પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી આજે સંસદમાં બંધારણ દિવસની ઉજવણીમાં ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ કાર્યક્રમને આદરણીય રાષ્ટ્રપતિ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ, પ્રધાનમંત્રી અને લોકસભાના સ્પીકરે સંબોધન કર્યું હતું. આદરણીય રાષ્ટ્રપતિનાં ભાષણ બાદ, બંધારણનાં આમુખના પઠનમાં દેશ એમની સાથે જીવંત રીતે જોડાયો હતો. આદરણીય રાષ્ટ્રપતિએ બંધારણ સભાની ચર્ચાઓની ડિજિટલ આવૃત્તિ, ભારતનાં બંધારણની હસ્તલિખિત પ્રતની ડિજિટલ આવૃત્તિ અને અત્યાર સુધીના તમામ સુધારાઓને સમાવતી ભારતનાં બંધારણની સુધારેલી આવૃત્તિ પ્રસિદ્ધ કરી હતી. તેમણે ‘બંધારણીય લોકશાહી અંગે એક ઓનલાઇન ક્વિઝ’નું પણ ઉદઘાટન કર્યું હતું.
સમારોહને સંબોધન કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે આજનો દિવસ, બાબાસાહેબ આંબેડકર, ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ, બાપુ જેવા મહાન અને દૂરંદેશી મહાનુભાવો અને આઝાદીનાં સંગ્રામ દરમ્યાન બલિદાન આપનારા સૌ કોઇને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો દિવસ છે. આજનો દિવસ આ ગૃહને સલામ કરવાનો છે. આવા દિગ્ગજોનાં નેતૃત્વ હેઠળ ઘણી બધી ચર્ચા-વિચારણા અને મંથન બાદ, આપણાં બંધારણનું અમૃત બહાર આવ્યું, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું. તેમણે એમ પણ ભાર મૂક્યો હતો કે આજનો દિવસ લોકશાહીનાં આ ગૃહને નમન કરવાનો પણ છે. પ્રધાનમંત્રીએ 26/11 હુમલાના શહીદોને પણ નમન કર્યાં હતાં. “આજે 26/11 આપણા માટે એટલો દુ:ખદ દિવસ છે જ્યારે દેશના દુશ્મનો દેશની અંદર આવી ગયા હતા અને મુંબઈમાં ત્રાસવાદી હુમલો કર્યો હતો. દેશના વીર જવાનોએ ત્રાસવાદીઓ સાથે લડતા એમનાં જીવનનું બલિદાન આપ્યું હતું. આજે હું એમનાં બલિદાનને નમન કરું છું”, એમ પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું.
પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે આપણું બંધારણ એ માત્ર ઘણી બધી ધારાઓનો સંગ્રહ જ નથી, આપણું બંધારણ એ સહસ્ત્ર વર્ષોની મહાન પરંપરા છે. તે અખંડ ધારાની આધુનિક અભિવ્યક્તિ છે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે બંધારણ દિવસ એટલે પણ ઉજવવો જોઇએ કેમ કે આપણો માર્ગ સાચો છે કે નહીં એનું સતત મૂલ્યાંકન થવું જોઇએ.
‘બંધારણ દિવસ’ને ઉજવવા પાછળની ભાવના વિશે વિસ્તૃત વર્ણન કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે બાબા સાહેબ આંબેડકરની 125મી જન્મ જયંતી દરમ્યાન અમને સૌને લાગ્યું કે આ દેશને બાબાસાહેબ આંબેડકરે આ દેશને જે ભેટ આપી છે એનાથી મોટો પવિત્ર અવસર શું હોઇ શકે, આપણે સ્મૃતિ ગ્રંથ સ્વરૂપે એમનાં યોગદાનને હંમેશા યાદ કરવું જોઇએ.” તેમણે કહ્યું કે 26મી જાન્યુઆરીએ પ્રજાસત્તાક દિનની પરંપરા સ્થાપિત કરવાની સાથે જ એ સમયે જ જો 26મી નવેમ્બરે ‘બંધારણ દિવસ’ પણ સ્થાપિત થયો હોત તો વધારે સારું થાત.
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે પરિવાર આધારિત પક્ષોનાં સ્વરૂપે ભારત એક પ્રકારની કટોકટી તરફ આગળ વધી રહ્યું છે જે બંધારણને સમર્પિત લોકો માટે ચિંતાનો વિષય છે, લોકશાહીમાં માનનારા લોકો માટે ચિંતાની બાબત છે. તેમણે કહ્યું કે “યોગ્યતાના આધારે પરિવારમાંથી એક કરતા વધારે લોકો આવે ને પાર્ટીમાં જોડાય એનાથી પક્ષ પરિવારવાદી નથી બનતો. પેઢી દર પેઢી એક પક્ષ એ જ પરિવાર દ્વારા ચાલે ત્યારે સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે.” પ્રધાનમંત્રીએ ખેદ વ્યક્ત કર્યો કે જ્યારે રાજકીય પક્ષો એમનું લોકતાંત્રિક ચારિત્ર્ય જાતે જ ગુમાવે છે ત્યારે બંધારણની ભાવનાને પણ ઠેસ પહોંચી છે, બંધારણની દરેક ધારાને ઠેસ પહોંચી છે. “જે પક્ષોએ એમનું લોકતાંત્રિક ચારિત્ર્ય ગુમાવી દીધું છે એ લોકશાહીનું રક્ષણ કેવી રીતે કરી શકે?” એવો સવાલ પ્રધાનમંત્રીએ કર્યો હતો.
પ્રધાનમંત્રીએ દોષિત ભ્રષ્ટ લોકોને ભૂલી જવાના અને પૂજવાના વલણ સામે પણ ચેતવણી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે સુધરવાની તક આપતી વખતે આપણે આવા લોકોને જાહેર જીવનમાં પૂજવાથી દૂર રહેવું જોઇએ.
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે મહાત્મા ગાંધીએ આઝાદીની ચળવળમાં પોતાના અધિકારો માટે લડતી વખતે પણ રાષ્ટ્રને ફરજો માટે તૈયાર કરવાની કોશીશ કરી હતી. “જો દેશની આઝાદી બાદ કર્તવ્ય પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હોત તો વધુ સારું થાત. આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવમાં આપણા માટે ફરજના માર્ગે આગળ વધવાનું જરૂરી છે જેથી આપણા અધિકારોનું રક્ષણ થઈ શકે” એમ પ્રધાનમંત્રીએ સમાપન કર્યું હતું.
आज का दिवस बाबासाहेब अम्बेडकर, डॉ राजेन्द्र प्रसाद जैसे दुरंदेशी महानुभावों का नमन करने का है।
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
आज का दिवस इस सदन को प्रणाम करने का है: PM @narendramodi
आज पूज्य बापू को भी नमन करना है।
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
आजादी के आंदोलन में जिन-जिन लोगों ने बलिदान दिया, उन सबको भी नमन करने का है: PM @narendramodi
आज 26/11 हमारे लिए एक ऐसा दुखद दिवस है, जब देश के दुश्मनों ने देश के भीतर आकर मुंबई में आतंकवादी घटना को अंजाम दिया: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
देश के वीर जवानों ने आतंकवादियों से लोहा लेते हुए अपना जीवन बलिदान कर दिया।
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
आज उन बलिदानियों को भी नमन करता हूं: PM @narendramodi
हमारा संविधान ये सिर्फ अनेक धाराओं का संग्रह नहीं है, हमारा संविधान सहस्त्रों वर्ष की महान परंपरा, अखंड धारा उस धारा की आधुनिक अभिव्यक्ति है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
इस संविधान दिवस को इसलिए भी मनाना चाहिए, क्योंकि हमारा जो रास्ता है, वह सही है या नहीं है, इसका मूल्यांकन करने के लिए मनाना चाहिए: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
बाबासाहेब अम्बेडकर की 125वीं जयंती थी, हम सबको लगा इससे बड़ा पवित्र अवसर क्या हो सकता है कि बाबासाहेब अम्बेडकर ने जो इस देश को जो नजराना दिया है, उसको हम हमेशा एक स्मृति ग्रंथ के रूप में याद करते रहें: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
योग्यता के आधार पर एक परिवार से एक से अधिक लोग जाएं, इससे पार्टी परिवारवादी नहीं बन जाती है।
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
लेकिन एक पार्टी पीढ़ी दर पीढ़ी राजनीति में है: PM @narendramodi
भारत एक ऐसे संकट की ओर बढ़ रहा है, जो संविधान को समर्पित लोगों के लिए चिंता का विषय है, लोकतंत्र के प्रति आस्था रखने वालों के लिए चिंता का विषय है और वो है पारिवारिक पार्टियां: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
संविधान की भावना को भी चोट पहुंची है, संविधान की एक-एक धारा को भी चोट पहुंची है, जब राजनीतिक दल अपने आप में अपना लोकतांत्रिक कैरेक्टर खो देते हैं।
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
जो दल स्वयं लोकतांत्रिक कैरेक्टर खो चुके हों, वो लोकतंत्र की रक्षा कैसे कर सकते हैं: PM @narendramodi
महात्मा गांधी ने आजादी के आंदोलन में आधिकारों को लिए लड़ते हुए भी, कर्तव्यों के लिए तैयार करने की कोशिश की थी।
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
अच्छा होता अगर देश के आजाद होने के बाद कर्तव्य पर बल दिया गया होता: PM @narendramodi
आजादी के अमृत महोत्सव में हमारे लिए आवश्यक है कि कर्तव्य के पथ पर आगे बढ़ें ताकि अधिकारों की रक्षा हो: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) November 26, 2021
