India has Democracy, Demography and Demand altogether: PM Modi at India-Korea Business Summit
We have worked towards creating a stable business environment, removing arbitrariness in decision making, says PM Modi
We are on a de-regulation and de-licensing drive. Validity period of industrial licenses has been increased from 3 years to 15 years and more: PM
We are working with the mission of Transforming India from an informal economy into a formal economy: PM Modi
India is the fastest growing major economy of the world today: PM Modi
We are also a country with the one of the largest Start up eco-systems: PM Modi at India-Korea Business Summit

પ્રજાસત્તાક કોરિયાનાં વેપાર, ઉદ્યોગ અને ઊર્જા મંત્રી;

ભારત સરકારનાં વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી;

ચોસુન-ઇલ્બો ગ્રૂપનાં પ્રમુખ અને સીઇઓ;

કોરિયા અને ભારતનાં ઉદ્યોગ જગતનાં મહાનુભાવો;

દેવીઓ અને સજ્જનો,

તમારી વચ્ચે આવીને હું ખુબ ખુશ થયો. ભારતમાં મોટી સંખ્યામાં કોરિયાની કંપનીઓ કાર્યરત છે, જે હકીકતમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોનાં સફળતાની ગાથા છે. હું આ પ્રસંગે તમને બધાને ભારતમાં આવકાર આપવાની તક ઝડપી લઉં છું. ભારત અને કોરિયા વચ્ચેનાં સંબંધો સદીઓ જૂનાં છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, ભારતીય રાજકુમારી કોરિયાનાં પ્રવાસે ગઈ હતી અને પછી કોરિયાની મહારાણી બની હતી. આપણે બૌદ્ધ સંપ્રદાયની પરંપરાનાં તાંતણે પણ જોડાયેલા છીએ. અમારા નોબેલ પારિતોષિક વિજેતા રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે એક સુંદર કવિતા રચી હતી – લેમ્પ ઓફ ધ ઇસ્ટ – એટલે કે પૂર્વનો દીપ. વર્ષ 1929માં કવિવર ટાગોરે રચેલી આ કવિતામાં કોરિયાનાં ભવ્ય ભૂતકાળ અને તેનાં ઉજ્જવળ ભવિષ્યની વાત કરી હતી. કોરિયામાં બોલીવૂડની ફિલ્મો અતિ લોકપ્રિય છે. ભારતમાં થોડાં મહિના અગાઉ પ્રો-કબડ્ડી લીગ શરૂ થઈ હતી, ત્યારે કોરિયાનાં કબડ્ડીનાં ખેલાડીઓની પ્રશંસા થઈ હતી. વળી એ પણ જોગાનુજોગ છે કે ભારત અને દક્ષિણ કોરિયા બંને તેમનો સ્વતંત્રતા દિવસ 15 ઓગસ્ટનાં રોજ ઉજવે છે. રાજકુમારીથી લઈને કવિતા અને બૌદ્ધ સંપ્રદાયની પરંપરાઓથી લઈને બોલીવૂડ સુધી આપણે વચ્ચે ઘણી સામ્યતા છે અને આપણે એકતાંતણે જોડાયેલા છીએ.

અગાઉ મેં ઉલ્લેખ કર્યો એ મુજબ, મારા માટે કોરિયા હંમેશા આકર્ષણનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. જ્યારે હું ગુજરાતનો મુખ્યમંત્રી હતો, ત્યારે મેં કોરિયાની મુલાકાત લીધી હતી. મને નવાઈ લાગી હતી કે, ગુજરાત જેટલું કદ ધરાવતો એક દેશ કેવી રીતે આ પ્રકારની આર્થિક પ્રગતિ કરી શકે. હું કોરિયન લોકોનાં ઉદ્યોગસાહસિકતાનાં જુસ્સાની પ્રશંસા કરૂ છું. આઇટી અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સથી લઈને ઓટોમોબાઇલ અને સ્ટીલ સુધી કોરિયાએ દુનિયાને ઉત્કૃષ્ટ ઉત્પાદનો આપ્યાં છે. કોરિયાની કંપનીઓની નવીનતા અને મજબૂત ઉત્પાદન ક્ષમતા માટે પ્રશંસા થાય છે.

મિત્રો!

તે જણાવતાં ખુશી થાય છે કે, ગયા વર્ષે આપણો દ્વિપક્ષીય વેપાર 20 અબજ ડોલરનાં આંકને વટાવી ગયો હતો, જે છ વર્ષમાં પ્રથમ વાર બન્યું હતું. વર્ષ 2015માં મારી મુલાકાતથી ભારત પર સકારાત્મક રીતે ધ્યાન કેન્દ્રીત થયું હતું. તમારી બજારની ઉદાર નીતિઓ ભારતનાં આર્થિક ઉદારીકરણ તથા ‘પૂર્વ તરફ નજર દોડાવવાની નીતિ’ને અનુરૂપ છે. 500થી વધારે કોરિયન કંપનીઓ ભારતમાં પણ કાર્યરત છે. હકીકતમાં તમારા ઘણાં ઉત્પાદનો ભારતમાં ઘેરઘેર જાણીતા છે. જોકે દક્ષિણ કોરિયા ભારતમાં એફડીઆઈ ઇક્વિટી પ્રવાહમાં 16મું સ્થાન ધરાવે છે. ભારત કોરિયાનાં રોકાણકારો માટે વિશાળ બજાર માટે અને નીતિગત વાતાવરણને સક્ષમ બનાવવા માટેની ઘણી સંભવિતતા પૂરી પાડે છે.

તમારામાંથી ઘણાં ભારતમાં કાર્યરત હોવાથી તમે અહીંની વાસ્તવિકતાથી સુપેરે વાકેફ છો. ઉપરાંત ભારતીય સીઇઓ સાથે તમારી ચર્ચાવિચારણા મારફતે ભારત કઈ દિશામાં અગ્રેસર છે તેનો તાગ પણ તમને મળી ગયો હશે. પરંતુ હું થોડો વધુ સંવાદ આપની સાથે કરવા ઇચ્છુ છું. હું આ પ્રસંગે અહીં હજુ પણ કાર્યરત ન હોય એવી કંપનીઓને અને તેમનાં પ્રતિનિધિઓને ભારતમાં રોકાણ કરવા અને તેની સંભવિતતાનો લાભ લેવા વ્યક્તિગત રીતે આમંત્રણ પાઠવું છું. જો તમે દુનિયાભરમાં નજર દોડાવશો, તો તમને અતિ ઓછા દેશોમાં અર્થતંત્ર સાથે સંબંધિત ત્રણ મહત્ત્વપૂર્ણ પરિબળો જોવા મળશે. એ છે, લોકશાહી, વસતિ અને માગ. ભારત આ ત્રણેય પરિબળો ધરાવે છે. લોકશાહી દ્વારા મારા કહેવાનો અર્થ છે કે, અમારી રાજ્યવ્યવસ્થા ઉદાર મૂલ્યો પર આધારિત છે, જ્યાં દરેકને સ્વતંત્રતા મળે છે અને સમાન અવસરો સુલભ થાય છે. વસતિ દ્વારા મારા કહેવાનો અર્થ એ છે કે, અમારા દેશમાં મોટી સંખ્યામાં પ્રતિભાશાળી યુવાનોની ફોજ છે, જેઓ ઊર્જાવંત છે. માગ દ્વારા મારા કહેવાનો અર્થ એ છે કે અહીં ચીજવસ્તુઓ અને સેવાઓ માટે મોટું અને વૃદ્ધિનાં માર્ગે અગ્રેસર બજાર છે. સ્થાનિક બજારમાં વૃદ્ધિ માટેનું મુખ્ય પરિબળ મધ્યમ વર્ગમાં વધારો છે. અમે સ્થિર વ્યાવસાયિક વાતાવરણ ઊભું કરવા માટે કામ કરીએ છીએ, કાયદાનું શાસન સુનિશ્ચિત કરીએ છીએ અને નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં લવાદીપણાને દૂર કર્યું છે. અમે રોજિંદા વ્યવહારમાં સકારાત્મકતા ઇચ્છીએ છીએ. અમે શંકાઓ કરવાને બદલે વધુને વધુ વિશ્વાસ પેદા થાય એવું વાતાવરણ પેદા કરી રહ્યાં છીએ. આ સરકારની માનસિકતામાં સંપૂર્ણ પરિવર્તન સૂચવે છે. વ્યવસાયી ભાગીદારને સત્તા પ્રદાન કરવાથી લઈને ‘લઘુતમ સરકાર, મહત્તમ શાસન’ પ્રાપ્ત કરવાની દિશામાં અમે આગ્રેસર છીએ. જ્યારે આ થશે, ત્યારે નિયમો અને પ્રક્રિયાઓ આપમેળે સરળ થવાની શરૂઆત થશે.

છેવટે, આ પ્રકારનાં પગલાં મારફતે વેપાર-વાણિજ્યને સરળ કરવાનો ઉદ્દેશ છે. અત્યારે અમે જીવનને સરળ બનાવવા તરફ કામ કરી રહ્યાં છીએ. અમે નીતિનિયમો ઓછાં કરવા અને લાઇસન્સ રાજને ખતમ કરવા કામ કરી રહ્યાં છીએ. ઔદ્યોગિક લાઇસન્સની માન્યતાનો સમયગાળો ત્રણ વર્ષથી વધારીને 15 વર્ષ અને વધુ કરવામાં આવ્યો છે. સંરક્ષણ ઉત્પાદન માટે ઔદ્યોગિક લાઇસન્સની વ્યવસ્થાનું મોટા પાયે ઉદારીકરણ થયું છે. અગાઉની લાઇસન્સ હેઠળની આશરે 60 ટકાથી 70 ટકા ચીજવસ્તુઓનું ઉત્પાદન હવે લાઇસન્સ વિના થશે. અમે જણાવ્યું છે કે, ફેક્ટરીની ચકાસણી જરૂરિયાતને આધારે જ થશે અને ઉચ્ચ સત્તામંડળની મંજૂરી મળ્યાં પછી જ થશે.

એફડીઆઇ બાબતે અમે અત્યારે સૌથી વધુ ઉદાર દેશોમાં સામેલ છીએ. અમારા અર્થતંત્રનાં મોટાં ભાગનાં ક્ષેત્રો પ્રત્યક્ષ વિદેશી રોકાણ (એફડીઆઇ) માટે ખુલ્લા છે. 90 ટકાથી વધારે મંજૂરીઓ સ્વચલિત રૂટ પર મળી રહે છે. સંરક્ષણ ક્ષેત્ર સિવાય ઉત્પાદન ક્ષેત્રમાં રોકાણ કરવા માટે સરકારી મંજૂરીની વ્યવહારિક રીતે કોઈ જરૂર નથી. હવે કાયદેસર આંકડાઓની ફાળવણી સાથે કંપનીની રચના કરવી એક દિવસમાં શક્ય છે. અમે વ્યવસાય, રોકાણ, વહીવટ અને આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારનાં મોરચે હજારો સુધારા હાથ ધર્યા છે.

તેમાં કેટલાંક જીએસટી જેવા ઐતિહાસિક સુધારા છે. તમારામાંથી ઘણાંને જીએસટીને કારણે કામગીરીમાં સરળતાનો અનુભવ થયો હશે. અમે 1400 જૂનાં કાયદા અને ધારા સંપૂર્ણપણે રદ કર્યા છે, જે વહીવટમાં જટિલતા જ પેદા કરતાં હતાં. આ પ્રકારનાં પગલાઓથી આપણું અર્થતંત્ર નવી ઊંચાઈ સર કરશે. છેલ્લાં ત્રણ વર્ષમાં એફડીઆઇનો પ્રવાહ મોટા ભાગે વધ્યો છે. સ્થાનિક ઉદ્યોગમાં આ નવી ઊર્જા અને જીવંતતા છે. નવી સ્ટાર્ટ-અપ પ્રણલી જાહેર થઈ છે. યુનિક આઇડી અને મોબાઇલ ફોનની પહોંચ સાથે અમે ઝડપથી ડિજિટલ અર્થતંત્ર તરફ આગળ વધી રહ્યાં છીએ. અમારી વ્યૂહરચના સેંકડો મિલિયન ભારતીયોની તાકાતનો ઉપયોગ કરવાની છે, જેઓ તાજેતરમાં ઓનલાઇન આવ્યાં છે. આ નવું ભારત આધુનિક અને સ્પર્ધાત્મક હશે, છતાં સારસંભાળ રાખનારૂ અને એકબીજા પ્રત્યે સંવેદના ધરાવતું હશે. વૈશ્વિક મંચ પર છેલ્લાં ત્રણ વર્ષમાં ભારતે વિશ્વ બેંકનાં વેપાર-વાણિજ્ય સરળ કરવાનાં સૂચકાંકમાં 42 સ્થાનની હરણફાળ ભરી છે. અમે વિશ્વ બેંકનાં વર્ષ 2016નાં લોજિસ્ટિક્સ પર્ફોર્મન્સ ઇન્ડેક્સ પર 19 ક્રમની આગેકૂચ કરી હતી. છેલ્લાં બે વર્ષમાં અમે વર્લ્ડ ઇકોનોમિક ફોરમનાં ગ્લોબલ કોમ્પિટિટિવનેસ ઇન્ડેક્સમાં 31 ક્રમની આગેકૂચ કરી છે. અમે બે વર્ષમાં ગ્લોબલ ઇનોવેશન ઇન્ડેક્સ ઑફ ડબલ્યુઆઇપીઓ પર 21 સ્થાનની હરણફાળ પણ ભરી છે. અમે યુએનસીટીએડીની યાદીમાં એફડીઆઇ મેળવતાં ટોચનાં 10 દેશોમાં સામેલ છીએ. અમે વૈશ્વિક સ્તરે વાજબી ખર્ચ ધરાવતી ઉત્પાદન પ્રણાલી ધરાવીએ છીએ. અમે માહિતી અને ઊર્જા સાથે કુશળ વ્યવસાયિકોની મોટી સંખ્યા ધરાવીએ છીએ. અત્યારે અમે વૈશ્વિક કક્ષાનાં ઇજનેરી શિક્ષણનો આધાર અને મજબૂત સંશોધન તેમજ વિકાસ સુવિધાઓ ધરાવીએ છીએ. છેલ્લાં બે વર્ષમાં અમે વ્યવસાય માટે ઓછા કરવેરા ધરાવતી વ્યવસ્થા તરફ આગેકૂચ કરી છે, જ્યાં અમે કરવેરાનાં દર 30 ટકાથી ઘટાડીને 25 ટકા કર્યા છે, જે નવા રોકાણો અને નાનાં સાહસિકો માટે છે. અમે ભારતની કાયાપલટ કરવાનાં અભિયાન સાથે કામ કરીએ છીએ. પ્રાચીન સંસ્કૃતિથી લઈને આધુનિક સમાજ તરફ અગ્રેસર છીએ. અનૌપચારિક અર્થતંત્રમાંથી ઔપચારિક અર્થતંત્ર બનવા આગેકૂચ કરી છે. તમે અમારા કામના સ્તર અને કક્ષાની કલ્પના કરી શકો છો. અમે ખરીદક્ષમતાની દ્રષ્ટિએ વિશ્વની ત્રીજી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છીએ. ટૂંક સમયમાં અમે નોમિનલ જીડીપી દ્વારા વિશ્વનું પાંચમું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર બની જઈશું. ભારત અત્યારે દુનિયાનાં સૌથી વધુ ઝડપથી વિકસતાં મોટાં અર્થતંત્રોમાં પણ સ્થાન ધરાવે છે. અમે સૌથી મોટી સ્ટાર્ટ અપ પ્રણાલી ધરાવતા દેશોમાનાં એક પણ છીએ.

 અમારો દ્રષ્ટિકોણ વૈશ્વિક સ્પર્ધાત્મક ઉદ્યોગ ઊભો કરવાનો છે તથા કૌશલ્ય, ઝડપ અને વ્યાપ સાથે સજ્જ સેવાનો આધાર ઊભો કરવાનો છે. એટલે અમે અમારા રોકાણનું વાતાવરણ સતત સુધારવા માટે કામ કરીએ છીએ. અમે ખાસ કરીને અમારા યુવાનો માટે રોજગારીનું સર્જન મોટા પાયે કરવા ઉત્પાદન ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવા ઇચ્છીએ છીએ. આ ઉદ્દેશ પાર પાડવા માટે અમે મેક ઇન ઇન્ડિયા નામનું અભિયાન શરૂ કર્યું છે. તેમાં અમારૂ ઔદ્યોગિક માળખું, નીતિઓ અને શ્રેષ્ઠ વૈશ્વિક ધારા-ધોરણો ધરાવતી પદ્ધતિઓ સામેલ છે. અમે ભારતને વૈશ્વિક ઉત્પાદન કેન્દ્રમાં પરિવર્તિત કરવા ઇચ્છીએ છીએ. આ પહેલને ડિજિટલ ઇન્ડિયા અને સ્કિલ ઇન્ડિયા જેવા કાર્યક્રમોનું પીઠબળ છે. સ્વચ્છ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ વિકાસ, ઝીરો ડિફેક્ટ, ઝીરો ઇફેક્ટ સાથે ઉત્પાદન અમારી કટિબદ્ધતા છે.

અમે દુનિયા પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ છીએ અને પર્યાવરણને અનુરૂપ શ્રેષ્ઠ ટેકનોલોજીનો સ્વીકાર કરવા માટે ઝડપથી આગેકૂચ કરી રહ્યાં છીએ. મેં અગાઉ જણાવ્યું છે કે, ભારતનાં સોફ્ટવેર અને કોરિયાનાં આઇટી ઉદ્યોગ વચ્ચે સહકાર સ્થાપિત કરવા માટે ઘણી સંભવિતતા છે. કાર નિર્માણમાં તમારી અને અમારી ડિઝાઇનિંગ ક્ષમતાનો સમન્વય થઈ શકે છે. ભારત સ્ટીલમાં વિશ્વમાં ત્રીજો સૌથી મોટો દેશ હોવા છતાં અમારે તેમાં ઘણું બધું મૂલ્ય સંવર્ધન કરવાની જરૂર છે. તમારી સ્ટીલ-નિર્માણ ક્ષમતા અને અમારા કાચા લોખંડનાં સંસાધનો સંયુક્તપણે શ્રેષ્ઠ ઉત્પાદનો કરી શકશે.

તે જ રીતે તમારી જહાજ-નિર્માણ ક્ષમતા અને અમારી બંદર આધારિત વિકાસની કાર્યસૂચિ આપણી ભાગીદારીને આગળ વધારી શકે છે. હાઉસિંગ, સ્માર્ટ સિટી, રેલવે સ્ટેશનો, જળ, પરિવહન, દરિયાઇ બંદર, ઊર્જા અને અક્ષય ઊર્જા, આઇટી માળખું અને સેવાઓ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ – આ તમામ મારા દેશમાં વિકસતાં ક્ષેત્રો છે. આ વિસ્તારમાં ભારત અને કોરિયા મોટાં અર્થતંત્રો છે. અમારી ભાગીદારી એશિયામાં પ્રાદેશિક વૃદ્ધિ, વિકાસ, સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપવાની સંભવિતતા ધરાવે છે. ભારત મોટાં આર્થિક જોડાણો માટે પૂર્વ તરફ જુએ છે. તે જ રીતે દક્ષિણ કોરિયા તેનાં વિદેશી બજારોમાં વિવિધતા લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે.

બંને દેશોને તેમની ભાગીદારી વધુ ગાઢ બનાવવાથી લાભ થઈ શકે છે. ભારત વિશાળ અને વિકાસશીલ બજાર છે. તે મધ્ય પૂર્વ અને આફ્રિકાનાં બજારોમાં પહોંચવા કોરિયાનાં વ્યવસાયો માટે સેતુરૂપ પણ બની શકે છે. મારી કોરિયાની મુલાકાત દરમિયાન સાથસહકાર આપવા એજન્સીની જરૂરિયાત અનુભવાઈ હતી એ તમને કદાચ યાદ હશે. તે સમયે જાહેરાત થઈ હતી કે, ભારતમાં કોરિયાનાં રોકાણ માટે એક કટિબદ્ધ ટીમ સ્થાપિત કરવામાં આવશે. તે મુજબ જૂન, 2016માં કોરિયા પ્લસની રચના થઈ હતી. કોરિયા પ્લસને ભારતમાં કોરિયન રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવાની, સુવિધા આપવાની અને તેને જાળવવાની કામગીરી સુપરત કરવામાં આવી છે. તેને ભારતમાં કોરિયન રોકાણકારો માટે પ્રથમ સંદર્ભ તરીકે કલ્પવામાં આવી છે. કોરિયા પ્લસે લગભગ બે વર્ષનાં ટૂંકા ગાળામાં 100થી વધારે કોરિયન રોકાણકારોને સન્માનિત કર્યા છે. તે કોરિયન કંપનીઓનાં રોકાણ ચક્ર મારફતે ભાગીદાર તરીકે કામ કરે છે. આ અમારી કોરિયન લોકો અને કંપનીઓ, તેમનાં વિચારો અને રોકાણને આવકારવાની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.

મિત્રો!

હું મારી વાણીને વિરામ આપતાં અગાઉ કહેવા ઇચ્છું છું કે, અત્યારે ભારત વ્યવસાય માટે, વેપાર-વાણિજ્ય માટે સજ્જ છે. અત્યારે ઉદ્યોગસાહસિકો માટે ભારત ઉદાર નીતિઓ ધરાવતો દેશ છે. તમને દુનિયામાં આટલું ઉદાર અને વૃદ્ધિનાં માર્ગે અગ્રેસર બજાર ક્યાંય નહીં મળે. હું તમને ખાતરી આપું છું કે, તમારા રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવાની અને તેનું રક્ષણ કરવાની તમામ જરૂરિયાતો અહીં પૂર્ણ થશે, કારણ કે અમને તમારા જોડાણની કદર છે અને અમારા અર્થતંત્રમાં તમામ યોગદાનનું મુલ્ય રહેલું છે. વ્યક્તિગત સ્તરે પણ હું તમને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે મારા વ્યક્તિગત સાથ-સહકારની ખાતરી આપું છું.

ધન્યવાદ!

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!