નેશનલ કમિશન ફોર નેચરલ રિસોર્સિસની રચના કરો

એનર્જી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રકચર માટે સ્માર્ટગ્રીડ બનાવો

ન્યુ અર્બન સિટી માટે દશ વર્ષનું પરસ્પેકટીવ પ્લાનિંગ કરો

એગ્રીકલ્ચર ગ્રોથને કોમ્પ્રીહેન્સીવ બનાવો

વિકાસ માટેના નિરાશાજનક વાતાવરણ અંગે કેન્દ્ર સરકારની વૈચારિક દારિદ્રયતા જવાબદાર

કુદરતી સંસાધનો અને યુવા કૌશલ્યને વિકાસમાં જોડવા માટેની નીતિઓ અને નેતૃત્વનો અભાવ

 

ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીશ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ દિલ્હીમાં રાષ્ટ્રીય વિકાસ પરિષદ (National Devlopment Council)ની બેઠકમાં દેશમાં પ્રવર્તમાન વિકાસના અત્યંત નિરાશાજનક વાતાવરણ માટે કેન્દ્ર સરકારની વૈચારિક દારિદ્રયતાને જવાબદાર ગણાવી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે દેશની કુદરતી સંસાધનો અને વિશાળ યુવાશકિતને વિકાસમાં જોડવા માટે કેન્દ્ર સરકારમાં નેતૃત્વ અને નીતિઓનો અભાવ છે.

વડાપ્રધાન ડો. મનમોહનસિંહના અધ્યક્ષસ્થાને મળેલી પ૭મી રાષ્ટ્રીય વિકાસ પરિષદનો મુખ્ય એજન્ડા દેશની ૧રમી પંચવર્ષીય યોજનાના ડ્રાફટ પેપર તૈયાર કરવાનો હતો. આ સંદર્ભમાં શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ કેન્દ્ર સરકાર વિકાસ દર માટે પોલીસી ડ્રિવન ગ્રોથ (નીતિ આધારિત વિકાસને બદલે શ્નપોલીસી પેરાલિસીસઌ (લકવાગ્રસ્ત નીતિઓ) અને શ્નપોલીસી લોગજામઌ (નીતિઓની અનિર્ણાયકતા)નો ભોગ બની ગઇ છે. દેશનો વિકાસ સ્થગિત છે અને દેશમાં નેગેટીવ ગ્રોથની દિશા (નકારાત્મક વિકાસ) દેખાઇ રહી છે એમ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું હતું.

ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ૧રમી પંચવર્ષિય યોજનાના ૮.ર ટકાના નિર્ધારિત વિકાસ દર હાંસલ કરવા વિશે પણ પ્રશ્નાર્થ પ્રવર્તે છે તેનો ઉલ્લેખ કરી જણાવ્યું કે ગયા વર્ષે વડાપ્રધાનશ્રીએ આ પરિષદમાં ૯ ટકાનો વિકાસ દર પ્રાપ્ત કરવાની આશા આપી હતી, પરંતુ વાસ્તવમાં ૭.૯ ટકાનો જ વિકાસ દર થયો છે એટલે કે આપણે ૧રમી યોજનાના પાંચ વર્ષની સમયાવધિમાં એક વર્ષ પુરૂં થઇ ગયું હોવા છતાં, કોઇ વિકાસદરનું લક્ષ્ય પાર પાડી શકયા નથી અને જ્યારે ૧રમી યોજનાના વિકાસદરનું લક્ષ્ય ૮.ર ટકા નક્કી કર્યું છે તે દર્શાવે છે કે ૭.૯ ટકામાંથી ૮.ર ટકા એટલે કે માત્રને માત્ર ૦.૩ ટકા વધારે વિકાસદર હાંસલ કરવાનો છે. આ જ જો આપણું વિકાસનું આયોજન હોય તો તે આ કેન્દ્ર સરકારની વિકાસની દરિદ્રતા જ પૂરવાર કરે છે. એમાં પણ કેન્દ્ર સરકાર કબૂલ કરે છે કે આ વર્ષના પ્રથમ નવ મહિનામાં તો માત્ર પ.પ ટકા જ વિકાસ થઇ શકયો છે. આ જ નિરાશાજનક સ્થિતિ ચાલુ રહેશે તો એમાં કેન્દ્રની વર્તમાન સરકાર કઇ રીતે દાયિત્વ નિભાવશે એવો વેધક પ્રશ્ન તેમણે કર્યો હતો.

ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીશ્રીએ કેન્દ્ર સરકાર સામે પ્રશ્નો ઉઠાવતા જણાવ્યું કે સાવ ધીમા વિકાસદર અને અર્થતંત્રની નિષ્ફળતા માટે કેન્દ્ર સરકાર વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાને જવાબદાર ગણાવે છે તેમ કરીને પોતાની જવાબદારીમાંથી છટકી જાય છે પરંતુ તો પછી રાજ્યોએ કોને દોષ દેવાનો? રાજ્યોની આર્થિક સ્થિતિ માટે કેન્દ્રનું કાંઇ દાયિત્વ જ નથી? શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ દેશના કુદરતી સંસાધનોના વિકાસમાં મહત્તમ ઉપયોગ માટે નેશનલ કમિશન ફોર નેચરલ રિસોર્સિઝ (કુદરતી સંસાધનો માટેનું રાષ્ટ્રીય પંચ) રચવાનું પ્રેરક સૂચન કર્યું હતું તેમણે જણાવ્યું કે દેશના કુદરતી સંસાધનો તો રાજ્યોની ભૂમિ ઉપર છે ત્યારે કેન્દ્ર અને રાજ્યો ભેગા મળીને તેનો સુચારૂ ઉપયોગ કરવા માટે દર પાંચ વર્ષે યોગ્ય નીતિનિર્ધારણ કરે તે આવશ્યક બની ગયું છે. મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ઊર્જા ક્ષેત્ર માટે પણ કેન્દ્રની અભાવગ્રસ્ત નીતિઓ અને ઉદાસિનતા સામે સવાલ ઉઠાવ્યા હતા. તેમણે જણાવ્યું કે શ્નફયુએલ પોલીસીઌના અભાવે દેશના હજારો મેગાવોટ વીજ ઉત્પાદન ક્ષમતા ધરાવતા પાવર પ્રોજેકટ પૂરી ક્ષમતાથી કાર્યરત નથી. એકલા ગુજરાતમાં જ ૩૦૦૦ મેગાવોટથી વધારે વીજ ક્ષમતાના પાવર સ્ટેશનો પૂરતી ક્ષમતાથી કાર્ય નથી કરી શકતા.

ઊર્જા ક્ષેત્રે રિન્યુએબલ એનર્જીના ક્ષેત્રમાં પણ કેન્દ્ર પાસે કોઇ પ્રોગ્રેસીવ પોલીસી જ નથી. એનર્જી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રકચરનું નેટવર્ક ઉભૂં કરવા તેમણે એનર્જી સ્માર્ટગ્રીડ ઉભી કરવા જણાવ્યું હતું. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ભારતમાં યુવાનોના કૌશલ્ય સામર્થ્યને વિકસાવવાના અવસરો આપવામાં કેન્દ્રની ઉપેક્ષાને જવાબદાર ગણાવી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે ૬પ ટકા યુવાશકિત માટે સ્કીલ ડેવલપમેન્ટનું મહત્વાકાંક્ષી આયોજન કરવાને બદલે આઉટ સોર્સંિગ એજન્સી દ્વારા સ્કીલ ડેવલપમેન્ટ સેન્ટરનું પ્લાનિંગ કરવામાં બે વર્ષ વિતાવી દીધા, જ્યારે ગુજરાતે છેલ્લા બે વર્ષમાં ૩૩૦ કૌશલ્ય વર્ધન કેન્દ્રો કાર્યરત કરીને બે લાખ યુવાનોને રોજગારી આપીહવે આ ગુજરાત મોડેલનો દેશમાં ઉપયોગ કરવા કેન્દ્ર સરકારે સ્વીકાર કર્યો છે.

યુવાનોની રોજગારી માટે ડીગ્રી કરતા ડિગ્નીટીના કૌશલ્યવિકાસ ઉપર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવાની આવશ્યકતા ઉપર તેમણે ભાર મૂકયો હતો. શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ જણાવ્યું કે, ગુજરાતે મેન્યુફેકચરીંગ સેકટરના વિકાસ માટે ર૬ ટકાનો વિકાસદર હાંસલ કરી બતાવ્યો ત્યારે દેશમાં ૧૬ ટકાનો ફાળો મેન્યુફેકચરીંગ સેકટરનો છે જે રપ ટકા ઉપર લઇ જવાનું લક્ષ્યાંક પાર પાડવાનું હોય તો મેન્યુફેકચરીંગ સેકટરના વિકાસની સુવિચારિત વ્યૂહરચના આગળ વધારવી જોઇએ. કેન્દ્ર સરકારે આ દિશામાં ચીન અને અમેરિકાના પડકારોને નજર સમક્ષ રાખવા જોઇએ. કૃષિ વિકાસ માટેની કેન્દ્રની વર્તમાન સરકારની નીતિઓની આલોચના કરતા મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે ફર્ટિલાઇઝર પોલીસી, ઇરિગેશનવોટરમેનેજમેન્ટ, એગ્રોઇન્ફ્રાસ્ટ્રકચર, એગ્રો ટેકનોલોજી, એગ્રો વેલ્યુએડેડ ચેઇન જેવા અનેક ક્ષેત્રોમાં કેન્દ્રની કોઇ દિશા જ સ્પષ્ટ નથી. શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ જણાવ્યું કે ગુજરાતની નર્મદા યોજના જેનો ભૂભાગ પાણીની અછતવાળા રણપ્રદેશનો છે તેને ભારત સરકારની એકસીલરેટેડ ઇરિગેશન બેનીફીટ પ્રોગ્રામ (AIBP)ની કેન્દ્રીય સહાયના લાભથી વંચિત રાખવામાં આવે છે, જ્યારે અન્ય રાજ્યોને ખાસ કિસ્સામાં લાભ અપાય છે.

Text of Shri Narendra Modi's speech at meeting of NDC held in New Delhi

ગુજરાતના સરદાર સરોવર નર્મદા ડેમની ઉંચાઇ પૂરેપૂરી લઇ જવા ડેમના દરવાજા મૂકવાની પરવાનગી પાંચ વર્ષથી અપાતી નથી પરિણામે નર્મદાનું ૭પ ટકા પાણી સમૂદ્રમાં નિરર્થક વહી જાય છે. પર્યાવરણ સુરક્ષા માટેના કેન્દ્રની સરકારના અનિર્ણાયક અભિગમની ટીકા કરતા શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ જણાવ્યું કે એન્વાયર્નમેન્ટલ પ્રોટેકશન કોઇ એક ડિપાર્ટમેન્ટનું ક્ષેત્ર નથી. સમગ્રતયા તેનો વિકાસના પરિપ્રેક્ષ્યમાં નિર્ણય લેવાવો જોઇએ. કેન્દ્ર સરકાર આ દિશામાં તેનું દાયિત્વ નિભાવે એવી રજૂઆત તેમણે કરી હતી. ગુજરાતના મુખ્યમંત્રીશ્રીએ ગુડ ગવર્નન્સનો ગુણવત્તાસભર વિશ્વાસ પૂરો પાડવા તેમણે ગુજરાતમાં જે સુશાસનની નવી પહેલ કરી છે તેનાથી પબ્લીક ડિલીવરી સીસ્ટમમાં કવોલિટેટીવ ચેન્જ આવેલા છે. ટેકનોલોજી અને ઇનિશ્યેટીવ નવી પહેલો કરવામાં કેન્દ્રની સરકારે રાજ્યોને પ્રોત્સાહન પુરૂં પાડવું જોઇએ. રાજ્યોના અધિકારોને જાળવવા જોઇએ, રાજ્યની સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે કેન્દ્રએ સામે ચાલીને હકારાત્મક અભિગમ અપનાવવો જોઇએ એવા પ્રેરક સૂચનો કર્યા હતા.

ભારતના બંધારણમાં સંવૈધાનિક ફેડરલ સ્ટ્રકચરને મજબૂત બનાવવાને બદલે રાજ્યો નબળા રહે એવા નકારાત્મક અભિગમ છોડવાની જરૂર મુખ્યમંત્રીશ્રીએ સમજાવી હતી. શહેરી વિકાસ માટેના નવતર અભિગમ અપનાવવાની જરૂર ઉપર ભાર મૂકતા મુખ્યમંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે શહેરીકરણ એ સમસ્યા નહીં પરંતુ વિકાસનો અવસર બને તેવું શહેરી વિકાસનું પ્લાનિંગ થવું જોઇએ. આ સંદર્ભમાં મુખ્યમંત્રીશ્રીએ આગામી દશ વર્ષ માટે નવા બનનારા શહેરોના પર્સ્પેકટીવ અર્બન પ્લાનિંગની જરૂર ઉપર ભાર મૂકયો હતો. તેમણે JNNURM નવા સ્વરૂપ માટેના પ્રેરક સૂચનો કરતા શહેરી ગરીબો, અસંગઠ્ઠિત સેવા વસતિ સમૂદાયોની સેવાસુવિધા અને સુખાકારી માટે કવોલિટી ઓફ લાઇફના માળખાકીય સુવિધા વિકાસનું વિઝન અપનાવવાની રૂપરેખા આપી હતી. શ્રી નરેન્દ્રભાઇ મોદીએ તેમની અધ્યક્ષતામાં ભારત સરકારે રચેલી બે વર્કીંગ ગ્રુપ કમિટીઓના અહેવાલોનું શું થયું તે અંગે આશ્યર્ય વ્યકત કરતા જણાવ્યું કે વેસ્ટલેન્ડ ડેવલપમેન્ટ અને કન્ઝયુમર્સ અફેર્સની બે કમિટીના અભ્યાસ અહેવાલોની ભલામણો કઇ સ્થિતિમાં છે તેની કોઇ જાણકારી જ નથી. શું આ રીતે વિકાસ માટેના સુધારાનો અભિગમ સફળ બનશે?

મુખ્યમંત્રીશ્રીએ રંગરાજન કમિટી, પૂંછી કમિશન અને ચતુર્વેદી કમિટીઓ અંગેની ભલામણો વિશે પણ કેન્દ્ર સરકારના અભિગમ સામે પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા હતા. આ બેઠકમાં મંત્રીશ્રી સૌરભભાઇ પટેલ, મુખ્ય સચિવશ્રી એ. કે. જોતી, નાણાંના અધિક મુખ્ય સચિવશ્રી વરેશ સિંહા, નાણાખર્ચના અગ્ર સચિવ સુશ્રી અર્પણા સુબ્રમની, શ્રી વરૂણ માયરા, નિવાસી આયુકતશ્રી ભરત લાલ ઉપસ્થિત હતા.

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!