મુખ્ય મંત્રીશ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ જળશક્તિનો જીવનશક્તિરૂપે સમસ્ત જનજીવનમાં સાક્ષાત્કાર કરવાનો નિર્ધાર વ્યકત કર્યો છે અને જણાવ્યું છે કે, જળ-અછતની સમસ્યાનું દશ વર્ષમાં કાયમી નિવારણ કરીને આપણે જળસંગ્રહનું જનઅભિયાન સફળ બનાવવાની ક્રાંતિ કરી બતાવી છે. હવે જળના વૈજ્ઞાનિક વપરાશનો મહિમા પૂરી તાકાતથી પ્રસ્થાપિત કરવો છે.

સ્વર્ણિમ ગુજરાત જળશક્તિ ઉત્સવમાં ઉમંગભેર ઉમટેલી જનતાની શક્તિને આહ્વાન આપતા મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, આ સરકારે પાણીની સુવિધા આપી પણ તેના વિતરણ માટે ગામે ગામ નારીશક્તિનું સામર્થ્ય કેટલું છે તેની વાસ્મોની લોકભાગીદારીથી વિતરણની યોજનાને વડાપ્રધાન અને યુનોના એવોર્ડ મળ્યા છે.

"હવે નર્મદાના પાણી માટેના વિતરણની તમામ વ્યવસ્થા ખેડૂતોની મંડળીઓને સોંપી દેવાની જાહેરાત" તેમણે કરી હતી.

ગુજરાતની સ્વર્ણિમ જયંતીની વિકાસયાત્રામાં પંચશક્તિ આધારિત પાંચ પ્રાદેશિક સ્વર્ણિમ શક્તિ ઉત્સવોની શ્રેણીનું શાનદાર સમાપન આજે રાજકોટમાં યોજાયેલા સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છના સ્વર્ણિમ ગુજરાત જલશક્તિ ઉત્સવથી થયું હતું. સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છના આઠેય જિલ્લાઓમાંથી જલશક્તિના સિદ્ધિ અભિયાનમાં સહિયારા પુરૂષાર્થથી જે અભૂતપૂર્વ યોગદાન આપ્યું છે તે જનશક્તિના સાક્ષાત્કારનું વિરાટ દર્શન આજે થયું હતું.

મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ જલશક્તિની સર્વાંગી વિકાસ સિદ્ધિઓની સાફલ્યગાથાની દ્રશ્ય-શ્રાવ્ય પ્રસ્તુતિ કરતું ભવ્ય પ્રદર્શન સતત એક કલાક સુધી નિહાળ્યું હતું.

ઉનાળાના ધોમધખતા મધ્યાહ્નમાં પણ ગુજરાત સરકારના જલશક્તિના ક્રાંતિકારી અભિયાનમાં સંપૂર્ણ સહયોગ આપનારી જનતા જનાર્દનની પ્રત્યે અંતઃકરણથી આભાર પ્રદર્શિત કરતા શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ જણાવ્યું કે, ગુજરાતના વિકાસમાં કેવી હરણફાળ ભરી તેનો હિસાબ જનતા સમક્ષ મુકવાના આ પંચશક્તિ આધારિત ઉત્સવોની સફળતાએ સામાન્ય માનવીમાં પણ વિકાસની ભાગીદારી કરવાનો વિશ્વાસ જગાવ્યો છે.

તેમણે જણાવ્યું કે, વ્યક્તિ, સંસ્થા, રાષ્ટ્રના પ૦ વર્ષની ઉજવણી તો અનેક થઇ છે. પરંતુ ગુજરાતે તો સ્વર્ણિમ જયંતી વર્ષમાં કઠોર પરિશ્રમનો રસ્તો લીધો. આખી સરકારની પૂરી તાકાત કામે લગાડી અને જનતા જનાર્દનમાં એવો વિશ્વાસ જગાવ્યો કે છ કરોડની જનશક્તિમાં કેટલું સામર્થ્ય પડયું છે તેને વિકાસમાં જોડીશું તો ગુજરાત કેટલી ઊંચાઇએ પહોંચી જશે.

આવતીકાલના ગુજરાત માટે આ સ્વર્ણિમ જયંતીના વર્ષે નવી શક્તિ પૂરી પાડી છે, એમ જણાવી મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ કહ્યું કે, જળશક્તિના વિકાસના સહિયારા પુરૂષાર્થે ગુજરાતને જળ-અછતની સમસ્યાથી મુક્તિ અપાવી છે.

ગુજરાતની સ્થાપના વખતે જે પાણી પુરવઠાનું બજેટ હતું તેની સરખામણીમાં આજે જળશક્તિના કામો માટેનું બજેટ અનેકગણું વધારે છે તેની તુલના કરતા મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, શરીરમાં જેમ ધમની અને શીરાથી લોહીના પરિભ્રમણથી માનવજીવન ધબકતું રહે છે એ જ રીતે પીવાના પાણીની વિશાળ પાઇપલાઇનો અને નહેરોનું ગુજરાતના ખૂણે ખૂણે નેટવર્ક ઉભું કરીને ગુજરાતના નાગરિક જીવનને ધબકતું રાખ્યું છે, વિકાસને ધબકતો રાખ્યો છે.

ગુજરાત સરકારે રાજ્યમાં ઉપલબ્ધ તમામ જળસંપત્તિના સ્ત્રોતોનો વૈજ્ઞાનિક ઉપયોગ કરવામાં આખા એક દશકામાં જળશક્તિનું અભિયાન સફળ બનાવ્યું તેના પરિણામોની ભૂમિકા આપતા જણાવ્યું કે, પાણીની તરફ ખેડૂતોએ ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવાની આ સરકારની અપીલ ખેડૂતોએ સ્વીકારી અને ભૂતકાળમાં વીજળીના તાર પકડાવીને ખેડૂતોને બરબાદ કરેલા તે સ્થિતિ છોડીને આ સરકાર ઉપર ભરોસો મૂકી ખેતીને સમૃદ્ધ બનાવી છે.

પાણીના સમગ્ર પોતમાં ગુણાત્મક બદલાવ લાવવો છે અને એમાં જનતા જનાર્દનની શક્તિ પ્રેરિત કરવી છે એવો નિર્ધાર વ્યકત કરતાં મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ સૌરાષ્ટ્ર કચ્છની બધી સૂકી નદીઓને નર્મદાના પાણીથી સાબરમતીની જેમ સજીવન કરવાની દિશા પકડી છે, એમ જણાવ્યું હતું.

પાણીની બચત અને જળસંચયને માનવતાનું કર્તવ્ય ગણાવતાં મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે, આજે જે પાણી આપણે વાપરીએ છીએ તે આપણા વડવાઓએ આપેલું છે. આપણે પાણીના સંગ્રહ માટેનું અભિયાન સફળ બનાવ્યું. હવે પાણીના વૈજ્ઞાનિક વપરાશ માટેનું જનઆંદોલન સફળ બનાવવું છે.

સૌરાષ્ટ્રમાં ગુજરાતના કુલ જળસંપત્તિના ૧૬ ટકા, કચ્છમાં બે ટકા અને ઉત્તર ગુજરાતમાં માત્ર ૧૧ ટકા છે ત્યારે જળશક્તિના ઉત્સવમાં વિરાટ જનશક્તિના સહકારથી જ ગુજરાત જળશક્તિને વિકાસની જીવનશક્તિ બનાવશે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.

નાણા મંત્રી શ્રી વજુભાઈ વાળાએ જણાવ્યું હતું કે, મુખ્ય મંત્રી શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ ગુજરાતનો જ્ઞાનશક્તિ, ઊર્જાશક્તિ, રક્ષાશક્તિ, જનશક્તિ અને જળશક્તિ એમ પંચશક્તિના સથવારે સર્વાંગી વિકાસ સાધ્યો છે. દશ વર્ષ પહેલાંનું ગુજરાતનું કૃષિ અને ખેતી સહિત વિકાસના દરેક ક્ષેત્રનું ચિત્ર આજે પલ્ટીને ઉજ્જવળ બન્યું છે.

તેમણે જણાવ્યું હતું કે, નર્મદા અને મહી પરીએજ યોજના થકી ગુજરાતની સૂકી ધરતીની ખેતી અને પીવાના પાણીની તરસ છીપાવી છે. ગુજરાતના ગામડાનું ચિત્ર પાણી અને વીજળી અપાતા આજે સમૃદ્ધ બન્યું છે. મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ ગુજરાતનાં ગામડાંઓનો અને રાજ્યનો સમતોલ વિકાસ કર્યો છે અને રાજ્યની વિકાસગાથાની દેશભરમાં નોંધ લેવાઇ છે. રાજ્યની આ વિકાસયાત્રાને આગળ ધપાવનાર મુખ્ય મંત્રી શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીને સક્રિય લોકભાગીદારી થકી લોકસમર્થન મળતું રહ્યું છે તે આજે પુરવાર થયું હોવાનું તેમણે જણાવ્યું હતું. સૌરાષ્ટ્રની ધરતીને પીવાનું પાણી અને ખેતીનું પાણી નર્મદા યોજના થકી પહોંચાડી નેવાના પાણી મોભે ચઢાવવા જેવી સિદ્ધિ આ સરકારે હાંસલ કરી હોવાનું તેમણે જણાવ્યું હતું.

કૃષિ અને સહકાર મંત્રી શ્રી દિલીપભાઈ સંઘાણીએ જણાવ્યું કે, મુખ્ય મંત્રી શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીના સબળ નેતૃત્વ હેઠળ ગુજરાતે સાધેલ સર્વાંગી વિકાસની દેશ-દુનિયા આજે નોંધ લઇ રહ્યું છે ત્યારે જનશક્તિના જળક્રાંતિના સંદેશાને જનજાગૃતિ દ્વારા આપણે ચરિતાર્થ કરશું. ગુજરાત આજે દેશનું વિકાસ એન્જીન બની ગયું છે ત્યારે વિવિધ રાજ્યોના મંત્રી, પ્રતિનિધિમંડળો અને કેન્દ્રીય આયોજન પંચના સભ્યો ગુજરાતના અભ્યાસે આવી રહ્યા છે.

ગુજરાતનું સ્વર્ણિમ જયંતી અવસરે કૃષિ ઉત્પાદન પ૦ હજાર કરોડે પહોંચાડયું છે અને રાજ્યના કિસાનોને આર્થિક રીતે પગભર બનાવ્યા છે. મુખ્ય મંત્રીશ્રીની દીર્ઘદ્રષ્ટિના કારણે આજે રાજ્યમાં ચાર કૃષિ યુનિવર્સિટીના નિર્માણ દ્વારા તજજ્ઞોના સંશોધનો ગામડે ગામડે કૃષિ મહોત્સવના માધ્યમ દ્વારા પહોંચાડયા છે જેના પરિણામે ગુજરાતે કૃષિ વિકાસદર ૧૦ ટકાથી વધુ હાંસલ કરીને સમગ્ર દેશને નવો રાહ આપ્યો છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.

જળસંચય-જળસિંચન અભિયાનને આ સરકારે પ્રાધાન્ય આપ્યું છે. ભૂતકાળમાં સૌરાષ્ટ્રમાં ટેન્કરો દ્વારા પીવાનું પાણી પુરું પડાતું હતું. આજે મુખ્ય મંત્રીશ્રીની દઢ ઇચ્છાશક્તિને કારણે ટેન્કરમુક્ત ગુજરાત બન્યું છે. નર્મદા યોજનાની હજારો કિલોમીટર લાંબી પાઇપલાઇનો નાખીને શુદ્ધ પીવાનું પાણી આ ધરતીને પુરું પાડવાનું કામ કર્યું છે. સ્ત્રી સશક્તિકરણ માટે ૧પ લાખ બહેનોને સખીમંડળોના માધ્યમ દ્વારા રોજગારી પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે, તેમ તેમણે ઉમેર્યું હતું.

નર્મદા, જળસંપત્તિ મંત્રી શ્રી નીતિનભાઈ પટેલે આવકાર પ્રવચનમાં પંચશક્તિ થીમ આધારિત વિકાસયાત્રાનો ચિતાર રજૂ કરતાં કહ્યું કે, સ્વર્ણિમ જયંતીના આ ઐતિહાસિક અવસરે વિકાસયાત્રામાં પ્રજાને સહભાગી બનાવી જે નવા આયામો સર કર્યા છે તેની દેશ અને દુનિયાએ નોંધ લીધી છે. તેમણે ઉમેર્યું કે, ગુજરાતના સ્વપ્નદ્રષ્ટા મુખ્ય મંત્રી શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીના સબળ નેતૃત્વ હેઠળ જળક્રાંતિના નિર્માણ થકી રાજ્યની છ કરોડ જનતા પૈકીની ૩.પ કરોડની જનતાને નર્મદાનું શુદ્ધ પીવાનું પાણી પુરું પાડયું છે. છેલ્લા ૧૦ વર્ષમાં જળસંચય, જળવ્યવસ્થાપન માટે અબજો રૂપિયાના બજેટ ફાળવીને સમયબદ્ધ આયોજન કર્યું છે જેના કારણે આજે કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્ર નંદનવન બન્યું છે.

તેમણે ઉમેર્યું કે, ભૂતકાળમાં કચ્છ, સૌરાષ્ટ્રની સૂકી ધરતી પર દુષ્કાળના ઓળા દેખાતા હતા તે આજે નર્મદા મૈયાની લાખો કિલોમીટરની લાઇનો નાંખીને શુદ્ધ પીવાનું પાણી પુરું પાડી દુષ્કાળ આજે ભૂતકાળ બની ગયો છે. લોકો રોજીરોટી માટે હિજરત કરતા હતા. તેમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. ગુજરાતની જીવાદોરી સમાન નર્મદા યોજના ભૂતકાળની સરકારોની ભૂલોના કારણે આજે પૂર્ણ થઇ નથી. પરંતુ મુખ્ય મંત્રી શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીનું સપનું હતું કે, મારી ગુજરાતની પ્રજાનું પાણીનું સંકટ દૂર કરવા માટે નર્મદા બંધની ઊંચાઇ ૧ર૧.૯ર મીટર લઇ જવા માટે દેશના કોઇ મુખ્ય મંત્રી ઉપવાસ પર ન બેઠા અને આપણા નરેન્દ્રભાઈએ આમરણાંત ઉપવાસ કરીને નર્મદાબંધની ઉંચાઇ વધારવાનો નિર્ણય કેન્દ્રને લેવો પડયો જેના કારણે આજે સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ અને ઉત્તર ગુજરાતની ધરતીને નર્મદા મૈયાના પાણીથી નંદનવન બનાવ્યા છે.

જળક્રાંતિના નિર્માણ થકી સૌરાષ્ટ્રની વર્ષો જૂની માંગણીઓ આજે ફળીભૂત થઇ રહી છે. સરદાર પટેલ સહભાગી જળસંચય યોજના તળે ૧.રપ લાખથી વધુ ચેકડેમોનું નિર્માણ કરાયું છે. રાજ્યમાં જળસંચય-જળવ્યવસ્થાપનની કામગીરી માટે યુનેસ્કોની સંસ્થાએ એવોર્ડ આપીને વિશ્વકક્ષાએ ગુજરાતને આગવી ઓળખ ઉભી કરી છે, એમ મંત્રીશ્રીએ ઉમેર્યું હતું.

મંત્રીશ્રીઓના વરદ્દહસ્તે આ પ્રસંગે જળસંચય-કૃષિ, બાગાયત ક્ષેત્રે નૈત્રદિપક પ્રદાન કરનાર સૌરાષ્ટ્રના વ્યક્તિવિશેષોનું સન્માન કરાયું હતું. જેમાં રાજકોટ જિલ્લાના શ્રી શામજીભાઈ અંટાળા, શ્રી પ્રેમજીભાઈ પટેલ, શ્રી એ. આર. પટેલ, શ્રી પોપટભાઈ એન. પટેલ, જયારે અમરેલી જિલ્લાના સવજીભાઈ ધનજીભાઈ ધોળકિયા તેમજ શ્રી ભરતભાઈ વિઠ્ઠલભાઈ વેગડ, ભાવનગર જિલ્લાના શ્રી મથુરભાઈ સવાણી, જામનગર જિલ્લાના શ્રી કાંતિલાલ બી. અજુડીયા, જયારે જૂનાગઢ જિલ્લાના શ્રી મુકેશભાઈ ચનાભાઈ હીરપરા અને શ્રી ગફારભાઈ કુરેશીને સન્માનપત્ર આપી પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવ્યા હતા.

આ ઉપરાંત સ્વર્ણિમ ખેલ મહાકુંભ-ર૦૧૦ અંતર્ગત યોજાયેલ રાજ્યકક્ષાની ચિત્ર અને નિબંધ સ્પર્ધાના વિજેતાઓ સર્વશ્રી કુ. ઝાલા નિતલબા રણજીતસિંહ, શ્રી મંથર ઉષાબહેન શાંતિલાલ, શ્રી અતુલભાઈ વશરામભાઈ વાઘેલા, કુ. મનિષાબેન દયાળજીભાઈ બોદર અને કુ. ભારતીબેન જયરામભાઈ પરમારને પુરસ્કારના ચેક તથા સન્માનપત્ર મહાનુભાવોના હસ્તે એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા.

આ સમારોહમાં મુખ્ય મંત્રીશ્રીને કન્યા કેળવણી નિધિમાં કુલ રૂા. ૪૬ લાખના ચેકો અર્પણ કરાયા હતા. જેમાં રાજકોટ લોકમેળા સમિતિના અધ્યક્ષશ્રીની રૂએ જિલ્લા કલેકટરશ્રીએ રૂા. ૧પ લાખ સહિત ઉદ્યોગગૃહોએ ચેક અર્પણ કર્યા હતા.

આ સમારોહમાં સમગ્ર સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છમાં જળસંચયને કારણે હાંસલ થયેલી સિદ્ધિઓની ઝાંખી કરાવતી જિલ્લા વહીવટીતંત્ર દ્વારા પ્રકાશિત થનાર "સૌરાષ્ટ્રમાં જળક્રાંતિ'' પુસ્તિકાનું મુખ્ય મંત્રી શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીના હસ્તે વિમોચન થયું હતું. જયારે પાણી પુરવઠા વિભાગ દ્વારા "આહ્વાન જળશક્તિને'' તેમજ વાસ્મો દ્વારા પ્રકાશિત "ખંભાતના અખાતના વિકાસની પરિયોજના'', કોમ્યુનિટાઇઝેશન ઓફ રૂરલ વોટર સપ્લાય-ધ ગુજરાત ઇનોવેશન'' પુસ્તકનું વિમોચન પણ મુખ્ય મંત્રીશ્રીએ કર્યું હતું. અંતમાં ઊર્જા રાજ્ય મંત્રી શ્રી સૌરભભાઈ પટેલે આભારવિધિ કરી હતી.

આ પ્રસંગે મંત્રીમંડળના સભ્યો સર્વશ્રી રમણલાલ વોરા, પુરૂષોત્તમભાઈ સોલંકી, શ્રીમતી વસુબેન ત્રિવેદી, કનુભાઈ ભાલાળા, વાસણભાઈ આહિર, મોહનભાઈ કુંડારીયા, પરબતભાઈ પટેલ, કિરીટસિંહજી રાણા, સંસદીય સચિવ શ્રી એલ. ટી. રાજાણી, સ્વર્ણિમ ગુજરાત ઉજવણી સમિતિના કાર્યકારી અધ્યક્ષ શ્રી આઇ. કે. જાડેજા, એસ.ટી. નિગમના ચેરમેન શ્રી બી. એસ. ઘોડાસરા તેમજ ગૌસેવા આયોગના ચેરમેન ર્ડા. વલ્લભભાઈ કથીરીયા, કચ્છ-સૌરાષ્ટ્રના ધારાસભ્યો, રાજ્યના મુખ્ય સચિવ શ્રી એ. કે. જોતિ, પાણી પુરવઠા વિભાગના અગ્ર સચિવ શ્રી એચ. કે. દાસ, જળસંપત્તિ સચિવ શ્રી એચ. જે. દેસાઇ, સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમના અધ્યક્ષ શ્રી ડી. રાજગોપાલન તેમજ મેનેજિંગ ડીરેકટર શ્રી એસ. જગદીશન, જોઇન્ટ એમ. ડી. ન્ી જી. આર. અલોરીયા, ખાસ સચિવ શ્રી એ. એસ. ભારથી, નર્મદા વિભાગના સચિવ શ્રી અસીમ ખુરાના, ગ્રામ વિકાસ સચિવ શ્રી રીટાબેન તેવટીયા, જિલ્લા કલેકટર શ્રી એચ. એસ. પટેલ, જિલ્લા વિકાસ અધિકારી શ્રી નલીનચંદ્ર ઉપાધ્યાય, રાજકોટ મહાનગરપાલિકાના કમિશનર શ્રી દિનેશ બ્રહ્મભટ્ટ, રાજકોટના મેયર શ્રી જનકભાઈ કોટક વગેરે ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ કલેકટરશ્રીઓ તેમજ મ્યુનિસિપલ કમિશનરશ્રીઓ સહિત ઉચ્ચ અધિકારીઓ, સમગ્ર સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છમાંથી મોટી સંખ્યામાં જનમેદની વગેરે આ મહોત્સવમાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!