Like the freedom movement, we need a movement for development, where collective aspirations propel growth of the nation: PM
Our Government has focused on time bound implementation and integrated thinking: PM
Jan Shakti is bigger than the strength of Government: PM Modi
India's economy is being transformed and manufacturing sector is getting a strong impetus: PM
We believe in cooperative federalism, GST process showed what deliberative democracy is about: PM Modi
Our focus is next generation infrastructure. Significant resources have been devoted to the railway and road sector: PM
Merging rail budget with general budget would contribute towards faster growth of the transport sector as a whole: PM Modi
Every citizen must resolve to create a new India that provides opportunities for all to flourish: PM Modi

સૌથી પહેલા આપ સૌને આ આયોજન માટે ખૂબ ખૂબ અભિનંદન – શુભકામનાઓ.


ઇન્ડિયા ટૂડે કોન્કલેવ સાથે જોડાવાનો મને પહેલા પણ અવસર મળ્યો છે. મને જણાવવામાં આવ્યું છે કે ગઈકાલે ઇન્ડિયા ટૂડે ગ્રુપના એડિટર ઇન ચીફે મને નવું એક પદ આપી દીધું છે- “ડિસરપ્ટર – ઇન ચીફનું”. બે દિવસથી તમે લોકો “ધ ગ્રેટ ડિસરપ્શન” પર મંથન કરી રહ્યા છો.


મિત્રો, અનેક દેશો સુધી આપણે ખોટી નીતિઓ સાથે ખોટી દિશામાં ચાલ્યા. બધું જ સરકાર કરશે એવો ભાવ મજબૂત બની ગયો. અનેક સૈકાઓ પછી ભૂલ ધ્યાનમાં આવી. ભૂલ સુધારવાનો પ્રયાસ થયો. અને વિચારવાની સીમા બસ એટલી હતી કે બે દશક પહેલા ભૂલ સુધારવાનો એક પ્રયાસ થયો અને તેને જ પરિવર્તન માની લેવામાં આવ્યું.


વધારે પડતો સમય દેશે કાં તો એક જ પ્રકારની સરકાર જોઈ અથવા ભેળસેળવાળી. તેના કારણે દેશને એક જ પ્રકારના વિચાર અથવા પ્રવૃત્તિઓ નજરમાં આવી.


પહેલા રાજકીય પદ્ધતિ દ્વારા જન્મેલી ચૂંટણી પ્રધાન હોતી અથવા પછી લોકશાહીના જડ ઢાંચા આધારિત હતી. સરકાર ચલાવવાની આ જ બે પદ્ધતિઓ હતી અને સરકારનું મૂલ્યાંકન પણ આ જ બે આધાર પર થતું હતું.


આપણે સ્વીકારવું પડશે કે 200 વર્ષમાં ટેકનોલોજી જેટલી બદલાઈ છે તેના કરતા વધારે પાછલા 20 વર્ષમાં બદલાઈ છે.


સ્વીકારવું પડશે કે 30 વર્ષ પહેલાના યુવાન અને આજના યુવાનની મહત્વકાંક્ષાઓમાં ઘણું અંતર છે.


સ્વીકારવું પડશે કે દ્વિધ્રુવી વિશ્વ અને પરસ્પર આધારિત વિશ્વની બધી જ વ્યાખ્યાઓ બદલાઈ ગઈ છે.

આઝાદીના આંદોલનના સમયખંડને જોઈએ તો તેમાં અંગત મહત્વકાંક્ષા કરતા વધારે રાષ્ટ્રીય આકાંક્ષા હતી. તેની તીવ્રતા એટલી હતી કે તેણે દેશને સેંકડો વર્ષોની ગુલામીમાંથી બહાર કઢ્યો.


હવે સમયની માગ છે – આઝાદીના આંદોલનની જેમ વિકાસનું આંદોલન- જે અંગત મહત્વકાંક્ષાને સામુહિક મહત્વકાંક્ષામાં પરિવર્તિત કરે અને સામુહિક મહત્વકાંક્ષા દેશના સર્વાંગી વિકાસની હોય.


આ સરકાર એક ભારત- શ્રેષ્ઠ ભારતનું સપનું લઈને ચાલી રહી છે. સમસ્યાઓને જોવાની રીત કેવી હોય, તેની ઉપર દ્રષ્ટિ બિંદુ અલગ છે. ઘણા વર્ષો સુધી દેશમાં અંગ્રેજી હિન્દી ઉપર સંઘર્ષ ચાલતો રહ્યો. હિન્દુસ્તાનની બધી જ ભાષાઓ આપણી અમાનત છે. ધ્યાન આપવામાં આવ્યું કે બધી જ ભાષાઓને એકતાના સૂત્રમાં કેવી રીતે બાંધવામાં આવે. એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારત કાર્યક્રમમાં બે બે રાજ્યોની જોડી બનાવવામાં આવી અને હવે રાજ્ય એકબીજાની સંસ્કૃતિક વિવિધતાના વિષયમાં જાણી રહ્યા છે.


એટલે કે વસ્તુઓ બદલાઈ રહી છે અને રીત અલગ છે. એટલા માટે તમારો આ શબ્દ આ બધી વાતો માટે નાનો પડી રહ્યો છે. આ વ્યવસ્થાઓને ધ્વસ્ત કરવા વાળી વિચારધારા નથી. આ કાયાકલ્પ છે જેનાથી આ દેશની આત્મા અતૂટ રહે, વ્યવસ્થા સમયને અનુકુળ બનતી રહે. એ જ 21મી સદીના જન માનસનું મન છે. એટલા માટે “ડિસરપ્ટર ઇન ચીફ” જો કોઈ છે તો તે દેશના સવા સો કરોડ હિન્દુસ્તાની છે. જે હિન્દુસ્તાનના જન મન સાથે જોડાયેલા છે તે સારી રીતે સમજી જશે કે ડિસરપ્ટર કોણ છે.


માની લીધેલા વિચારો, વાતોને હજુ પણ જૂની રીતે જોવાનો દૃષ્ટિકોણ એવો છે કે કેટલાક લોકોને લાગે છે કે સત્તાના રસ્તેથી જ દુનિયા બદલાઈ શકે છે. એવું વિચારવું યોગ્ય નથી.


અમે સમય મર્યાદિત અમલીકરણ અને ઈન્ટીગ્રેટેડ વિચારધારાને સરકારના વર્ક કલ્ચર સાથે જોડ્યા છે. કામ કરવાની એવી રીત જ્યાં સીસ્ટમ પારદર્શક હોય, કામગીરીને નાગરિક અનુકુળ અને વિકાસ અનુકુળ બનાવવામાં આવે, ચોકસાઈ લાવવા માટે પદ્ધતિને નવનિર્મિત કરવામાં આવે. મિત્રો, આજે ભારત દુનિયાની ઝડપથી વિકાસ થઇ રહેલી અર્થવ્યવસ્થાઓમાંનું એક છે. વિશ્વ રોકાણના રીપોર્ટમાં ભારતને દુનિયાની ટોચની ત્રણ પ્રોસ્પેક્ટીવ હોસ્ટ ઈકોનોમીમાં આંકવામાં આવ્યું છે. વર્ષ 2015-16માં 55 બિલિયન ડોલરથી વધારેનું રેકોર્ડ રોકાણ થયું. બે વર્ષમાં વર્લ્ડ ઈકોનોમી ફોરમના ગ્લોબલ કોમ્પીટીટીવ ઇન્ડેક્સમાં ભારત 32 સ્થાન ઉપર ઉઠ્યું છે.


મેક ઇન ઇન્ડિયા આજે ભારતનું સૌથી મોટું પ્રોત્સાહક બની ગયું છે. આજે ભારત દુનિયાનો છઠ્ઠો સૌથી મોટો ઉત્પાદક દેશ છે.


મિત્રો, આ સરકાર કોઓપરેટીવ ફેડરલીઝમ પર ભાર મૂકે છે. જીએસટી આજે જ્યાં સુધી પહોંચ્યું છે તે ડેલીબરેટીવ ડેમોક્રેસીનું પરિણામ છે જેમાં દરેક રાજ્ય સાથે વાતચીત થઇ. જીએસટી ઉપર સહમતી થવી તે એક મહત્વપૂર્ણ પરિણામ છે પરંતુ તેની પ્રક્રિયા પણ એટલી જ મહત્વપૂર્ણ છે.

આ એવો નિર્ણય છે જે સામાન્ય સહમતી વડે થયો છે. બધા જ રાજ્યોએ મળીને તેની માલિકી લીધી છે. તમારા દ્રષ્ટિકોણથી આ ભંગાણયુક્ત હોઈ શકે છે, પરંતુ જીએસટી વાસ્તવમાં ફેડરલ માળખાની નવી ઊંચાઈ પર પહોંચવાની સાબિતી છે.


સૌનો સાથ સૌનો વિકાસ એ માત્ર એક નારો નથી, તેને જીવીને બતાવવામાં આવી રહ્યો છે.

મિત્રો, આપણા દેશમાં વર્ષોથી માનવામાં આવ્યું છે કે મજૂર કાયદાઓ વિકાસમાં બાધક છે. બીજી તરફ એ પણ માનવામાં આવ્યું કે મજૂર કાયદામાં સુધાર કરનારા મજૂર વિરોધી છે. એટલે કે બંને અંતિમ પરિસ્થિતિ હતી.


ક્યારેય એવું વિચારવામાં ના આવ્યું કે એમ્પ્લોયર, એમ્પ્લોયી અને એસ્પીરન્ટસ ત્રણેય માટે એક સમગ્ર એપ્રોચ લઈને કેવી રીતે આગળ વધી શકાય.


દેશમાં અલગ અલગ શ્રમ કાયદાઓના પાલન માટે પહેલા એમ્પ્લોયરને 56 અલગ અલગ રજીસ્ટરોમાં માહિતી ભરવી પડતી હતી. એક જ માહિતી વારે વારે અલગ અલગ રજીસ્ટરોમાં ભરવામાં આવતી હતી. હવે ગયા મહીને સરકારે જોયું છે કે એમ્પ્લોયરને મજૂર કાયદા હેઠળ 56 નહિ માત્ર 5 રજિસ્ટર બનાવવા પડશે. તે વેપારને સરળ કરવા માટે ઉદ્યમીઓને ઘણી મદદ કરશે.

જોબ માર્કેટના વિસ્તાર ઉપર પણ સરકારનું પૂરું ધ્યાન છે. જાહેર ક્ષેત્ર, ખાનગી ક્ષેત્રની સાથે સરકારનો ભાર અંગત ક્ષેત્ર ઉપર પણ છે.


મુદ્રા યોજના હેઠળ નવયુવાનોને બેન્કની ગેરંટી વગર ઋણ આપવામાં આવી રહ્યું છે. ગયા અઢી વર્ષોમાં છ કરોડથી વધુ લોકોને મુદ્રા યોજના હેઠળ ત્રણ લાખ કરોડથી વધુનું ઋણ આપવામાં આવ્યું છે.

સામાન્ય દુકાનો અને સંસ્થાનો વર્ષમાં પુરા 365 દિવસ ખુલ્લા રહી શકે તેની માટે પણ રાજ્યોને સલાહ આપવામાં આવી છે.


પહેલી વાર કૌશલ્ય વિકાસ મંત્રાલય બનાવીને તેની ઉપર પૂરી યોજના સાથે કામ થઇ રહ્યું છે. પ્રધાનમંત્રી રોજગાર પ્રોત્સાહન યોજના અને આવક વેરામાં છૂટના માધ્યમથી ફોર્મલ એમ્પ્લોયમેન્ટને વધારવામાં આવી રહ્યું છે.


આ રીતે એપ્રેન્ટિસશીપ એક્ટમાં સુધારો કરીને એપ્રેન્ટિસોની સંખ્યામાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે અને એપ્રેન્ટિસ દરમિયાન મળતા સ્ટાઇપેન્ડમાં પણ વધારો કરવામાં આવ્યો છે.


સાથીઓ, સરકારની શક્તિ કરતા જનશક્તિ વધારે મહત્વપૂર્ણ છે. ઇન્ડિયા ટૂડે કોન્કલેવના મંચ પર હું પહેલા પણ કહી ચુક્યો છું કે દેશના લોકોને જોડ્યા વગર, આટલા મોટા દેશને ચલાવવો શક્ય નથી. દેશની જનશક્તિને સાથે લીધા વગર આગળ વધવું સંભવ નથી. દિવાળી પછી કાળા નાણા અને ભ્રષ્ટાચારના વિરુદ્ધમાં થયેલી કાર્યવાહી પછી આપ સૌએ જનશક્તિનું એક એવું ઉદાહરણ જોયું છે, જે યુદ્ધના સમયે અથવા સંકટના સમયે જ જોવા મળે છે.


આ જનશક્તિ એટલા માટે એક થઇ રહી છે કેમકે લોકો પોતાના દેશની અંદર વ્યાપેલી બદીઓને ખતમ કરવા માગે છે, નબળાઈઓને હરાવીને આગળ વધવા માગે છે, એક નવું ભારત બનાવવા માગે છે.


જો આજે સ્વચ્છ ભારત અભિયાન હેઠળ દેશમાં 4 કરોડથી વધુ શૌચાલય બન્યા છે, 100થી વધુ જિલ્લા ખુલ્લામાં શૌચ મુક્ત જાહેર થયા છે તો તે આ જનશક્તિની એકતાનું પ્રમાણ છે.


જો એક કરોડથી વધુ લોકો ગેસ સબસીડીનો ફાયદો લેવા માટે ના પાડી રહ્યા છે તો તે આ જ જનશક્તિનું ઉદાહરણ છે.


એટલા માટે જરૂરી છે કે જનભાવનાઓનું સન્માન થાય અને જનઆકાંક્ષાઓને સમજીને દેશહિતમાં નિર્ણયો લેવામાં આવે અને તેમને સમય પર પુરા કરવામાં આવે.


જયારે સરકારે જનધન યોજના શરુ કરી તો કહ્યું હતું કે દેશના ગરીબોને બેન્કિંગ સીસ્ટમ સાથે જોડીશું. આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં 27 કરોડ ગરીબોના બેંક એકાઉન્ટ ખોલી દેવામાં આવ્યા છે.


એ જ રીતે સરકારે લક્ષ્ય રાખ્યું હતું કે ત્રણ વર્ષમાં દેશના 5 કરોડ ગરીબોને મફત ગેસ કનેક્શન આપીશું. માત્ર 10 મહિનામાં જ લગભગ બે કરોડ ગરીબોને ગેસના કનેક્શન આપી દેવામાં આવ્યા છે.


સરકારે કહ્યું હતું કે એક હજાર દિવસોમાં 18 હજાર ગામડાઓ સુધી વીજળી પહોંચાડીશું જ્યાં આઝાદીના 70 વર્ષ પછી પણ વીજળી નથી પહોંચી. આશરે 650 દિવસોમાં જ 12 હજારથી વધુ ગામડાઓ સુધી વીજળી પહોંચાડી દેવામાં આવી છે.


જ્યાં નિયમ અને કાયદાઓ બદલવાની જરૂર હતી ત્યાં બદલવામાં આવ્યા અને જ્યાં ખતમ કરવાની જરૂર હતી ત્યાં ખતમ કરવામાં આવ્યા. અત્યાર સુધી 1100થી વધારે જૂના કાયદાઓને ખતમ કરી દેવામાં આવ્યા છે.


સાથીઓ, વર્ષો સુધી દેશમાં બજેટ સાંજે 5 વાગ્યે રજૂ થતું હતું, આ વ્યવસ્થા અંગ્રેજોએ બનાવી હતી કારણ કે ભારતમાં સાંજના 5 વાગ્યાનો સમય અને બ્રિટનના હિસાબે સવારના સાડા 11 વાગ્યાનો સમય થતો હતો. અટલજીએ તેમાં બદલાવ કર્યો.


આ વર્ષે તમે જોયું હશે કે બજેટને એક મહિના અગાઉ રજૂ કરવામાં આવ્યું. અમલીકરણની દ્રષ્ટીએ આ બહુ મોટું પરિવર્તન છે. નહીંતો આની પહેલા ફેબ્રુઆરીના અંતમાં બજેટ આવતું હતું અને વિભાગો સુધી પૈસા પહોંચવામાં મહિનાઓ લાગી જતા હતા. ત્યાર બાદ આના પછી ચોમાસાના કારણે કામમાં વધારે મોડું થતું હતું. હવે વિભાગોને તેમની યોજનાઓ માટે ફાળવાયેલ ધનરાશી સમય પર મળી જશે.


એ જ રીતે બજેટમાં પ્લાન, નોન-પ્લાનનું કૃત્રિમ વિભાગીકરણ હતું. સમાચારોમાં આવવા માટે નવી નવી વસ્તુઓ પર ભાર મૂકવામાં આવતો હતો અને જે પહેલાથી ચાલ્યું આવે છે, તેને નજરઅંદાજ કરવામાં આવતું હતું. તેના કારણે ધરાતલ પર ઘણું અસંતુલન હતું. આ કૃત્રિમ વિભાગીકરણને ખતમ કરીને અમે બહુ મોટું પરિવર્તન લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.


આ વખતે સામાન્ય બજેટમાં રેલવે બજેટને પણ ભેળવી દેવામાં આવ્યું. અલગથી રેલ બજેટ જાહેર કરવાની વ્યવસ્થા પણ અંગ્રેજોની બનાવેલી હતી. હવે વાહનવ્યવહારના પાસાઓ ઘણા બદલાઈ ગયા છે. રેલ છે, રોડ છે, એવિએશન છે, જળ માર્ગ છે, દરિયાઈ માર્ગ છે, આ બધા ઉપર સંકલિત રીતે વિચારવું જરૂરી છે. સરકારનું આ પગલું વાહનવ્યવહાર ક્ષેત્રમાં ટેકનોલોજીકલ ક્રાંતિનો આધાર બનશે.


પાછલા અઢી વર્ષોમાં તમે સરકારની નીતિ, નિર્ણય અને નિયત ત્રણેય જોઈ છે. હું માનું છું કે ન્યુ ઇન્ડિયા માટે આ જ દ્રષ્ટિ કોણ 21મી સદીમાં દેશને નવી ઊંચાઈઓ પર લઇ જશે, ન્યૂ ઇન્ડિયાનો પાયો વધારે મજબૂત કરશે.


આપણે ત્યાં મોટાભાગની સરકારોનો દૃષ્ટિકોણ રહ્યો છે- દીપ પ્રાગટ્ય કરવું, રીબન કાપવી, અને તેને પણ કાર્ય જ માનવામાં આવ્યું, કોઈ તેને ખોટું પણ નહોતું માનતું. તમને એ જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે આપણા દેશમાં 1500થી વધુ નવા પ્રોજેક્ટ્સની જાહેરાત તો થઇ પરંતુ તે માત્ર ફાઈલોમાં જ દબાયેલા રહ્યા.


આવા જ અનેક મોટા મોટા પ્રોજેક્ટ્સ વર્ષોથી અટકેલા પડ્યા છે. હવે પરિયોજનાઓના સુચારુ સંચાલન માટે એક વ્યવસ્થા વિકસિત કરવામાં આવી છે – “પ્રગતિ” અર્થાત “પ્રો-એક્ટીવ ગવર્નન્સ એન્ડ ટાઇમલી ઈમ્પલીમેન્ટેશન.”


પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલયમાં હું બેસું છું અને બધા જ કેન્દ્રીય વિભાગોના સચિવ, બધા જ રાજ્યોના ચીફ સેક્રેટરી વિડીયો કોન્ફરન્સિંગના માધ્યમથી જોડાય છે. જે પ્રોજેક્ટ રોકાયેલા છે તેમના પહેલાથી જ એક લિસ્ટ તૈયાર કરવામાં આવે છે.


અત્યાર સુધીમાં 8 લાખ કરોડ રૂપિયાની પરિયોજનાઓની સમીક્ષા પ્રગતિની બેઠકોમાં થઇ ચુકી છે. દેશના માટે ખૂબ મહત્વપૂર્ણ 150થી વધુ મોટા પ્રોજેક્ટ્સ, જે વર્ષોથી અટકેલા પડ્યા હતા, તેમનામાં હવે ગતિ આવી છે.

દેશના માટે ભવિષ્યની પેઢીના નિર્માણ પર સરકારનું ધ્યાન છે. પાછલા 3 બજેટમાં રેલવે અને રોડ ક્ષેત્રને સૌથી વધુ પૈસા આપવામાં આવ્યા છે. તેમના કામ કરવાની ક્ષમતા વધાર્યા પછી પણ સતત નજર રાખવામાં આવી રહી છે. એ જ કારણ છે કે રેલ અને રોડ, બંને ક્ષેત્રમાં કામ કરવાની જે સરેરાશ ગતિ હતી, તેમાં ખાસ્સી વૃદ્ધિ થઇ છે.


અગાઉ રેલવેના ઇલેક્ટ્રિફીકેશનનું કામ ધીમી ગતિએ ચાલતું હતું. સરકારે રેલવેના રૂટ ઇલેક્ટ્રિફીકેશનના કામને ગતિ આપી. તેનાથી રેલવેને ચલાવવાના ખર્ચમાં ઘટાડો થયો અને દેશમાં જ ઉપલબ્ધ વીજળીનો ઉપયોગ થયો.


એ જ રીતે રેલવેને ઇલેક્ટ્રિસીટી કાયદા હેઠળ ઓપન એક્સેસની સુવિધા આપવામાં આવી. તે કારણે રેલવે દ્વારા ખરીદવામાં આવી રહેલી વીજળીની ઉપર પણ રેલવેને બચત થઇ રહી છે. અગાઉ વીજળી વિતરણ કંપનીઓ આનો વિરોધ કરતી હતી જેનાથી રેલવેને તેમની પાસેથી મજબુરીમાં મોંઘા ભાવે વીજળી ખરીદવી પડતી હતી. હવે રેલવે ઓછા ભાવે વીજળી ખરીદી શકે છે.


પહેલા પાવરપ્લાન્ટ્સ અને કોલસાના જોડાણો એવી રીતે હતા જે જો પ્લાન્ટ ઉત્તરમાં છે તો કોલસો મધ્ય ભારતમાંથી આવશે અને ઉત્તર કે પૂર્વ ભારતમાંથી કોલસો પશ્ચિમ ભારતમાં જશે. તેના કારણે પાવરપ્લાન્ટ્સને કોલસાના પરિવહન પર વધુ પૈસા ખર્ચ કરવા પડતા હતા અને વીજળી મોંઘી બનતી હતી. અમે કોલસા જોડાણોમાં પરિવર્તન કર્યા જેનાથી પરિવહન ખર્ચ અને સમય બંનેમાં ઘટાડો થયો અને વીજળી સસ્તી થઇ.


આ બંને ઉદાહરણ બતાવે છે કે આ સરકાર ટનલ વિઝન નહિ ટોટલ વિઝનને ધ્યાનમાં રાખીને કામ કરી રહી છે.


જેમ કે રેલવે ટ્રેકની નીચેથી રસ્તો લઇ જવા માટે રેલવે ઓવર બ્રીજ બનાવવા માટે મહિનાઓ સુધી રેલવે પાસેથી જ પરવાનગી નહોતી મળતી. મહિનાઓ સુધી એ જ વાત ઉપર માથાકૂટ ચાલતી હતી કે રેલ ઓવર બ્રીજની ડીઝાઇન કેવી હોય. હવે આ સરકારમાં રેલ ઓવર બ્રીજ માટે યુનિફોર્મ ડીઝાઇન બનાવી દેવામાં આવી છે અને પ્રસ્તાવ આ ડીઝાઇનના આધારે હોય છે તો તરત એનઓસી આપી દેવામાં આવે છે.


વીજળીની ઉપલબ્ધતા એ દેશના આર્થિક વિકાસની પુંજી છે. જ્યારથી અમારી સરકાર આવી છે અમે પાવર સેક્ટર ઉપર સમગ્રતઃ કામ કરી રહ્યા છીએ અને સફળ પણ થઇ રહ્યા છીએ. 46 હજાર મેગાવોટની ઉત્પાદન ક્ષમતાને જોડવામાં આવી છે. ઉત્પાદન ક્ષમતા આશરે 25 ટકા વધી છે. કોલસાની પારદર્શક રીતે ફાળવણી કરવી અને પાવર પ્લાન્ટને કોલસો ઉપલબ્ધ કરાવવો એ અમારી પ્રાથમિકતા રહી છે.


આજે એવો કોઈ થર્મલ પ્લાન્ટ નથી જે કોલસાની ઉપલબ્ધતાની દ્રષ્ટીએ તંગીમાં હોય. તંગ અર્થાત કોલસાની ઉપલબ્ધતા 7 દિવસથી ઓછી હોવી. એક સમયે મોટા મોટા બ્રેકીંગ સમાચારો ચાલતા હતા કે દેશમાં વીજળી સંકટ વધી ગયું છે – પાવર પ્લાન્ટની પાસે કોલસો ખતમ થઇ રહ્યો છે. છેલ્લી વાર ક્યારે આ બ્રેકીંગ સમાચાર ચલાવેલા? તમને યાદ નહીં હોય. આ બ્રેકીંગ ન્યૂઝ હવે તમારા સંગ્રહમાં પડી હશે.


મિત્રો, સરકારના પહેલા બે વર્ષોમાં 50 હજાર સર્કીટ કિલોમીટર ટ્રાન્સમીશન લાઈનો બનાવવામાં આવી. જયારે 2013-14 માં 16 હજાર સર્કીટ કિલોમીટર ટ્રાન્સમીશન લાઈનો બનાવવામાં આવી હતી.


સરકારી વીજળી વિતરણ કંપનીઓને અમારી ઉદય યોજના દ્વારા એક નવું જીવન મળ્યું છે. આ બધા જ કામોથી વીજળીની ઉત્પાદકતા વધી છે અને કિંમત પણ ઘટી છે.


આજે એક એપ – વિધુત પ્રવાહના માધ્યમથી જોઈ શકાય છે કે કેટલી વીજળી, કેટલી કિંમતે ઉપલબ્ધ છે.


સરકાર સ્વચ્છ ઊર્જા ઉપર પણ ભાર મૂકી રહી છે. લક્ષ્ય 175 ગીગાવોટ પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાના ઉત્પાદનનું છે જેમાંથી અત્યાર સુધી 50 ગીગાવોટ એટલે કે પચાસ હજાર મેગાવોટ ક્ષમતા મેળવી લેવામાં આવી છે.


ભારત ગ્લોબલ વિન્ડ પાવર ઇન્સ્ટોલ્ડ ક્ષમતાના મામલે વિશ્વમાં ચોથા નંબરે પહોંચી ગયો છે.

સરકારનો ઝોક વીજળી ઉત્પાદન વધારવાની સાથે જ વીજળીની જરૂરિયાત ઓછી કરવા ઉપર પણ છે. દેશમાં અત્યાર સુધી આશરે 22 કરોડ એલઈડી બલ્બ વહેંચવામાં આવ્યા છે.

તેનાથી વીજળીની જરૂરિયાતમાં ઘટાડો આવ્યો છે, પ્રદૂષણમાં પણ ઘટાડો આવ્યો છે અને લોકોના 11 હજાર કરોડ રૂપિયા દરવર્ષે અંદાજીત બચી રહ્યા છે.


સાથીઓ, દેશભરની અઢી લાખ પંચાયતોને ઓપ્ટીકલ ફાયબર સાથે જોડવા માટે 2011માં કામ શરુ કરવામાં આવ્યું હતું.


પરંતુ 2011 થી 2014ની વચ્ચે માત્ર 59 ગ્રામ પંચાયતો સુધી જ ઓપ્ટીકલ ફાયબર કેબલ નાખવામાં આવી હતી.


આ ગતિએ અઢી લાખ પંચાયતો ક્યારે જોડાઈ રહેત, તમે અંદાજો લગાવી શકો છો. સરકારે પ્રક્રિયામાં જરૂરી બદલાવ કર્યો, જે સમસ્યાઓ હતી, તેમને દૂર કરવાનું માળખું તૈયાર કરવામાં આવ્યું.


પાછલા અઢી વર્ષોમાં 76 હજારથી વધુ ગ્રામ પંચાયતોને ઓપ્ટીકલ ફાયબર સાથે જોડી દેવામાં આવી છે.


સાથે જ હવે દરેક ગ્રામ પંચાયતમાં વાઈ-ફાઈ હોટ સ્પોટ આપવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી રહી છે, જેથી કરીને ગામના લોકોને સરળતાથી આ સુવિધા મળી શકે. એ પણ ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે કે શાળાઓ, દવાખાનાઓ, પોલીસ સ્ટેશન સુધી પણ આ વ્યવસ્થા પહોંચી શકે.

સાધન એ જ છે, સંસાધન પણ એ જ છે, પણ કામ કરવાની રીત બદલાઈ રહી છે, ગતિ વધી રહી છે.


2014ની પહેલા એક કંપનીને ઇનકોર્પોરેટ કરવામાં 15 દિવસ લગતા હતા, હવે માત્ર 24 કલાક લાગે છે.


પહેલા ઇન્કમ ટેક્સ રીફંડ આવવામાં મહિનાઓ લાગી જતા હતા, હવે કેટલાક અઠવાડિયામાં આવી જાય છે. પહેલા પાસપોર્ટ બનવામાં પણ અનેક મહિના લાગી જતા હતા, હવે એક અઠવાડિયામાં પાસપોર્ટ તમારા ઘરે હોય છે. મિત્રો, આપણા માટે ટેકનોલોજી, સુશાસન માટે સપોર્ટ સીસ્ટમ તો છે જ પણ ગરીબનું સશક્તિકરણ પણ છે.


સરકાર દેશના ખેડૂતોની આવક બેગણી કરવાના ઉદ્દેશ્યથી કામ કરી રહી છે.


તેના માટે બીજથી લઈને બજાર સુધી સરકાર દરેક સ્તર પર ખેડૂત સાથે ઉભી છે.


ખેડૂતોને સારી ગુણવત્તાના બીજ આપવામાં આવી રહ્યા છે, દરેક ખેતર સુધી પાણી પહોંચાડવા માટે પ્રધાનમંત્રી કૃષિ સિંચાઈ યોજના શરુ કરવામાં આવી છે.


પ્રધાનમંત્રી પાક વીમા યોજના હેઠળ એવા જોખમો આવરી લેવામાં આવ્યા છે કે જે પહેલા નહોતા થતા.


તે સિવાય ખેડૂતોને સોઇલ હેલ્થ કાર્ડ આપવામાં આવી રહ્યા છે, યુરીયા તંગી હવે જૂની વાત થઇ ગઈ છે.


ખેડૂતોને પોતાના પાકના યોગ્ય ભાવ મળે તે માટે ઈ-નામ યોજના હેઠળ દેશભરના 580થી વધુ બજારોને ઓનલાઈન જોડવામાં આવી રહ્યા છે. સંગ્રહ અને પુરવઠા ચેઈનને મજબૂત બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.


મિત્રો,

આરોગ્ય ક્ષેત્રમાં પણ દરેક સ્તરે કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે.


બાળકોનું રસીકરણ, ગર્ભવતી મહિલાઓની સ્વાસ્થ્ય સુરક્ષા, પ્રિવેન્ટીવ હેલ્થ કેર, સ્વચ્છતા, આ બધા જ પાસાઓને ધ્યાનમાં રાખીને યોજનાઓ લાગુ કરવામાં આવી છે.


હાલમાં જ સરકારે નેશનલ હેલ્થ પોલીસીને સ્વીકૃતિ આપી છે.


એક રોડમેપ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે જેનાથી હેલ્થકેર સીસ્ટમને દેશના દરેક નાગરિક માટે એક્સેસેબલ બનાવવામાં આવે.

સરકાર એ પ્રયત્નમાં છે કે આવનારા સમયમાં દેશના જીડીપીના ઓછામાં ઓછા અઢી ટકા આરોગ્ય પર જ ખર્ચ કરવામાં આવે.


આજે દેશમાં 70 ટકાથી વધુ મેડીકલ સાધનો અને શસ્ત્રો વિદેશથી આવે છે. હવે પ્રયાસ છે કે મેક ઇન ઇન્ડિયા હેઠળ લોકલ ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે જેથી સારવાર વધુ સસ્તી થાય.


મિત્રો, સરકારનો ભાર સામાજિક માળખા ઉપર પણ છે.


અમારી સરકાર દીવ્યાંગો માટે સેવા ભાવથી કામ કરી રહી છે.


દેશભરમાં આશરે 5 હજાર કેમ્પ લગાવીને 6 લાખથી વધુ દીવ્યાંગોને જરૂરી સહાયતાના સાધનો આપવામાં આવ્યા છે. આ કેમ્પ ગીનીસ બુક સુધીમાં પણ નોંધાઈ ગયા છે.


દવાખાનાઓમાં, રેલવે સ્ટેશન પર, બસ સ્ટેન્ડ પર, સરકારી ઓફિસોમાં ચડતા કે ઊતરતી વખતે દિવ્યાંગ લોકોની મુશ્કેલીને ધ્યાનમાં રાખીને સુગમ્ય ભારત અભિયાન ચલાવવામાં આવી રહ્યું છે.


સરકારી નોકરીમાં તેમના માટે અનામત પણ 3 ટકાથી વધારીને 4 ટકા કરી દેવામાં આવી છે.


દીવ્યાંગોના અધિકાર સુનિશ્ચિત કરવા માટે કાયદામાં પણ બદલાવ લાવવામાં આવ્યા છે.


દેશભરમાં દીવ્યાંગોની એક જ કોમન સાઈન લેંગ્વેજ વિકસિત કરવામાં આવી રહી છે.


મિત્રો, સવા સો કરોડ લોકોનો આપણો દેશ સંસાધનોથી ભરેલો છે, સામર્થ્યની કોઈ કમી નથી.

2022, દેશ જયારે આઝાદીના 75માં વર્ષમાં પહોંચશે ત્યારે શું આપણે સૌ મળીને મહાત્મા ગાંધી, સરદાર પટેલ, બાબાસાહેબ આંબેડકર અને સ્વરાજ્ય માટે પોતાનું જીવન આપનારા અગણિત વીરોના સપનાના ભારતને સાકાર કરી શકીએ છીએ?


આપણામાંથી પ્રત્યેક સંકલ્પ લે – પરિવાર હોય, સંગઠન હોય, એકમો હોય- આવનારા પાંચ વર્ષોમાં આખો દેશ સંકલ્પિત બનીને નવા ભારત, ન્યૂ ઇન્ડિયાના સપનાને સાકાર કરવામાં લાગી જાય.

સપનું પણ તમારું, સંકલ્પ પણ, સમય પણ તમારો, સમર્પણ પણ તમારું અને સિદ્ધિ પણ તમારી.

ન્યૂ ઇન્ડિયા, સપનાઓથી હકીકત તરફ આગળ વધતું ભારત.


ન્યૂ ઇન્ડિયા, જ્યાં ઉપકાર નહીં, અવસર હશે.


ન્યૂ ઇન્ડિયાના પાયાનો મંત્ર, સૌને અવસર, સૌને પ્રોત્સાહન.


ન્યૂ ઇન્ડિયા, નવી સંભાવનાઓ, નવા અવસરોનું ભારત.


ન્યૂ ઇન્ડિયા, લહેરાતા ખેતરો, હસતા ખેડૂતોનું ભારત.


ન્યૂ ઇન્ડિયા, તમારા આપણા સ્વાભિમાનનું ભારત.

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!