પ્રિય મિત્રો,

૧૧મી મે, ૧૯૯૮ના ઐતિહાસિક દિવસે ભારતના ઇતિહાસમાં વધુ એક પ્રકરણનો ઉમેરો થયો હતો. નવી સદીમાં એક સુપરપાવર તરીકે ઉભરી રહેલા ભારતની કાબેલિયતની સામે પ્રશ્ન ઉઠાવતા તમામ લોકો અને સમગ્ર વિશ્વને આ દિવસે ભારતે એક મજબૂત સંદેશો આપ્યો હતો. આજથી ૧૫ વર્ષ પહેલાં ભારતે રાજસ્થાનના પોખરણમાં ન્યુક્લિઅર પરિક્ષણ કર્યું હતું.

ભારતના તે સમયના વડાપ્રધાન અટલજીએ ન્યુક્લિઅર પરિક્ષણ સફળ રહ્યું હોવાની જાહેરાત કરતાની સાથે જ સમગ્ર દેશ ખુશીથી ઝુમી ઉઠ્યો હતો. કાશ્મીરથી માંડીને કન્યાકુમારી અને મહારાષ્ટ્રથી માંડીને મણીપુર સુધી તમામ લોકોને પોતે ભારતીય હોવાની ગર્વની લાગણી થઇ હતી. વિશ્વભરમાં ફેલાયેલા ભારતીય સમુદાય પણ આ સમાચાર અંગે ખુશી વ્યક્ત કરી હતી. ૧૧મી મેના ન્યુક્લિઅર પરિક્ષણના આ ઐતિહાસિક દિવસને રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસ તરીકે મનાવવામાં આવે છે. હું મારા દેશવાસીઓને અને ખાસ કરીને વૈજ્ઞાનિક સમુદાયને મારી શુભેચ્છાઓ પાઠવું છું.

૧૧મી મે, ૧૯૯૮ના રોજ કરાયેલું સફળ પરિક્ષણ વિજ્ઞાનીઓની સખત મહેનત અને ભારતના મજબૂત નેતૃત્વને કારણે શક્ય બન્યું હતું. આ પરિક્ષણ ટેકનોલોજીની સફળતા હતી. આ એક પ્રસંશનીય કાર્ય હતું, જેમાં ખુબજ સંવેદનશીલ કાર્યક્રમને અતિગુપ્ત રીતે સફળ બનાવવામાં આવ્યો હતો. આપણા વિજ્ઞાનીઓના પ્રસંશનીય પ્રયાસોનો ઉલ્લેખ કર્યાં વિના વર્ષ ૧૯૯૮માં હાથ ધરાયેલા પોખરણ પરિક્ષણ અંગેની ચર્ચા અધુરી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ન્યુક્લિઅર પરિક્ષણ હાથ ધરવાનો નિર્ણય લેવામાં તે સમયે માનનીય અટલજીના નેતૃત્વ હેઠળની ભારત સરકારે પણ ખુબજ હિંમત દર્શાવી હતી.

ભાજપની આગેવાની હેઠળની સરકારે બે મહિના પૂર્ણ કરવા સાથે બુધ્ધ પુર્ણિમા (૧૧મી મે, ૧૯૯૮)ના રોજ સરકારે ન્યુક્લિઅર પરિક્ષણ કરવાનો હિંમતભર્યો નિર્ણય પણ લીધો હતો, જેનાથી દરેક ભારતીયને ગર્વ થયો હતો. ૧૧મી મે, ૧૯૯૮ના પરિક્ષણોથી સમગ્ર વિશ્વ સમુદાય ચકિત થઇ ગયો હતો અને તેમણે તાત્કાલિક ધોરણે ભારત પર પ્રતિબંધો મૂકીને ભારતને વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ પર એકલા પાડી દેવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. જોકે, બે દિવસ બાદ ૧૩મી મે, ૧૯૯૮ના રોજ આપણે ફરીથી પરિક્ષણો કર્યાં. સમગ્ર વિશ્વ તમારા પગલાની વિરૂધ્ધમાં હોયત્યારે પ્રથમ પરિક્ષણના બે દિવસ પછી ફરીથી પરિક્ષણ કરવા માટે ઘણી હિંમતની જરૂર હોય છે અને ભાજપની આગેવાની હેઠળની સરકારે સમગ્ર વિશ્વને બતાવ્યું કે મજબૂત નેતૃત્વ શું કરી શકે છે.

જ્યારે પરિક્ષણો થયા ત્યારે સમગ્ર દેશ ખુશીથી ઝુમી ઉઠ્યો હતો. જોકે, સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને ગર્વની બાબત એ હતી કે વાજપેયી સરકારે એ બાબત સુનિશ્ચિત કરી હતી કે આ પ્રકારના પ્રતિબંધોથી ભારતની વિકાસયાત્રાને કોઇપણ અસર થશે નહીં. માનનીય અટલજી અને સરકારની વિદેશ અને રાજનૈતિક વ્યૂહને પગલે જે દેશોએ ભારતના પરિક્ષણોનો વિરોધ કર્યો હતો તેમણે સમય જતા ભારત સાથે ફરીથી મજબૂત સંબંધો વિકસાવ્યાં હતાં.

વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ પર અટલજીએ ભારતના મિત્ર રાષ્ટ્રો સાથે પુનઃમિત્રતા સ્થાપી હતી અને સાથે-સાથે દેશના હિત અને સિદ્ધાંતો સાથે કોઇપણ પ્રકારની બાંધછોડ કરી ન હતી. આપણે કોઇપણ પ્રકારના નુકશાન વિના આગળ વધ્યાં. આ આપણી રાજકીય ઇચ્છાશક્તિની પણ કસોટી હતી અને આપણે તેને સારી રીતે પાર કરી.

આજે પોખરણ પરિક્ષણના 15મી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે આપણી સામે એક મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન ઉભો થયો છે, જેનો આપણે જવાબ પણ આપવો પડશે. આપણે સંરક્ષણના સાધનો બનાવવામાં ક્યારે સ્વનિર્ભર બનીશું? આ સૈન્ય શક્તિ સુધી સિમિત નથી, પરંતુ સંરક્ષણના સાધનો તૈયાર કરવામાં આપણી ક્ષમતા સાથે પણ સંબંધ ધરાવે છે. સ્વતંત્રતાના 65થી પણ વધુ વર્ષો બાદ પણ આપણે વિદેશોમાંથી સંરક્ષણના સાધનો ખરીદવા માટે શા માટે હજારો કરોડનો ખર્ચ કરીએ છીએ? આ આપણા યુવાનો, પ્રતિભાશાળીઓ અને વિજ્ઞાનીઓની સામે પડકાર છે કે સંરક્ષણ સંબંધિત ઉત્પાદનોમાં ભારત ક્યારે આત્મનિર્ભર બનશે.

સંરક્ષણના સાધનોના ઉત્પાદનમાં ભારત કેવી રીતે માનવ સંસાધનનો વિકાસ કરી શકે તે વિષય પર આપણા મોટા પાયે ચર્ચા કરવી જોઇએ અને લોકોને પોતાના મંતવ્યો રજૂ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા જોઇએ. શું આપણે ઉત્પાદનક્ષેત્રને મજબૂત બનાવવા માટે ઇકોસિસ્ટમ તૈયાર કરી શકીએ? વધુ એક પગલું આગળ વધીને આપણે વિચારવું જોઇએ કે આપણે કેવી રીતે સંરક્ષણના સાધનોની નિકાસ કરી શકીએ?

ગુજરાતમાં અમે આ દિશામાં પગલા ભરવા શરૂ કર્યાં છે. અમારી ઇજનેરી કોલેજોમાં અમે સંરક્ષણના સાધનોના ઉત્પાદન સંબંધિત વિષયો પર કામ કરી રહ્યાં છીએ. વર્ષ 2013ના વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમીટમાં અમે આ વિષય પર આંતરરાષ્ટ્રીય કોન્ફરન્સનું આયોજન કર્યું હતું, જેમાં આ ક્ષેત્ર અંગે વિચારોનું આદાન પ્રદાન કરવામાં આવ્યું હતું.

ફરી એકવાર હું રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસ નિમિત્રે દેશવાસીઓને શુભેચ્છા પાઠવું છું. ચાલો આપણે પોખરણના જુસ્સાને યાદ કરીએ અને આપણા દેશને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રોમાં આગળ વધીએ.

હું અટલજીનો વિડિયો પણ આની સાથે શેર કરી રહ્યો છું, જેમાં તેમણે પોખરણ પરિક્ષણની સફળતા અંગે ચર્ચા કરી છે.

જય જવાન, જય કિસાન, જય વિજ્ઞાન

નરેન્દ્ર મોદી

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
India’s organic food products export reaches $448 Mn, set to surpass last year’s figures

Media Coverage

India’s organic food products export reaches $448 Mn, set to surpass last year’s figures
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
શ્રી રતન ટાટા ને શ્રદ્ધાંજલિ
November 09, 2024

It has been a month since Shri Ratan Tata Ji left us. From bustling cities and towns to villages, his absence is deeply felt across every segment of society. Seasoned industrialists, budding entrepreneurs and hardworking professionals mourn his loss. Those passionate about the environment and devoted to philanthropy are equally saddened. His absence has been deeply felt not only across the nation but also around the world.

For the youth, Shri Ratan Tata was an inspiration, a reminder that dreams are worth pursuing and that success can coexist with compassion as well as humility. For others, he represented the finest traditions of Indian enterprise and a steadfast commitment to the values of integrity, excellence and service. Under his leadership, the Tata Group ascended to new heights, embodying respect, honesty and credibility worldwide. Despite this, he wore his achievements lightly, with humility and kindness.

Shri Ratan Tata’s unwavering support for the dreams of others was one of his most defining qualities. In recent years, he became known for mentoring India’s StartUp ecosystem, investing in many promising ventures. He understood the hopes and aspirations of young entrepreneurs and recognised the potential they had to shape India’s future. By backing their efforts, he empowered a generation of dreamers to take bold risks and push boundaries. This has gone a long way in creating a culture of innovation and entrepreneurship, which I am confident will continue to positively impact India for decades to come.

He constantly championed excellence, urging Indian enterprises to set global benchmarks. This vision, I hope, will inspire our future leaders to make India synonymous with world-class quality.

His greatness was not restricted to the boardroom or helping fellow humans. His compassion extended to all living beings. His deep love for animals was well-known and he supported every possible effort focused on animal welfare. He often shared photos of his dogs, who were as much a part of his life as any business venture. His life was a reminder to us all that true leadership is measured not just by one’s achievements, but by one’s ability to care for the most vulnerable.

For crores of Indians, Shri Ratan Tata’s patriotism shone brightest in times of crisis. His swift reopening of the iconic Taj Hotel in Mumbai after the 26/11 terror attacks was a rallying call to the nation—India stands united, refusing to yield to terrorism.

On a personal note, I had the privilege of knowing him very closely over the years. We worked closely in Gujarat, where he invested extensively, including in many of the projects he was very passionate about. Just a few weeks ago, I was in Vadodara with the President of the Government of Spain, Mr. Pedro Sánchez and we jointly inaugurated an aircraft complex where C-295 aircrafts would be made in India. It was Shri Ratan Tata who started working on this. Needless to say, Shri Ratan Tata’s presence was greatly missed.

I remember Shri Ratan Tata Ji as a man of letters—he would frequently write to me on various issues, be it matters of governance, expressing appreciation for government support, or sending congratulatory wishes after electoral victories.

Our close interactions continued when I moved to the Centre and he remained a committed partner in our nation-building efforts. Shri Ratan Tata’s support for the Swachh Bharat Mission was particularly close to my heart. He was a vocal advocate of this mass movement, understanding that cleanliness, hygiene and sanitation are vital for India’s progress. I still remember his heartfelt video message for the Swachh Bharat Mission’s tenth anniversary at the start of October. It was among his final public appearances.

Another cause close to his heart was healthcare and especially the fight against cancer. I recall the programme in Assam two years ago, where we had jointly inaugurated various cancer hospitals in the state. In his remarks that time, he had categorically stated that he wishes to dedicate his final years to healthcare. His efforts to make health and cancer care accessible and affordable were rooted in a profound empathy for those battling diseases, believing that a just society was one that stood by its most vulnerable.

As we remember him today, we are reminded of the society he envisioned—where business can serve as a force for good, where every individual’s potential is valued and where progress is measured in the well-being and happiness of all. He remains alive in the lives he touched and the dreams he nurtured. Generations will be grateful to him for making India a better, kinder and more hopeful place.