QuoteUnveils a commemorative coin and postal stamp in honour of Bhagwan Birsa Munda
QuoteInaugurates, lays foundation stone of multiple development projects worth over Rs 6640 crore in Bihar
QuoteTribal society is the one which made Prince Ram into Lord Ram,Tribal society is the one that led the fight for centuries to protect India's culture and independence: PM Modi
QuoteWith the PM Janman Yojana, development of settlements of the most backward tribes of the country is being ensured: PM Modi
QuoteTribal society has made a huge contribution in the ancient medical system of India:PM Modi
QuoteOur government has put a lot of emphasis on education, income and medical health for the tribal community: PM Modi
QuoteTo commemorate the 150th birth anniversary of Lord Birsa Munda, Birsa Munda Tribal Gaurav Upvans will be built in tribal dominated districts of the country: PM Modi

ভাৰত মাতা কী জয়!

ভাৰত মাতা কী জয়!

ভাৰত মাতা কী জয়!

মই ক’ম ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-আপোনালোকে ক’ব অমৰ হওক, অমৰ হওক।

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-অমৰ হওক, অমৰ হওক।

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-অমৰ হওক, অমৰ হওক।

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-অমৰ হওক, অমৰ হওক।

বিহাৰৰ ৰাজ্যপাল ৰাজেন্দ্ৰ আৰ্লেকাৰ জী, বিহাৰৰ জনপ্ৰিয় মুখ্যমন্ত্ৰী নীতিশ কুমাৰ জী, কেন্দ্ৰীয় কেবিনেটত মোৰ সহযোগী জুৱেল ওৰাম জী, জিতন ৰাম মাঞ্জি জী, গিৰিৰাজ সিং জী, চিৰাগ পাছৱান জী, দুৰ্গাদাস উইকে জী, মোৰ সৌভাগ্য যে আজি  বীৰছা মুণ্ডা জীৰ পৰিয়ালৰ বংশধৰসকল আমাৰ মাজত আছে। আজি ইয়াত এটা ডাঙৰ পূজা অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে। পৰিয়ালৰ বাকী সকলো সদস্যই পূজাৰ কামত ব্যস্ত, তথাপিও বুদ্ধৰাম মুণ্ডা জী আমাৰ মাজত উপস্থিত আছে। আমি সৌভাগ্যৱান যে সিদ্ধু কানহু জীৰ বংশধৰ মণ্ডল মুৰ্মু জীও আমাৰ লগত আছে। আৰু মোৰ বাবে সুখৰ কথা যে আজি যদি মই আমাৰ ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টি পৰিয়ালৰ জ্যেষ্ঠ নেতা আমাৰ শ্ৰদ্ধাৰ কৰিয়া মুণ্ডা জীও আমাৰ মাজত আছে। এসময়ত তেওঁ লোকসভাৰ উপাধ্যক্ষ আছিল। পদ্ম বিভূষণেৰে সন্মানীত মুণ্ডাজীয়ে এতিয়াও সকৱোকে মাৰ্গদৰ্শন কৰে। আৰু যেনেকৈ আমাৰ জুৱেল ওৰাম জীয়ে কৈছিল যে তেওঁ মোৰ বাবে এজন পিতৃৰ দৰে। এনে জ্যেষ্ঠ কাৰিয়া মুণ্ডা জী আজি ইয়ালৈ আহিছে বিশেষকৈ ঝাৰখণ্ডৰ পৰা। বিহাৰৰ উপ-মুখ্যমন্ত্ৰী, মোৰ বন্ধু ভাই বিজয় কুমাৰ সিনহা জী, ভাই সম্ৰাট চৌধুৰী জী, বিহাৰ চৰকাৰৰ মন্ত্ৰী, সাংসদ, বিধায়ক, অন্যান্য জনপ্ৰতিনিধি, দেশৰ চুক-কোণৰ ​​পৰা অহা সকলো গণ্যমান্য ব্যক্তি আৰু জামুইৰ মোৰ মৰমৰ ভাই-ভনীসকল।

 

|

আজি দেশৰ বহু মুখ্যমন্ত্রী, বহু ৰাজ্যপাল, বহু ৰাজ্যৰ মন্ত্রী, কেন্দ্রীয় চৰকাৰৰ মন্ত্রী, বিশাল কার্যসূচীৰ আয়োজন কৰা হৈছে ভাৰতৰ বিভিন্ন জিলাৰ পৰা বহু লোক সভাত উপস্থিত আছে, মইও তেওঁলোক সকলোকে আদৰণি জনাইছো৷ আৰু ইয়াৰ পৰাই মোৰ দেশৰ লাখ লাখ জনজাতীয় ভাই-ভনীকো প্ৰণাম জনাইছো যিসকলে আমাৰ লগত ভাৰ্চুৱেলি সংযুক্ত হৈছে। গীত গৌৰ দুৰ্গা মাই, বাবা ধনেশ্বৰ নাথৰ এই পবিত্ৰ ভূমিক প্ৰণাম জনাইছো। ভগৱান মহাবীৰৰ এই জন্মস্থানলৈ সকলোকে অভিনন্দন জনালোঁ। আজি অতি পবিত্ৰ দিন। আজি কাৰ্তিক পূৰ্ণিমা, দেৱ দীপাৱলী আৰু আজি গুৰু নানক দেৱজীৰো ৫৫৫ তম প্ৰকাশ পৰ্ব। এই উৎসৱ সমূহৰ বাবে সকলো দেশবাসীক অভিনন্দন জনাইছো। আজি প্ৰতিজন দেশবাসীৰ বাবে আন এক কাৰণত এক ঐতিহাসিক দিন। আজি ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ জন্ম বাৰ্ষিকী, ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতি গৌৰৱ দিৱস। জনজাতীয় গৌৰৱ দিৱসত সকলো দেশবাসী আৰু বিশেষকৈ মোৰ আদিবাসী ভাই-ভনীক অভিনন্দন জনাইছো। মোক কোৱা হৈছে যে এই উৎসৱবোৰৰ আগতেই ইয়াৰ ৰাইজে যোৱা দুই-তিনি দিনে জামুইত এক ব্যাপক পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ অভিযান আৰম্ভ কৰিছে। প্ৰশাসনৰ লোকসকলে চাফাই অভিযানৰ নেতৃত্ব দিছিল। আমাৰ বিজয় জীয়ে ইয়াত বাহৰ পাতি লৈছিল। ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিৰ কৰ্মীসকলেও এক বিশাল স্বচ্ছতা অভিযান আৰম্ভ কৰে। ইয়াৰ নাগৰিক, যুৱক-যুৱতী, মাতৃ আৰু ভগ্নীসকলেও ইয়াক আগুৱাই লৈ গ’ল। এই বিশেষ প্ৰচেষ্টাৰ বাবে জামুইবাসীকো মই অতিশয় শলাগ লৈছো।

বন্ধুসকল,

যোৱা বছৰ আজিৰ দিনটোতে মই আবা বিৰছা মুণ্ডাৰ গাঁও উলিহাতুত আছিলো। আজি মই সেই ভূমিলৈ আহিছো যিয়ে শ্বহীদ তিলকা মাঝিৰ বীৰত্ব দেখিছে। কিন্তু এইবাৰ এই অনুষ্ঠানটো আৰু বিশেষ। আজিৰে পৰা সমগ্ৰ দেশতে ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ ১৫০সংখ্যক জয়ন্তীৰ উদযাপন আৰম্ভ হৈছে। এই কাৰ্যসূচী অহা এবছৰলৈ চলিব। মই সুখী যে আজি দেশৰ শ শ জিলাৰ পৰা প্ৰায় এক কোটি জনসাধাৰণে এই অনুষ্ঠানত ভাগ লৈছে। জামুইবাসীয়ে সেইবাবে গৌৰৱ কৰিব লাগে, জামুইবাসীৰ বাবে এয়া গৌৰৱৰ দিন। আজি দেশৰ এক কোটি জনসাধাৰণ প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে আমাৰ কাৰ্যসূচীৰ সৈতে সংযুক্ত হৈছে, জামুইৰ সৈতে সংযুক্ত হৈছে, সকলোকে অভিনন্দন জনাইছো। এতিয়া ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ বংশধৰ শ্ৰী বুদ্ধৰাম মুণ্ডা জীক ইয়াত আদৰণি জনোৱাৰ সৌভাগ্য হৈছে। কিছুদিন পূৰ্বে সিদ্ধু কানহু জীৰ বংশধৰ শ্ৰী মণ্ডল মুৰ্মু জীক আতিথ্য দিয়াৰো সৌভাগ্য পাইছিলোঁ। তেওঁৰ উপস্থিতিয়ে এই অনুষ্ঠানৰ সৌন্দৰ্য্য আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিছে।

বন্ধুসকল,

ধৰতী আবা বিৰছা মুণ্ডাৰ এই ভব্য স্মৃতিচাৰণৰ মাজতে আজি ছয় হাজাৰ কোটিতকৈও অধিক টকাৰ প্রকল্পৰ আধাৰশিলা স্থাপন আৰু উদ্বোধন কৰা হৈছে৷ ইয়াৰ ভিতৰত মোৰ জনজাতীয় ভাই-ভনীসকলৰ বাবে প্ৰায় ডেৰ লাখ পকী ঘৰৰ অনুমোদন পত্ৰও আছে। জনজাতীয় শিশুৰ ভৱিষ্যত গঢ় দিবলৈ বিদ্যালয় আছে, হোষ্টেল আছে, জনজাতীয় মহিলাৰ বাবে স্বাস্থ্য সুবিধা আছে, জনজাতীয় অঞ্চলৰ সংযোগী শ শ কিলোমিটাৰ পথ, জনজাতীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰতি উচৰ্গিত সংগ্ৰহালয় আৰু গৱেষণা কেন্দ্ৰ আছে। আজি দেৱ দীপাৱলীৰ দিনা ১১ হাজাৰৰো অধিক জনজাতীয় পৰিয়ালে নতুন ঘৰত প্ৰৱেশ কৰিছে। ইয়াৰ বাবে সকলো জনজাতীয় পৰিয়ালক অভিনন্দন জনাইছো।

 

|

বন্ধুসকল!

 

আজি আমি যিসময়ত জনজাতীয় গৌৰৱ দিৱস উদযাপন কৰিছো, জনজাতীয় গৌৰৱৰ বছৰ আৰম্ভ কৰিছো সেই সময়ত এই অনুষ্ঠানটো কিয় প্ৰয়োজনীয় সেয়া বুজি পোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। ইতিহাসৰ এক বৃহৎ অন্যায় শুধৰণিৰ এয়া এক সৎ প্ৰয়াস। স্বাধীনতাৰ পিছত জনজাতি জনগোষ্ঠীৰ অৱদানক ইতিহাসত সেই স্থান দিয়া নহ’ল যিটো মোৰ জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰাপ্য আছিল। জনজাতীয় সমাজেই ৰাজকুমাৰ ৰামক ভগৱান ৰাম কৰি তুলিছিল। জনজাতীয় সমাজেই ভাৰতৰ সংস্কৃতি আৰু স্বাধীনতা ৰক্ষাৰ বাবে শ শ বছৰ ধৰি যুঁজৰ নেতৃত্ব দিছিল। কিন্তু স্বাধীনতাৰ পিছৰ দশকবোৰত জনজাতীয় ইতিহাসৰ এই অমূল্য অৱদান মচি পেলোৱাৰ প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছিল। ইয়াৰ আঁৰতো আছিল স্বাৰ্থপৰ ৰাজনীতি। ৰাজনীতি হ’ল ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ কৃতিত্ব এটা দলকহে দিব লাগে। যদি এটা দল, এটা পৰিয়ালে স্বাধীনতা দিছিল, তেতিয়াহ’লে ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ উলগুনান আন্দোলন কিয় হৈছিল? সন্থাল বিপ্লৱ কি আছিল? কয়লা বিপ্লৱ কি আছিল? মহাৰাণা প্ৰতাপৰ সংগী সেই সাহসী ভীল সকলক আমি পাহৰিব পাৰোনে? কোনে পাহৰিব পাৰে? সহ্যাদ্ৰীৰ ঘন অৰণ্যত ছত্ৰপতি শিৱাজী মহাৰাজক শক্তি প্ৰদান কৰা জনজাতীয় ভাই-ভনীসকলক কোনে পাহৰিব পাৰে? আল্লুৰী সীতাৰাম ৰাজু জীৰ নেতৃত্বত জনজাতীয় সকলে ভাৰত মাতাৰ প্ৰতি কৰা সেৱাৰ শলাগ লয়। তিলকা মাঝি, সিদ্ধু কানহু, বুধু ভগত, ধীৰাজ সিং, তেলেংগা খাদিয়া, গোবিন্দ গুৰু, তেলেংগানাৰ ৰাম জী গণ্ড, সাংসদ বাদল ভোই ৰাজা শংকৰ শ্বাহ, কুমাৰ ৰঘুনাথকে ধৰি বহু জনজাতীয় বীৰে স্বাধীনতা আন্দোলনত জঁপিয়াই পৰিছিল! তন্ত্য ভীল, নীলাম্বৰ-পীতাম্বাৰ, বীৰ নাৰায়ণ সিং, দিৱ কিষাণ সোৰেন, যাত্ৰা ভাৰত, মিজোৰামৰ মহান স্বাধীনতা সংগ্ৰামী লক্ষ্মণ নাইক, ৰপুইলীয়ানী জী, ৰাজমোহিনী দেৱী, ৰাণী গাইডিনলিউ, সাহসী কন্যা কালিবাই, ৰাণী দুৰ্গাৱতী আদি কিমান যে নাম ল’ব পাৰো। মোৰ অসংখ্য জনজাতীয় যোদ্ধাক কোনোবাই পাহৰিব পাৰিবনে? মানগড়ত ইংৰাজে যি হত্যাকাণ্ড সংঘটিত কৰিছিল, সেই ঘটনাতমোৰ হাজাৰ হাজাৰ জনজাতীয় ভাই-ভনীক হত্যা কৰা হ’ল। আমি তেওঁক পাহৰিব পাৰোনে?

বন্ধুসকল,

সংস্কৃতিয়েই হওক বা সামাজিক ন্যায়েই হওক, আজিৰ এনডিএ চৰকাৰৰ মানসিকতা সুকীয়া। কেৱল বিজেপিৰ বাবেই নহয় এনডিএৰ বাবেও সৌভাগ্যৰ কথা গণ্য কৰোঁ যে আমি দ্ৰৌপদী মুৰ্মু জীক ৰাষ্ট্ৰপতি কৰাৰ সুযোগ পাইছিলোঁ। দেশৰ প্ৰথম জনজাতীয় ৰাষ্ট্ৰপতি। মনত আছে যেতিয়া এনডিএই দ্ৰৌপদী মুৰ্মু জীক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ প্ৰাৰ্থী কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল, তেতিয়া আমাৰ নীতিশ বাবুৱে সমগ্ৰ দেশৰ জনসাধাৰণক আহ্বান জনাইছিল যে দ্ৰৌপদী মুৰ্মু জীয়ে বিপুল ভোটেৰে জয়ী হ’ব লাগে। আজি প্ৰধানমন্ত্ৰী জনমন যোজনাৰ অধীনত বহু কাম আৰম্ভ হৈছে। ইয়াৰ কৃতিত্বও ৰাষ্ট্ৰপতি দ্ৰৌপদী মুৰ্মু জীলৈ যায়। তেওঁ যেতিয়া ঝাৰখণ্ডৰ ৰাজ্যপাল আছিল আৰু তাৰ পিছত ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছিল তেতিয়া তাই মোৰ লগত প্ৰায়ে জনজাতিৰ ভিতৰত আটাইতকৈ পিছপৰা জনজাতিসকলৰ কথা কৈছিল। পূৰ্বৰ চৰকাৰসমূহে এই অতি পিছপৰা জনজাতি জনজাতিসকলৰ প্ৰতি কোনো গুৰুত্ব নিদিলে। তেওঁলোকৰ জীৱনৰ অসুবিধা হ্ৰাস কৰিবলৈ ২৪০০০ কোটি টকাৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী জনমন যোজনা আৰম্ভ কৰা হয়। প্ৰধানমন্ত্ৰী জনমন যোজনাই দেশৰ অতি পিছপৰা জনজাতি সকলৰ বসতিৰ উন্নয়ন সুনিশ্চিত কৰিছে। আজি এই আঁচনিখনৰ এবছৰ সম্পূৰ্ণ হৈছে। এই সময়ছোৱাত আমি অতি পিছপৰা জনগোষ্ঠীক হাজাৰ হাজাৰ পকী ঘৰ দিছো। পিছপৰা জনজাতিৰ বসতি সংযোগৰ বাবে শ শ কিলোমিটাৰ পথৰ কাম আৰম্ভ হৈছে। পিছপৰা জনজাতিৰ শ শ গাঁৱত ঘৰে ঘৰে নলযোগে পানী লাভ কৰিছে।

বন্ধুসকল,

 

যিসকলক কোনেও পূজা নকৰে, মোদীয়ে তেওঁলোকক পূজা কৰে। পূৰ্বৰ চৰকাৰসমূহৰ মনোভাৱৰ বাবে জনজাতীয় সমাজখন দশক দশক ধৰি মৌলিক সা-সুবিধাৰ পৰা বঞ্চিত হৈ থাকিল। দেশৰ কেইবা ডজন জনজাতীয় অধীনস্থ জিলা উন্নয়নৰ গতিত বহু পিছ পৰি আছিল। যদি কোনো বিষয়াক শাস্তি দিব লাগিছিল, তেন্তে তেনে জিলাত শাস্তিমূলক বদলিও কৰা হৈছিল। এন ডি এ চৰকাৰে পুৰণি চৰকাৰবোৰৰ চিন্তাধাৰা সলনি কৰিলে। আমি এই জিলাকেইখনক আকাংক্ষিত জিলা হিচাপে ঘোষণা কৰি তালৈ নতুন আৰু শক্তিশালী বিষয়া পঠিয়াই দিলোঁ। মই সন্তুষ্ট যে আজি বহু আকাংক্ষিত জিলা উন্নয়নৰ বহু পৰিমাপত আন জিলাতকৈ আগবাঢ়ি গৈছে। মোৰ জনজাতীয় ভাই-ভনীসকলে ইয়াৰ পৰা যথেষ্ট উপকৃত হৈছে।

 

|

বন্ধুসকল,

জনজাতি কল্যাণ সদায় এনডিএ চৰকাৰৰ অগ্ৰাধিকাৰ। অটল বিহাৰী বাজপেয়ীৰ নেতৃত্বত এনডিএ চৰকাৰখনেই জনজাতীয় কল্যাণৰ বাবে সুকীয়া মন্ত্ৰালয়ৰ গঠন কৰিছিল। ১০ বছৰ আগতে জনজাতীয় অঞ্চল আৰু জনজাতীয় পৰিয়ালৰ উন্নয়নৰ বাজেট আছিল ২৫০০০ কোটি টকাতকৈও কম। ১০ বছৰৰ আগৰ পৰিস্থিতি চাওক, ২৫ হাজাৰ কোটি টকাতকৈও কম। আমাৰ চৰকাৰে ৫ গুণ বৃদ্ধি কৰি ১.২৫ লাখ কোটি টকালৈ বৃদ্ধি কৰিছে। মাত্ৰ কেইদিনমানৰ আগতে আমি দেশৰ ষাঠি হাজাৰৰো অধিক জনজাতীয় গাঁৱৰ উন্নয়নৰ বাবে এক বিশেষ আঁচনি আৰম্ভ কৰিছো। ধৰতী আবা জনজাতি গাঁও উৎকৰ্ষ অভিযান, ইয়াৰ অধীনত জনজাতীয় গাঁৱত প্রায় ৮০ হাজাৰ কোটি টকা বিনিয়োগ কৰা হ’ব৷ ইয়াৰ উদ্দেশ্য, জনজাতীয় সমাজখনক প্ৰয়োজনীয় সা-সুবিধা প্ৰদান কৰাৰ লগতে যুৱক-যুৱতীসকলৰ বাবে প্ৰশিক্ষণ আৰু কৰ্মসংস্থাপনৰ সুযোগো সৃষ্টি কৰা। এই আঁচনিৰ অধীনত বিভিন্ন স্থানত জনজাতীয় বিপণন কেন্দ্ৰ নিৰ্মাণ কৰা হ’ব। মানুহক ঘৰতে থাকিবলৈ সহায় আৰু প্ৰশিক্ষণ দিয়া হ’ব। ইয়াৰ দ্বাৰা জনজাতীয় অঞ্চলত পৰ্যটন বৃদ্ধি পাব আৰু আজি যি ইক’ টুৰিজিম ধাৰণা সৃষ্টি হৈছে সেয়া আমাৰ বনাঞ্চলৰ জনজাতীয় পৰিয়ালসমূহৰ মাজত সম্ভৱ হ’ব আৰু তাৰ পিছত প্ৰব্ৰজন বন্ধ হৈ পৰিব আৰু পৰ্যটন বৃদ্ধি পাব।

বন্ধুসকল,

আমাৰ চৰকাৰেও জনজাতীয় ঐতিহ্য সংৰক্ষণৰ বাবে বহু পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। জনজাতীয় শিল্প সংস্কৃতিৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত বহু লোকক পদ্ম বঁটাৰে সন্মানিত কৰা হৈছে। আমি ৰাঁচীত ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ নামত এটা বিশাল সংগ্ৰহালয় আৰম্ভ কৰিলোঁ। আৰু আমাৰ সকলো বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক অনুৰোধ কৰিলো যে ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাই নিৰ্মাণ কৰা এই সংগ্ৰহালয়টো নিশ্চিতভাৱে চাব আৰু অধ্যয়ন কৰক। আজি মই সুখী যে মধ্যপ্ৰদেশৰ ছিণ্ডৱাৰাত থকা বাদল ভোই সংগ্ৰহালয় আৰু মধ্যপ্ৰদেশৰ জবলপুৰৰ ৰাজা শংকৰ শ্বাহ আৰু কুঁৱৰ ৰঘুনাথ শ্বাহ সংগ্ৰহালয় উদ্বোধন কৰা হৈছে। আজি শ্ৰীনগৰ আৰু ছিকিমত দুটা জনজাতীয় গৱেষণা কেন্দ্ৰও উদ্বোধন কৰা হৈছে আৰু আজি  ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা জীৰ স্মৃতিত এটা স্মাৰক মুদ্ৰা আৰু ডাক টিকট মুকলি কৰা হৈছে। এই প্ৰচেষ্টাসমূহে দেশখনক জনজাতীয় বীৰত্ব আৰু গৌৰৱৰ সোঁৱৰাই থাকিব।

বন্ধুসকল,

ভাৰতৰ প্ৰাচীন চিকিৎসা ব্যৱস্থাতো জনজাতীয় সমাজৰ অৱদান অপৰিসীম। এই ঐতিহ্যকো সুৰক্ষিত কৰা হৈছে আৰু ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবেও নতুন মাত্ৰা সংযোজন কৰা হৈছে। এনডিএ চৰকাৰে লেহত নেচনেল ইনষ্টিটিউট অৱ সোৱা ৰিগপা স্থাপন কৰিছে। অৰুণাচল প্ৰদেশৰ নৰ্থ ইষ্টাৰ্ণ ইনষ্টিটিউট অৱ আয়ুৰ্বেদ আৰু লোক চিকিৎসা গৱেষণাৰ আপডেট কৰা হৈছে। ভাৰতত বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ গ্ল’বেল চেণ্টাৰ ফৰ ট্ৰেডিচনেল মেডিচিনো নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ইয়াৰ জৰিয়তে ভাৰতৰ আদিবাসী সকলৰ পৰম্পৰাগত চিকিৎসা ব্যৱস্থাই দেশ আৰু বিশ্ববাসীৰ ওচৰলৈ যাব।

বন্ধুসকল,

আমাৰ চৰকাৰে জনজাতীয় সমাজৰ শিক্ষা, উপাৰ্জন আৰু চিকিৎসাৰ ওপৰত যথেষ্ট গুৰুত্ব দিয়ে। আজি ঔষধেই হওক, ইঞ্জিনিয়াৰিঙেই হওক, আৰ্মীয়েই হওক, বিমানৰ পাইলটেই হওক, জনজাতীয় পুত্ৰ-কন্যাই প্ৰতিটো বৃত্তিতে আগবাঢ়ি আহিছে। এই সকলোবোৰ সম্ভৱ হোৱাৰ মূলতে বিগত দশকত বিদ্যালয়ৰ পৰা উচ্চ শিক্ষালৈকে জনজাতীয় অঞ্চলত উন্নত সম্ভাৱনা দেখা গৈছে। স্বাধীনতাৰ ছয়-সাত দশকৰ পাছতো দেশত আছিল মাত্ৰ এখন কেন্দ্ৰীয় জনজাতীয় বিশ্ববিদ্যালয় আছিল। যোৱা ১০ বছৰত এই এনডিএ চৰকাৰে দেশক দুখন নতুন কেন্দ্ৰীয় জনজাতীয় বিশ্ববিদ্যালয় দিছে। বছৰ বছৰ ধৰি জনজাতীয় প্ৰধান জিলাত বহু ডিগ্ৰী মহাবিদ্যালয়, বহু অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়, ডজন ডজন আইটিআই নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। যোৱা ১০ বছৰত জনজাতীয় জিলাসমূহতো ৩০খন নতুন চিকিৎসা মহাবিদ্যালয় নিৰ্মাণ কৰা হৈছে আৰু বহু চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ কাম চলি আছে। ইয়াত জামুইত এখন নতুন মেডিকেল কলেজো নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। আমি দেশজুৰি ৭০০ৰো অধিক একলব্য বিদ্যালয়ৰ এক শক্তিশালী নেটৱৰ্ক গঢ়ি তুলিছো।

 

|

বন্ধুসকল,

চিকিৎসা, অভিযান্ত্ৰিক আৰু কাৰিকৰী শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো জনজাতীয় সমাজৰ বাবে ভাষা এক ডাঙৰ সমস্যা হৈ আহিছে। আমাৰ চৰকাৰে মাতৃভাষাত পৰীক্ষাৰ বিকল্প দিছে। এই সিদ্ধান্তসমূহে জনজাতীয় সমাজৰ ল’ৰা-ছোৱালীক নতুন উৎসাহ যোগাইছে। তেওঁলোকৰ সপোনক নতুন ডেউকা দিয়া হৈছে।

বন্ধুসকল,

যোৱা ১০ বছৰত জনজাতীয় যুৱক-যুৱতীসকলে ক্ৰীড়াতো আচৰিত কাম কৰিছে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিযোগিতাত ভাৰতৰ হৈ পদক লাভ কৰাত জনজাতীয় খেলুৱৈৰ অপৰিসীম অৱদান আছে। জনজাতীয় যুৱক-যুৱতীসকলৰ এই প্ৰতিভাক বিবেচনা কৰি জনজাতীয় অঞ্চলত ক্ৰীড়াৰ সুবিধা সম্প্ৰসাৰণ কৰা হৈছে। খেলো ইণ্ডিয়া অভিযানৰ অধীনত জনজাতীয় প্ৰধান জিলাত আধুনিক গ্ৰাউণ্ড স্প’ৰ্টছ কমপ্লেক্স নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ভাৰতৰ প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ৰীড়া বিশ্ববিদ্যালয়ো মণিপুৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।

বন্ধুসকল,

স্বাধীনতাৰ পিছৰ ৭০ বছৰলৈকে আমাৰ দেশত বাঁহ সম্পৰ্কীয় আইন অতি কঠোৰ আছিল। ইয়াৰ বাবেই জনজাতীয় সমাজখনেই আটাইতকৈ বেছি অশান্তি দিছিল। আমাৰ চৰকাৰে বাঁহ কটাৰ লগত জড়িত আইনবোৰ সৰল কৰি তুলিলে। পূৰ্বৰ চৰকাৰৰ দিনত মাত্ৰ ৮-১০ টা বনজ সামগ্ৰীয়েহে এম এছ পি লাভ কৰিছিল। এয়া খোদ এন ডি এ চৰকাৰৰ পদক্ষেপ, যি এতিয়া প্ৰায় ৯০টা বনজ উৎপাদন এম এছ পিৰ পৰিসৰৰ অধীনলৈ আনিছে। আজি সমগ্ৰ দেশতে ৪০০০ৰো অধিক বন ধন কেন্দ্ৰ কাৰ্যক্ষম হৈ আছে। ১২ লাখ জনজাতীয় ভাই-ভনী তেওঁলোকৰ লগত জড়িত। উপাৰ্জনৰ উন্নত উপায় পাইছে।

বন্ধুসকল,

লাখপতি দিদি অভিযান আৰম্ভ হোৱাৰ পৰাই পৰাই জনজাতি জনগোষ্ঠীৰ প্ৰায় ২০ লাখ ভগ্নী লাখপতি দিদী হৈ পৰিছে আৰু লাখপতি দিদী মানে এবাৰ এক লাখ টকা উপাৰ্জন কৰা নহয়, আনকি প্ৰতি বছৰে এক লাখতকৈও অধিক টকা উপাৰ্জন কৰা নহয়, তেওঁলোক মোৰ লাখপতি দিদী। বহু জনজাতীয় পৰিয়াল কাপোৰ, খেলনা আৰু সজ্জাৰ অদ্ভুত সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰাত ব্যস্ত। আমি এনে প্ৰতিটো বস্তুৰ বাবে ডাঙৰ চহৰত হাট বজাৰ স্থাপন কৰিছো। ইয়াতো ডাঙৰ ডাঙৰ বিপনী দেখিছো। আধা ঘণ্টা মই সেইবোৰ পৰিদৰ্শন কৰিলো। মোৰ জনজাতীয় ভাই-ভনীসকল ভাৰতৰ বিভিন্ন জিলাৰ পৰা আহিছে আৰু তেওঁলোকে কি কি আচৰিত বস্তু বনাইছে সেয়া দেখি মই আচৰিত হৈছিলোঁ। আপোনালোককো অনুৰোধ কৰিছো যে চাব আৰু যদি ক্ৰয় কৰিবলৈ মন যায় কিনি ল’ব। ইয়াৰ বাবে ইণ্টাৰনেটতো এক বিশ্বব্যাপী বজাৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে। মই নিজে বিদেশী নেতাক উপহাৰ দিওঁতে জনজাতীয় ভাই-ভনীৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত বৃহৎ সংখ্যক সামগ্ৰী উপহাৰ দিওঁ। শেহতীয়াকৈ ঝাৰখণ্ডৰ সোহৰাই পেইন্টিং, মধ্যপ্ৰদেশৰ গণ্ড পেইন্টিং আৰু মহাৰাষ্ট্ৰৰ ৱাৰলী পেইন্টিং বিদেশৰ ডাঙৰ ডাঙৰ নেতাসকলক উপহাৰ দিছো। এতিয়া সেই চৰকাৰৰ ভিতৰৰ দেৱালত এই ছবিবোৰ দেখা যাব। ইয়াৰ বাবেই আপোনালোকৰ দক্ষতা আৰু আপোনালোকৰ শিল্পৰ খ্যাতি পৃথিৱীত বাঢ়িছে।

 

|

বন্ধুসকল,

শিক্ষা আৰু উপাৰ্জনৰ সুবিধা তেতিয়াহে পোৱা যায় যেতিয়া পৰিয়ালটো সুস্থ হৈ থাকে। ছিকল চেল এনিমিয়া জনজাতীয় সমাজৰ বাবে এক ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান হৈ আহিছে। ইয়াৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ আমাৰ চৰকাৰে ৰাষ্ট্ৰীয় অভিযান আৰম্ভ কৰিছে। এয়া আৰম্ভ হোৱা এবছৰ হ'ল। এই সময়ছোৱাত প্ৰায় চাৰে চাৰি কোটি লোকক পৰীক্ষা কৰা হৈছে। বৃহৎ সংখ্যক আয়ুষ্মান আৰোগ্য মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে যাতে জনজাতীয় পৰিয়ালসমূহে আন ৰোগৰ পৰীক্ষা কৰিবলৈ বহু দূৰলৈ যাব নালাগে। অতি দুৰ্গম অঞ্চলতো মোবাইল মেডিকেল ইউনিট স্থাপন কৰা হৈছে।

বন্ধুসকল,

আজি সমগ্ৰ বিশ্বতে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ আৰু পৰিৱেশ সুৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত ডাঙৰ নাম হৈ পৰিছে। কাৰণ আমাৰ চিন্তাৰ মূলতে আছে জনজাতীয় সমাজে শিকোৱা মূল্যবোধ। সেইবাবেই মই প্ৰকৃতিপ্ৰেমী জনজাতীয় সমাজখনৰ বিষয়ে সমগ্ৰ বিশ্বক জনাবলৈ চেষ্টা কৰোঁ। জনজাতীয় সমাজ হ’ল সূৰ্য্য, বতাহ আৰু উদ্ভিদক পূজা কৰা সমাজ। এই শুভ দিনটোৰ বিষয়ে আৰু এটা তথ্য আপোনালোকক দিব বিচাৰিছো। ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ ১৫০সংখ্যক জয়ন্তী উপলক্ষে দেশৰ জনজাতি প্ৰধান জিলাসমূহত বিৰছা মুণ্ডা জনজাতি গৌৰৱ উদ্যানৰ সৃষ্টি কৰা হ’ব। বিৰছা মুণ্ডা ট্ৰাইবেল প্ৰাইড পাৰ্কত ৫০০-১০০০ গছপুলি ৰোপণ কৰা হ’ব। ইয়াৰ বাবে আমি সকলোৰে সমৰ্থন আৰু সহযোগিতা লাভ কৰিম বুলি মোৰ সম্পূৰ্ণ বিশ্বাস আছে।

 

|

বন্ধুসকল,

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডাৰ জন্ম জয়ন্তীৰ এই উদযাপনে আমাক ডাঙৰ ডাঙৰ সংকল্প ল’বলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে। আমি সকলোৱে মিলি দেশৰ জনজাতীয় ধাৰণাক নতুন ভাৰত গঢ়াৰ আধাৰ গঢ়িম। আমি সকলোৱে মিলি জনজাতীয় সমাজৰ ঐতিহ্য ৰক্ষা কৰিম। জনজাতীয় সমাজে যুগ যুগ ধৰি সংৰক্ষণ কৰি ৰখা পৰম্পৰাৰ পৰা আমি একেলগে শিকিম। এনে কৰিলেহে আমি সঁচা অৰ্থত এখন শক্তিশালী, সমৃদ্ধিশালী আৰু সক্ষম ভাৰত গঢ়িব পাৰিম। আকৌ এবাৰ আপোনালোক সকলোকে জনজাতীয় গৌৰৱ দিৱসত বহুতৰে আন্তৰিক অভিনন্দন। মোৰ লগত আকৌ কওক।

মই ক’ম ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-আপোনালোকে ক’ব অমৰ হওক, অমৰ হওক।

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-অমৰ হওক, অমৰ হওক।

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-অমৰ হওক, অমৰ হওক।

ভগৱান বিৰছা মুণ্ডা-অমৰ হওক, অমৰ হওক।

আপোনালোক সকলোকে অশেষ ধন্যবাদ!

 

  • Dheeraj Thakur January 18, 2025

    जय श्री राम।
  • Dheeraj Thakur January 18, 2025

    जय श्री राम
  • Vivek Kumar Gupta January 04, 2025

    नमो ..🙏🙏🙏🙏🙏
  • Vivek Kumar Gupta January 04, 2025

    नमो .......................🙏🙏🙏🙏🙏
  • amar nath pandey January 02, 2025

    Jai ho
  • krishangopal sharma Bjp December 12, 2024

    नमो नमो 🙏 जय भाजपा 🙏🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩
  • krishangopal sharma Bjp December 12, 2024

    नमो नमो 🙏 जय भाजपा 🙏🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩
  • krishangopal sharma Bjp December 12, 2024

    नमो नमो 🙏 जय भाजपा 🙏🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩🚩
  • கார்த்திக் December 08, 2024

    🌺ஜெய் ஸ்ரீ ராம்🌺जय श्री राम🌺જય શ્રી રામ🌹 🌺ಜೈ ಶ್ರೀ ರಾಮ್🌺ଜୟ ଶ୍ରୀ ରାମ🌺Jai Shri Ram 🌹🌹 🌺জয় শ্ৰী ৰাম🌺ജയ് ശ്രീറാം 🌺 జై శ్రీ రామ్ 🌹🌸
  • JYOTI KUMAR SINGH December 08, 2024

    🇮🇳
Explore More
140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day

Popular Speeches

140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day
Namo Drone Didi, Kisan Drones & More: How India Is Changing The Agri-Tech Game

Media Coverage

Namo Drone Didi, Kisan Drones & More: How India Is Changing The Agri-Tech Game
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
In future leadership, SOUL's objective should be to instill both the Steel and Spirit in every sector to build Viksit Bharat: PM
February 21, 2025
QuoteThe School of Ultimate Leadership (SOUL) will shape leaders who excel nationally and globally: PM
QuoteToday, India is emerging as a global powerhouse: PM
QuoteLeaders must set trends: PM
QuoteIn future leadership, SOUL's objective should be to instill both the Steel and Spirit in every sector to build Viksit Bharat: PM
QuoteIndia needs leaders who can develop new institutions of global excellence: PM
QuoteThe bond forged by a shared purpose is stronger than blood: PM

His Excellency,

भूटान के प्रधानमंत्री, मेरे Brother दाशो शेरिंग तोबगे जी, सोल बोर्ड के चेयरमैन सुधीर मेहता, वाइस चेयरमैन हंसमुख अढ़िया, उद्योग जगत के दिग्गज, जो अपने जीवन में, अपने-अपने क्षेत्र में लीडरशिप देने में सफल रहे हैं, ऐसे अनेक महानुभावों को मैं यहां देख रहा हूं, और भविष्य जिनका इंतजार कर रहा है, ऐसे मेरे युवा साथियों को भी यहां देख रहा हूं।

साथियों,

कुछ आयोजन ऐसे होते हैं, जो हृदय के बहुत करीब होते हैं, और आज का ये कार्यक्रम भी ऐसा ही है। नेशन बिल्डिंग के लिए, बेहतर सिटिजन्स का डेवलपमेंट ज़रूरी है। व्यक्ति निर्माण से राष्ट्र निर्माण, जन से जगत, जन से जग, ये किसी भी ऊंचाई को प्राप्त करना है, विशालता को पाना है, तो आरंभ जन से ही शुरू होता है। हर क्षेत्र में बेहतरीन लीडर्स का डेवलपमेंट बहुत जरूरी है, और समय की मांग है। और इसलिए The School of Ultimate Leadership की स्थापना, विकसित भारत की विकास यात्रा में एक बहुत महत्वपूर्ण और बहुत बड़ा कदम है। इस संस्थान के नाम में ही ‘सोल’ है, ऐसा नहीं है, ये भारत की सोशल लाइफ की soul बनने वाला है, और हम लोग जिससे भली-भांति परिचित हैं, बार-बार सुनने को मिलता है- आत्मा, अगर इस सोल को उस भाव से देखें, तो ये आत्मा की अनुभूति कराता है। मैं इस मिशन से जुड़े सभी साथियों का, इस संस्थान से जुड़े सभी महानुभावों का हृदय से बहुत-बहुत अभिनंदन करता हूं। बहुत जल्द ही गिफ्ट सिटी के पास The School of Ultimate Leadership का एक विशाल कैंपस भी बनकर तैयार होने वाला है। और अभी जब मैं आपके बीच आ रहा था, तो चेयरमैन श्री ने मुझे उसका पूरा मॉडल दिखाया, प्लान दिखाया, वाकई मुझे लगता है कि आर्किटेक्चर की दृष्टि से भी ये लीडरशिप लेगा।

|

साथियों,

आज जब The School of Ultimate Leadership- सोल, अपने सफर का पहला बड़ा कदम उठा रहा है, तब आपको ये याद रखना है कि आपकी दिशा क्या है, आपका लक्ष्य क्या है? स्वामी विवेकानंद ने कहा था- “Give me a hundred energetic young men and women and I shall transform India.” स्वामी विवेकानंद जी, भारत को गुलामी से बाहर निकालकर भारत को ट्रांसफॉर्म करना चाहते थे। और उनका विश्वास था कि अगर 100 लीडर्स उनके पास हों, तो वो भारत को आज़ाद ही नहीं बल्कि दुनिया का नंबर वन देश बना सकते हैं। इसी इच्छा-शक्ति के साथ, इसी मंत्र को लेकर हम सबको और विशेषकर आपको आगे बढ़ना है। आज हर भारतीय 21वीं सदी के विकसित भारत के लिए दिन-रात काम कर रहा है। ऐसे में 140 करोड़ के देश में भी हर सेक्टर में, हर वर्टिकल में, जीवन के हर पहलू में, हमें उत्तम से उत्तम लीडरशिप की जरूरत है। सिर्फ पॉलीटिकल लीडरशिप नहीं, जीवन के हर क्षेत्र में School of Ultimate Leadership के पास भी 21st सेंचुरी की लीडरशिप तैयार करने का बहुत बड़ा स्कोप है। मुझे विश्वास है, School of Ultimate Leadership से ऐसे लीडर निकलेंगे, जो देश ही नहीं बल्कि दुनिया की संस्थाओं में, हर क्षेत्र में अपना परचम लहराएंगे। और हो सकता है, यहां से ट्रेनिंग लेकर निकला कोई युवा, शायद पॉलिटिक्स में नया मुकाम हासिल करे।

साथियों,

कोई भी देश जब तरक्की करता है, तो नेचुरल रिसोर्सेज की अपनी भूमिका होती ही है, लेकिन उससे भी ज्यादा ह्यूमेन रिसोर्स की बहुत बड़ी भूमिका है। मुझे याद है, जब महाराष्ट्र और गुजरात के अलग होने का आंदोलन चल रहा था, तब तो हम बहुत बच्चे थे, लेकिन उस समय एक चर्चा ये भी होती थी, कि गुजरात अलग होकर के क्या करेगा? उसके पास कोई प्राकृतिक संसाधन नहीं है, कोई खदान नहीं है, ना कोयला है, कुछ नहीं है, ये करेगा क्या? पानी भी नहीं है, रेगिस्तान है और उधर पाकिस्तान है, ये करेगा क्या? और ज्यादा से ज्यादा इन गुजरात वालों के पास नमक है, और है क्या? लेकिन लीडरशिप की ताकत देखिए, आज वही गुजरात सब कुछ है। वहां के जन सामान्य में ये जो सामर्थ्य था, रोते नहीं बैठें, कि ये नहीं है, वो नहीं है, ढ़िकना नहीं, फलाना नहीं, अरे जो है सो वो। गुजरात में डायमंड की एक भी खदान नहीं है, लेकिन दुनिया में 10 में से 9 डायमंड वो है, जो किसी न किसी गुजराती का हाथ लगा हुआ होता है। मेरे कहने का तात्पर्य ये है कि सिर्फ संसाधन ही नहीं, सबसे बड़ा सामर्थ्य होता है- ह्यूमन रिसोर्स में, मानवीय सामर्थ्य में, जनशक्ति में और जिसको आपकी भाषा में लीडरशिप कहा जाता है।

21st सेंचुरी में तो ऐसे रिसोर्स की ज़रूरत है, जो इनोवेशन को लीड कर सकें, जो स्किल को चैनेलाइज कर सकें। आज हम देखते हैं कि हर क्षेत्र में स्किल का कितना बड़ा महत्व है। इसलिए जो लीडरशिप डेवलपमेंट का क्षेत्र है, उसे भी नई स्किल्स चाहिए। हमें बहुत साइंटिफिक तरीके से लीडरशिप डेवलपमेंट के इस काम को तेज गति से आगे बढ़ाना है। इस दिशा में सोल की, आपके संस्थान की बहुत बड़ी भूमिका है। मुझे ये जानकर अच्छा लगा कि आपने इसके लिए काम भी शुरु कर दिया है। विधिवत भले आज आपका ये पहला कार्यक्रम दिखता हो, मुझे बताया गया कि नेशनल एजुकेशन पॉलिसी के effective implementation के लिए, State Education Secretaries, State Project Directors और अन्य अधिकारियों के लिए वर्क-शॉप्स हुई हैं। गुजरात के चीफ मिनिस्टर ऑफिस के स्टाफ में लीडरशिप डेवलपमेंट के लिए चिंतन शिविर लगाया गया है। और मैं कह सकता हूं, ये तो अभी शुरुआत है। अभी तो सोल को दुनिया का सबसे बेहतरीन लीडरशिप डेवलपमेंट संस्थान बनते देखना है। और इसके लिए परिश्रम करके दिखाना भी है।

साथियों,

आज भारत एक ग्लोबल पावर हाउस के रूप में Emerge हो रहा है। ये Momentum, ये Speed और तेज हो, हर क्षेत्र में हो, इसके लिए हमें वर्ल्ड क्लास लीडर्स की, इंटरनेशनल लीडरशिप की जरूरत है। SOUL जैसे Leadership Institutions, इसमें Game Changer साबित हो सकते हैं। ऐसे International Institutions हमारी Choice ही नहीं, हमारी Necessity हैं। आज भारत को हर सेक्टर में Energetic Leaders की भी जरूरत है, जो Global Complexities का, Global Needs का Solution ढूंढ पाएं। जो Problems को Solve करते समय, देश के Interest को Global Stage पर सबसे आगे रखें। जिनकी अप्रोच ग्लोबल हो, लेकिन सोच का एक महत्वपूर्ण हिस्सा Local भी हो। हमें ऐसे Individuals तैयार करने होंगे, जो Indian Mind के साथ, International Mind-set को समझते हुए आगे बढ़ें। जो Strategic Decision Making, Crisis Management और Futuristic Thinking के लिए हर पल तैयार हों। अगर हमें International Markets में, Global Institutions में Compete करना है, तो हमें ऐसे Leaders चाहिए जो International Business Dynamics की समझ रखते हों। SOUL का काम यही है, आपकी स्केल बड़ी है, स्कोप बड़ा है, और आपसे उम्मीद भी उतनी ही ज्यादा हैं।

|

साथियों,

आप सभी को एक बात हमेशा- हमेशा उपयोगी होगी, आने वाले समय में Leadership सिर्फ Power तक सीमित नहीं होगी। Leadership के Roles में वही होगा, जिसमें Innovation और Impact की Capabilities हों। देश के Individuals को इस Need के हिसाब से Emerge होना पड़ेगा। SOUL इन Individuals में Critical Thinking, Risk Taking और Solution Driven Mindset develop करने वाला Institution होगा। आने वाले समय में, इस संस्थान से ऐसे लीडर्स निकलेंगे, जो Disruptive Changes के बीच काम करने को तैयार होंगे।

साथियों,

हमें ऐसे लीडर्स बनाने होंगे, जो ट्रेंड बनाने में नहीं, ट्रेंड सेट करने के लिए काम करने वाले हों। आने वाले समय में जब हम Diplomacy से Tech Innovation तक, एक नई लीडरशिप को आगे बढ़ाएंगे। तो इन सारे Sectors में भारत का Influence और impact, दोनों कई गुणा बढ़ेंगे। यानि एक तरह से भारत का पूरा विजन, पूरा फ्यूचर एक Strong Leadership Generation पर निर्भर होगा। इसलिए हमें Global Thinking और Local Upbringing के साथ आगे बढ़ना है। हमारी Governance को, हमारी Policy Making को हमने World Class बनाना होगा। ये तभी हो पाएगा, जब हमारे Policy Makers, Bureaucrats, Entrepreneurs, अपनी पॉलिसीज़ को Global Best Practices के साथ जोड़कर Frame कर पाएंगे। और इसमें सोल जैसे संस्थान की बहुत बड़ी भूमिका होगी।

साथियों,

मैंने पहले भी कहा कि अगर हमें विकसित भारत बनाना है, तो हमें हर क्षेत्र में तेज गति से आगे बढ़ना होगा। हमारे यहां शास्त्रों में कहा गया है-

यत् यत् आचरति श्रेष्ठः, तत् तत् एव इतरः जनः।।

यानि श्रेष्ठ मनुष्य जैसा आचरण करता है, सामान्य लोग उसे ही फॉलो करते हैं। इसलिए, ऐसी लीडरशिप ज़रूरी है, जो हर aspect में वैसी हो, जो भारत के नेशनल विजन को रिफ्लेक्ट करे, उसके हिसाब से conduct करे। फ्यूचर लीडरशिप में, विकसित भारत के निर्माण के लिए ज़रूरी स्टील और ज़रूरी स्पिरिट, दोनों पैदा करना है, SOUL का उद्देश्य वही होना चाहिए। उसके बाद जरूरी change और रिफॉर्म अपने आप आते रहेंगे।

|

साथियों,

ये स्टील और स्पिरिट, हमें पब्लिक पॉलिसी और सोशल सेक्टर्स में भी पैदा करनी है। हमें Deep-Tech, Space, Biotech, Renewable Energy जैसे अनेक Emerging Sectors के लिए लीडरशिप तैयार करनी है। Sports, Agriculture, Manufacturing और Social Service जैसे Conventional Sectors के लिए भी नेतृत्व बनाना है। हमें हर सेक्टर्स में excellence को aspire ही नहीं, अचीव भी करना है। इसलिए, भारत को ऐसे लीडर्स की जरूरत होगी, जो Global Excellence के नए Institutions को डेवलप करें। हमारा इतिहास तो ऐसे Institutions की Glorious Stories से भरा पड़ा है। हमें उस Spirit को revive करना है और ये मुश्किल भी नहीं है। दुनिया में ऐसे अनेक देशों के उदाहरण हैं, जिन्होंने ये करके दिखाया है। मैं समझता हूं, यहां इस हॉल में बैठे साथी और बाहर जो हमें सुन रहे हैं, देख रहे हैं, ऐसे लाखों-लाख साथी हैं, सब के सब सामर्थ्यवान हैं। ये इंस्टीट्यूट, आपके सपनों, आपके विजन की भी प्रयोगशाला होनी चाहिए। ताकि आज से 25-50 साल बाद की पीढ़ी आपको गर्व के साथ याद करें। आप आज जो ये नींव रख रहे हैं, उसका गौरवगान कर सके।

साथियों,

एक institute के रूप में आपके सामने करोड़ों भारतीयों का संकल्प और सपना, दोनों एकदम स्पष्ट होना चाहिए। आपके सामने वो सेक्टर्स और फैक्टर्स भी स्पष्ट होने चाहिए, जो हमारे लिए चैलेंज भी हैं और opportunity भी हैं। जब हम एक लक्ष्य के साथ आगे बढ़ते हैं, मिलकर प्रयास करते हैं, तो नतीजे भी अद्भुत मिलते हैं। The bond forged by a shared purpose is stronger than blood. ये माइंड्स को unite करता है, ये passion को fuel करता है और ये समय की कसौटी पर खरा उतरता है। जब Common goal बड़ा होता है, जब आपका purpose बड़ा होता है, ऐसे में leadership भी विकसित होती है, Team spirit भी विकसित होती है, लोग खुद को अपने Goals के लिए dedicate कर देते हैं। जब Common goal होता है, एक shared purpose होता है, तो हर individual की best capacity भी बाहर आती है। और इतना ही नहीं, वो बड़े संकल्प के अनुसार अपनी capabilities बढ़ाता भी है। और इस process में एक लीडर डेवलप होता है। उसमें जो क्षमता नहीं है, उसे वो acquire करने की कोशिश करता है, ताकि औऱ ऊपर पहुंच सकें।

साथियों,

जब shared purpose होता है तो team spirit की अभूतपूर्व भावना हमें गाइड करती है। जब सारे लोग एक shared purpose के co-traveller के तौर पर एक साथ चलते हैं, तो एक bonding विकसित होती है। ये team building का प्रोसेस भी leadership को जन्म देता है। हमारी आज़ादी की लड़ाई से बेहतर Shared purpose का क्या उदाहरण हो सकता है? हमारे freedom struggle से सिर्फ पॉलिटिक्स ही नहीं, दूसरे सेक्टर्स में भी लीडर्स बने। आज हमें आज़ादी के आंदोलन के उसी भाव को वापस जीना है। उसी से प्रेरणा लेते हुए, आगे बढ़ना है।

साथियों,

संस्कृत में एक बहुत ही सुंदर सुभाषित है:

अमन्त्रं अक्षरं नास्ति, नास्ति मूलं अनौषधम्। अयोग्यः पुरुषो नास्ति, योजकाः तत्र दुर्लभः।।

यानि ऐसा कोई शब्द नहीं, जिसमें मंत्र ना बन सके। ऐसी कोई जड़ी-बूटी नहीं, जिससे औषधि ना बन सके। कोई भी ऐसा व्यक्ति नहीं, जो अयोग्य हो। लेकिन सभी को जरूरत सिर्फ ऐसे योजनाकार की है, जो उनका सही जगह इस्तेमाल करे, उन्हें सही दिशा दे। SOUL का रोल भी उस योजनाकार का ही है। आपको भी शब्दों को मंत्र में बदलना है, जड़ी-बूटी को औषधि में बदलना है। यहां भी कई लीडर्स बैठे हैं। आपने लीडरशिप के ये गुर सीखे हैं, तराशे हैं। मैंने कहीं पढ़ा था- If you develop yourself, you can experience personal success. If you develop a team, your organization can experience growth. If you develop leaders, your organization can achieve explosive growth. इन तीन वाक्यों से हमें हमेशा याद रहेगा कि हमें करना क्या है, हमें contribute करना है।

|

साथियों,

आज देश में एक नई सामाजिक व्यवस्था बन रही है, जिसको वो युवा पीढी गढ़ रही है, जो 21वीं सदी में पैदा हुई है, जो बीते दशक में पैदा हुई है। ये सही मायने में विकसित भारत की पहली पीढ़ी होने जा रही है, अमृत पीढ़ी होने जा रही है। मुझे विश्वास है कि ये नया संस्थान, ऐसी इस अमृत पीढ़ी की लीडरशिप तैयार करने में एक बहुत ही महत्वपूर्ण भूमिका निभाएगा। एक बार फिर से आप सभी को मैं बहुत-बहुत शुभकामनाएं देता हूं।

भूटान के राजा का आज जन्मदिन होना, और हमारे यहां यह अवसर होना, ये अपने आप में बहुत ही सुखद संयोग है। और भूटान के प्रधानमंत्री जी का इतने महत्वपूर्ण दिवस में यहां आना और भूटान के राजा का उनको यहां भेजने में बहुत बड़ा रोल है, तो मैं उनका भी हृदय से बहुत-बहुत आभार व्यक्त करता हूं।

|

साथियों,

ये दो दिन, अगर मेरे पास समय होता तो मैं ये दो दिन यहीं रह जाता, क्योंकि मैं कुछ समय पहले विकसित भारत का एक कार्यक्रम था आप में से कई नौजवान थे उसमें, तो लगभग पूरा दिन यहां रहा था, सबसे मिला, गप्पे मार रहा था, मुझे बहुत कुछ सीखने को मिला, बहुत कुछ जानने को मिला, और आज तो मेरा सौभाग्य है, मैं देख रहा हूं कि फर्स्ट रो में सारे लीडर्स वो बैठे हैं जो अपने जीवन में सफलता की नई-नई ऊंचाइयां प्राप्त कर चुके हैं। ये आपके लिए बड़ा अवसर है, इन सबके साथ मिलना, बैठना, बातें करना। मुझे ये सौभाग्य नहीं मिलता है, क्योंकि मुझे जब ये मिलते हैं तब वो कुछ ना कुछ काम लेकर आते हैं। लेकिन आपको उनके अनुभवों से बहुत कुछ सीखने को मिलेगा, जानने को मिलेगा। ये स्वयं में, अपने-अपने क्षेत्र में, बड़े अचीवर्स हैं। और उन्होंने इतना समय आप लोगों के लिए दिया है, इसी में मन लगता है कि इस सोल नाम की इंस्टीट्यूशन का मैं एक बहुत उज्ज्वल भविष्य देख रहा हूं, जब ऐसे सफल लोग बीज बोते हैं तो वो वट वृक्ष भी सफलता की नई ऊंचाइयों को प्राप्त करने वाले लीडर्स को पैदा करके रहेगा, ये पूरे विश्वास के साथ मैं फिर एक बार इस समय देने वाले, सामर्थ्य बढ़ाने वाले, शक्ति देने वाले हर किसी का आभार व्यक्त करते हुए, मेरे नौजवानों के लिए मेरे बहुत सपने हैं, मेरी बहुत उम्मीदें हैं और मैं हर पल, मैं मेरे देश के नौजवानों के लिए कुछ ना कुछ करता रहूं, ये भाव मेरे भीतर हमेशा पड़ा रहता है, मौका ढूंढता रहता हूँ और आज फिर एक बार वो अवसर मिला है, मेरी तरफ से नौजवानों को बहुत-बहुत शुभकामनाएं।

बहुत-बहुत धन्यवाद।