ઘટાડવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો અને આયુષ્માન કાર્ડ દ્વારા દરેક ગરીબ વ્યક્તિ માટે 5 લાખ રૂપિયા સુધીની મફત સારવારની જોગવાઈ પર પ્રકાશ પાડ્યો.
શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે હવે 70 વર્ષથી વધુ ઉંમરના વૃદ્ધોને મફત સારવાર માટે આયુષ્માન કાર્ડ આપવામાં આવી રહ્યા છે, પછી ભલે તે પરિવાર ગરીબ હોય, મધ્યમ વર્ગનો હોય કે શ્રીમંત હોય, તેમણે કહ્યું કે આ કાર્ડ કોઈપણ ખર્ચ વિના ઓનલાઈન મેળવી શકાય છે અને કોઈએ આયુષ્માન કાર્ડ માટે ચૂકવણી ન કરવી જોઈએ અને જો કોઈ પૈસા માંગે તો લોકોને જાણ કરવા કહ્યું. પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી હતી કે ઘણી સારવાર માટે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાની જરૂર નથી, કારણ કે પ્રિસ્ક્રાઇબ કરેલી દવાઓ ઘરે લઈ શકાય છે. દવાઓનો ખર્ચ ઘટાડવા માટે, દેશભરમાં 14,000 થી વધુ જન ઔષધિ કેન્દ્રો ખોલવામાં આવ્યા છે, જે સસ્તી દવાઓ પૂરી પાડે છે, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું. તેમણે એ પણ નિર્દેશ કર્યો હતો કે કિડની રોગ એ સતત ડાયાલિસિસની જરૂરિયાત ધરાવતી બીજી એક મહત્વપૂર્ણ આરોગ્ય સમસ્યા છે અને 700 થી વધુ જિલ્લાઓમાં 1,500 થી વધુ ડાયાલિસિસ કેન્દ્રો ખોલવામાં આવ્યા છે, જે મફત ડાયાલિસિસ સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. પ્રધાનમંત્રીએ દરેકને તેમના પરિચિતોમાં આ સરકારી યોજનાઓ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા અને ખાતરી કરવા વિનંતી કરી કે કોઈ પણ લાભોથી ચૂકી ન જાય.
"કેન્સર સર્વત્ર એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો બની ગયો છે; સરકાર, સમાજ અને સંતો બધા કેન્સર સામેની લડાઈમાં એક થયા છે", શ્રી મોદીએ ભાર મૂક્યો. તેમણે કેન્સરનું નિદાન થાય ત્યારે ગ્રામજનોને પડતી મુશ્કેલીઓ પર ટિપ્પણી કરી. તેમણે વહેલા નિદાનનો અભાવ અને તાવ અને દુખાવા માટે ઘરેલું ઉપચાર પર આધાર રાખવાની વૃત્તિ પર પ્રકાશ પાડ્યો, જેના પરિણામે પરિસ્થિતિ વધુ વણસે ત્યારે મોડું નિદાન થાય છે. પ્રધાનમંત્રીએ કેન્સરનું નિદાન સાંભળીને પરિવારોમાં ભય અને મૂંઝવણની નોંધ લીધી, ઘણા લોકો ફક્ત દિલ્હી અને મુંબઈમાં સારવાર કેન્દ્રો વિશે જ જાણે છે. તેમણે આ પડકારોનો સામનો કરવા માટે સરકારના પ્રયાસો પર ભાર મૂક્યો, જેમાં કેન્સર સામે લડવા માટે આ વર્ષના બજેટમાં ઘણી જાહેરાતોનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે ઉમેર્યું કે તેઓ કેન્સરની દવાઓને વધુ સસ્તી બનાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને આગામી ત્રણ વર્ષમાં દરેક જિલ્લામાં કેન્સર કેર સેન્ટર ખોલવાની જાહેરાત કરી. આ કેન્દ્રો નિદાન અને રાહત સંભાળ સેવાઓ બંને પ્રદાન કરશે. શ્રી મોદીએ સારવારની સરળ સુલભતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે જિલ્લા હોસ્પિટલોમાં કેન્સર ક્લિનિક્સ અને સ્થાનિક પડોશમાં તબીબી કેન્દ્રો ખોલવા પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો.
કેન્સર સામે રક્ષણ મેળવવા માટે સાવધ અને જાગૃત રહેવાના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી કે વહેલાસર નિદાન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે કેન્સર ફેલાય પછી તેનો સામનો કરવો મુશ્કેલ બની જાય છે. તેમણે 30 વર્ષથી વધુ ઉંમરના તમામ વ્યક્તિઓની તપાસ માટે ચાલી રહેલા અભિયાન પર પ્રકાશ પાડ્યો અને દરેકને ભાગ લેવા અને બેદરકારી ટાળવા વિનંતી કરી. તેમણે જો કોઈ શંકા હોય તો તાત્કાલિક કેન્સર સ્ક્રીનીંગની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. કેન્સર વિશે સચોટ માહિતીના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, તે ચેપી રોગ નથી અને સ્પર્શ દ્વારા ફેલાતો નથી એમ કહીને, શ્રી મોદીએ નિર્દેશ કર્યો કે બીડી, સિગારેટ, ગુટખા, તમાકુ અને મસાલાના ઉપયોગથી કેન્સરનું જોખમ વધે છે, અને આ પદાર્થોથી દૂર રહેવાની સલાહ આપી. તેમણે દરેકને તેમના શરીર અને સ્વાસ્થ્યની કાળજી લેવા અને કોઈપણ બેદરકારી ટાળવા માટે આ સાવચેતીઓ કાળજીપૂર્વક અપનાવવા વિનંતી કરી.
લોકોની સેવા પ્રત્યેના તેમના સમર્પણ પર ભાર મૂકતા, પ્રધાનમંત્રીએ છતરપુરની તેમની અગાઉની મુલાકાત પર ટિપ્પણી કરી, જ્યાં તેમણે હજારો કરોડના પ્રોજેક્ટ્સનું ઉદ્ઘાટન અને શિલાન્યાસ કર્યો હતો. તેમણે 45,000 કરોડ રૂપિયાના કેન-બેટવા લિંક પ્રોજેક્ટના સમાવેશ પર પ્રકાશ પાડ્યો, જે અનેક સરકારો અને નેતાઓ બુંદેલખંડની મુલાકાત લેવા છતાં દાયકાઓથી પેન્ડિંગ હતો. શ્રી મોદીએ આ પ્રદેશમાં સતત પાણીની અછતની નોંધ લીધી અને પ્રશ્ન કર્યો કે શું અગાઉની કોઈપણ સરકારે તેના વચનો પૂરા કર્યા છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે લોકોના આશીર્વાદ મેળવ્યા પછી જ કામ શરૂ થયું. તેમણે પીવાના પાણીની કટોકટીને દૂર કરવામાં ઝડપી પ્રગતિ પર ભાર મૂક્યો. જળ જીવન મિશન, અથવા હર ઘર જળ પ્રોજેક્ટ હેઠળ, બુંદેલખંડના ગામડાઓમાં પાઇપ દ્વારા પાણી પૂરું પાડવામાં આવી રહ્યું છે, તેમણે ઉમેર્યું. તેમણે ખેડૂતોને પડતી મુશ્કેલીઓ દૂર કરવા અને તેમની આવક વધારવા માટે ચાલી રહેલા પ્રયાસો પર પણ પ્રકાશ પાડ્યો, અને કહ્યું કે સરકાર દિવસ-રાત અથાક મહેનત કરી રહી છે.
બુંદેલખંડની સમૃદ્ધિ માટે મહિલાઓના સશક્તિકરણના મહત્વ પર ભાર મૂકતા, શ્રી મોદીએ લખપતિ દીદી અને ડ્રોન દીદી જેવી પહેલોની શરૂઆત પર ટિપ્પણી કરી અને 3 કરોડ મહિલાઓને લખપતિ દીદી બનાવવાના લક્ષ્યની જાહેરાત કરી. તેમણે ભાર મૂક્યો કે મહિલાઓને ડ્રોન ચલાવવા માટે તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે, જેનો ઉપયોગ પાક છંટકાવ અને સિંચાઈનું પાણી બુંદેલખંડ પહોંચ્યા પછી ખેતીમાં મદદ કરવા માટે કરવામાં આવશે. પ્રધાનમંત્રીએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો કે આ પ્રયાસો બુંદેલખંડને ઝડપથી સમૃદ્ધિ તરફ આગળ વધારશે.
પ્રધાનમંત્રીએ જમીનની સચોટ માપણી અને નક્કર જમીન રેકોર્ડ પૂરા પાડવા માટે સ્વામિત્વ યોજના હેઠળ ગામડાઓમાં ડ્રોન ટેકનોલોજીના નોંધપાત્ર ઉપયોગ પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે મધ્યપ્રદેશમાં આ પહેલના સફળ અમલીકરણની નોંધ લીધી, જ્યાં લોકો હવે આ દસ્તાવેજોનો ઉપયોગ બેંકોમાંથી સરળતાથી લોન મેળવવા માટે કરી રહ્યા છે, જેનો ઉપયોગ વ્યવસાયો માટે થઈ રહ્યો છે, જેનાથી લોકોની આવકમાં વધારો થઈ રહ્યો છે.
સંબોધનના સમાપન કરતાં, પ્રધાનમંત્રીએ બુંદેલખંડને વિકાસની નવી ઊંચાઈઓ પ્રાપ્ત કરવામાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોના અવિરત પ્રયાસો પર ભાર મૂક્યો. તેમણે આશા વ્યક્ત કરી કે બુંદેલખંડ સમૃદ્ધિ અને વિકાસના માર્ગ પર આગળ વધે અને દરેકને શુભેચ્છાઓ પાઠવી.
આ કાર્યક્રમમાં મધ્યપ્રદેશના રાજ્યપાલ શ્રી મંગુભાઈ છગનભાઈ પટેલ, મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી શ્રી મોહન યાદવ સહિત અન્ય મહાનુભાવો હાજર રહ્યા હતા.
પૃષ્ઠભૂમિ
મધ્યપ્રદેશના છતરપુર જિલ્લાના ગઢા ગામમાં બાગેશ્વર ધામ મેડિકલ એન્ડ સાયન્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટનું નિર્માણ જીવનના તમામ ક્ષેત્રોના લોકો માટે સારી આરોગ્યસંભાળ સેવાઓ સુનિશ્ચિત કરવા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે. 200 કરોડ રૂપિયાથી વધુની કિંમતની આ કેન્સર હોસ્પિટલ ગરીબ કેન્સરના દર્દીઓને મફત સારવાર આપશે અને અત્યાધુનિક મશીનોથી સજ્જ હશે અને તેમાં નિષ્ણાત ડોકટરો હશે.
Click here to read full text speech
हमारे मंदिर, हमारे मठ, हमारे धाम... ये एक ओर पूजन और साधन के केंद्र रहे हैं तो दूसरी ओर विज्ञान और सामाजिक चेतना के भी केंद्र रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) February 23, 2025
हमारे ऋषियों ने ही हमें आयुर्वेद का विज्ञान दिया।
— PMO India (@PMOIndia) February 23, 2025
हमारे ऋषियों ने ही हमें योग का वो विज्ञान दिया, जिसका परचम आज पूरी दुनिया में लहरा रहा है: PM @narendramodi
जब देश ने मुझे सेवा का अवसर दिया, तो मैंने ‘सबका साथ, सबका विकास’ के मंत्र को सरकार का संकल्प बनाया।
— PMO India (@PMOIndia) February 23, 2025
और, ‘सबका साथ, सबका विकास’ के इस संकल्प का भी एक बड़ा आधार है- सबका इलाज, सबको आरोग्य: PM
