“India's dairy sector is characterized by ‘production by masses’ more than ‘mass production’”
“ Dairy Cooperative in India is unique in the whole world and can be a good business model for poor countries”“Dairy cooperatives collect milk twice a day from about two crore farmers in more than two lakh villages in the country and deliver it to the customers”“More than 70 per cent of the money that is received from the customers goes directly to the farmer”“Women are the real leaders of India's dairy sector”“At more than eight and a half lakh crore rupees, the dairy sector is more than the combined value of wheat and rice production”“India produced 146 million tonnes of milk in 2014. It has now increased to 210 million tonnes. That is, an increase of about 44 per cent”“Indian milk production is increasing at 6 per cent annual rate against 2 per cent global growth”“India is building the largest database of dairy animals and every animal associated with the dairy sector is being tagged”“We have resolved that by 2025, we will vaccinate 100% of the animals against Foot and Mouth Disease and Brucellosis”“Our scientists have also prepared indigenous vaccine for Lumpy Skin Disease”“ India is working on a digital system which will capture the end-to-end activities of the livestock sector”কেন্দ্ৰীয় কেবিনেটত মোৰ সহকৰ্মী যোগী আদিত্যনাথজী, শ্ৰী পুৰুষোত্তম ৰূপালাজী, অন্যান্য মন্ত্ৰী, সাংসদ, আন্তৰ্জাতিক দুগ্ধ ফেডাৰেচনৰ সভাপতি পি ব্ৰজালেজী, আইডিএফ ডিজি কেৰোলিন এমণ্ডজী, ইয়াত উপস্থিত থকা অন্যান্য গণ্যমান্য ব্যক্তিসকল, মহিলা আৰু ভদ্ৰলোকসকল!
মই সুখী যে আজি সমগ্ৰ বিশ্বৰ বিশেষজ্ঞ আৰু উদ্ভাৱকসকল ভাৰতত একত্ৰিত হৈছে। ভাৰত চৰকাৰৰ হৈ ভাৰতৰ কোটি কোটি নাগৰিকৰ হৈ বিশ্ব দুগ্ধ সন্মিলনলৈ বিভিন্ন দেশৰ সকলো বিশিষ্ট ব্যক্তিক মই হৃদয়েৰে স্বাগতম জনাইছো। দুগ্ধ খণ্ডৰ সামৰ্থ্যই কেৱল গ্ৰাম্য অৰ্থনীতিক ত্বৰান্বিত কৰাই নহয় বৰঞ্চ ই বিশ্বৰ কোটি কোটি লোকৰ জীৱিকাৰ এক মুখ্য মাধ্যমো। মই নিশ্চিত যে দুগ্ধ খণ্ডৰ সৈতে সম্পৰ্কিত ধাৰণা, প্ৰযুক্তি, দক্ষতা আৰু পৰম্পৰাৰ স্তৰত ইজনে সিজনৰ জ্ঞান বৃদ্ধি আৰু ইজনে সিজনৰ পৰা শিকাত এই সন্মিলনে এক বৃহৎ ভূমিকা পালন কৰিব।
বন্ধুসকল,
আজিৰ অনুষ্ঠানটো এনে এটা সময়ত অনুষ্ঠিত হৈছে যিসময়ত ভাৰতে স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ সম্পূৰ্ণ কৰিছে। এইটোও কাকতালীয় যে আজিৰ অনুষ্ঠানটোৰ সৈতে, ভাৰতৰ ৭৫ লাখতকৈও অধিক দুগ্ধ খেতিয়কেও প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে এই কাৰ্যসূচীত আমাৰ সৈতে যোগদান কৰিছে। এনে এখন সন্মিলন আৰু ইয়াত অন্তিম মাইলৰ হিতাধিকাৰীৰ বাবে, আমাৰ বহু কৃষক ভাই-ভনী আছে। মই মোৰ কৃষক সহকৰ্মীসকলক বিশ্ব দুগ্ধ সন্মিলনলৈ স্বাগতম জনাইছো, মই তেওঁলোকক অভিনন্দন জনাইছো।
বন্ধুসকল,
পশুধন আৰু গাখীৰ সম্পৰ্কীয় ব্যৱসায় ভাৰতৰ হাজাৰ হাজাৰ বছৰ পুৰণি সংস্কৃতিৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ হৈ আহিছে। আমাৰ এই উত্তৰাধিকাৰীয়ে ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডক কিছুমান বৈশিষ্ট্যৰ সৈতে শক্তিশালী কৰিছে। এই সন্মিলনত আন দেশৰ পৰা অহা বিশেষজ্ঞসকলৰ সন্মুখত মই এই বিশেষত্ববোৰ বিশেষভাৱে উল্লেখ কৰিব বিচাৰো।
বন্ধুসকল,
বিশ্বৰ অন্যান্য উন্নত দেশৰ বিপৰীতে, ভাৰতত দুগ্ধ খণ্ডৰ প্ৰকৃত শক্তি হৈছে ক্ষুদ্ৰ কৃষক। ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডক "বৃহৎ উৎপাদন"তকৈ "জনসাধাৰণৰ দ্বাৰা উৎপাদন" হিচাপে অধিক চিনাক্ত কৰা হৈছে। ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বেছিভাগ কৃষকৰ হয় এটা বা ততোধিক পশু আছে। এই ক্ষুদ্ৰ কৃষক আৰু তেওঁলোকৰ পশুধনৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ বাবে, আজি ভাৰত হৈছে সমগ্ৰ বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ গাখীৰ উৎপাদক দেশ। আজি এই খণ্ডই ভাৰতৰ ৮ কোটিৰো অধিক পৰিয়ালক নিযুক্তি প্ৰদান কৰিছে। আপুনি ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ এই স্বকীয়তা আন কোনো ঠাইত খুব কমহে পাব। আজি মই বিশ্ব দুগ্ধ সন্মিলনতো এই কথা উল্লেখ কৰিছো কিয়নো ই বিশ্বৰ বহুতো দৰিদ্ৰ দেশৰ কৃষকসকলৰ বাবে এক মহান ব্যৱসায়িক আৰ্হি হ'ব পাৰে।
বন্ধুসকল,
ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ এই বিশেষত্বটোৱে আন এক স্বকীয়তাৰ পৰা প্ৰচণ্ড সমৰ্থন লাভ কৰে। আমাৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ দ্বিতীয় বিশেষত্ব হৈছে ভাৰতৰ দুগ্ধ সমবায় ব্যৱস্থা। আজি, ভাৰতত দুগ্ধ সমবায়ৰ ইমান বৃহৎ নেটৱৰ্ক আছে, যাৰ উদাহৰণ সমগ্ৰ বিশ্বতে বিচাৰি পোৱা কঠিন। এই দুগ্ধ সমবায়বোৰে দেশৰ দুই লাখতকৈও অধিক গাঁৱৰ প্ৰায় দুই কোটি কৃষকৰ পৰা দিনত দুবাৰকৈ গাখীৰ সংগ্ৰহ কৰে, আৰু গ্ৰাহকসকলক প্ৰদান কৰে। এই গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটোত, মাজত কোনো মধ্যমীয়া ব্যক্তি নাই, আৰু গ্ৰাহকৰ পৰা প্ৰাপ্ত ধনৰ ৭০ শতাংশতকৈ অধিক পোনপটীয়াকৈ কৃষকসকলৰ পকেটলৈ যায়। কেৱল এয়াই নহয়, যদি মই গুজৰাট ৰাজ্যৰ কথা কওঁ, তেন্তে এই সকলো ধন পোনপটীয়াকৈ মহিলাৰ বেংক একাউণ্টলৈ যায়। গোটেই পৃথিৱীত আন কোনো দেশৰ ইমান উচ্চ অনুপাত নাই। এতিয়া, ভাৰতত ডিজিটেল বিপ্লৱৰ ফলত, দুগ্ধ খণ্ডৰ বেছিভাগ লেনদেন অতি দ্ৰুত গতিত হোৱা আৰম্ভ হৈছে।
সেয়েহে, ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ আন এক বৃহৎ শক্তি আছে, আন এক স্বকীয়তা আছে, আমাৰ থলুৱা প্ৰজাতি, ভাৰতত থকা স্থানীয় প্ৰজাতিৰ গৰু আৰু ম'হ, আনকি আটাইতকৈ কঠিন বতৰতো জীয়াই থকা বুলি জনা যায়। মই আপোনাক গুজৰাটৰ বান্নি বাফেলোৰ উদাহৰণ দিব বিচাৰো। এই বান্নি ম’হটো কচ্ছৰ মৰুভূমি আৰু তাত থকা পৰিস্থিতিৰ সৈতে এনেদৰে খাপ খাইছে যে দেখি আচৰিত হ'ব লাগে। দিনটোত অতি ভয়ংকৰ ৰ'দ থাকে, ই অতি গৰম, তীব্ৰ সূৰ্যৰ পোহৰ থাকে। সেয়েহে, এই বান্নি ম'হটো নিশাৰ নিম্ন তাপমাত্ৰাত ঘাঁহ খাবলৈ ওলাই যায়। বিদেশৰ পৰা অহা আমাৰ সহকৰ্মীসকলেও জানি আচৰিত হ'ব যে সেই সময়ত কোনো পালক সেই ম’হৰ সৈতে নাথাকে, তাই নিজেই গাওঁবোৰৰ ওচৰৰ চৰণীয়া ঠাইলৈ যায়। মৰুভূমিত পানী কম, সেয়েহে অতি কম পানীতো, বান্নী ম'হৰ কাম চলি থাকে। বাল্লি ম'হ নিশা ১০-১০, ১৫-১৫ কিলোমিটাৰ দূৰলৈ গুচি যায় আৰু ঘাঁহ খোৱাৰ পিছত ৰাতিপুৱা নিজে ঘৰলৈ উভটি আহে। কাৰোবাৰ বান্নি ম'হ হেৰাই গৈছে বা ভুল ঘৰলৈ গৈছে বুলি খুব কমেই শুনা যায়।
বন্ধুসকল,
এতিয়ালৈকে, মই আপোনালোকক ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ তিনিটা স্বকীয়তা কৈছো, যি হৈছে ইয়াৰ পৰিচয়। ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলৰ শক্তি, সমবায়ৰ শক্তি আৰু ভাৰতীয় প্ৰজাতিৰ জন্তুৰ শক্তিয়ে একেলগে এক পৃথক শক্তি গঠন কৰে। কিন্তু ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ এক চতুৰ্থ স্বকীয়তাও আছে, যিটো সিমান আলোচনা কৰা নহয়, যিয়ে সিমান স্বীকৃতি নাপায়। বিদেশৰ পৰা অহা আমাৰ অতিথিসকলে সম্ভৱতঃ জানি আচৰিত হ'ব যে মহিলা শক্তিয়ে ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ ৭০ শতাংশ কৰ্মশক্তিক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ প্ৰকৃত অধিনায়ক হৈছে মহিলা। কেৱল এয়াই নহয়, ভাৰতৰ দুগ্ধ সমবায়সমূহৰ এক-তৃতীয়াংশতকৈও অধিক সদস্য মহিলা। আপুনি অনুমান কৰিব পাৰে, ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ড, যাৰ মূল্য ৮.৫ লাখ কোটি টকা, যাৰ মূল্য ধান আৰু ঘেঁহুৰ মুঠ উৎপাদনতকৈ অধিক, ইয়াৰ চালিকা শক্তি হৈছে ভাৰতৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলত বাস কৰা মহিলা, আমাৰ মাতৃ, আমাৰ কন্যা।
বন্ধুসকল,
২০১৪ চনৰ পৰা, আমাৰ চৰকাৰে ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ সামৰ্থ্য বৃদ্ধিৰ বাবে নিৰন্তৰ কাম কৰি আহিছে। আজি, ইয়াৰ ফলাফল কৃষকসকলৰ বৰ্ধিত উপাৰ্জনৰ বাবে গাখীৰ উৎপাদনতো দৃশ্যমান হৈছে। ২০১৪ চনত, ভাৰতে ১৪৬ নিযুত টন গাখীৰ উৎপাদন কৰিছিল। এতিয়া ই ২১০ নিযুত টনলৈ বৃদ্ধি পাইছে। অৰ্থাৎ প্ৰায় ৪৪ শতাংশ বৃদ্ধি। আজি সমগ্ৰ বিশ্বতে গাখীৰ উৎপাদন ২ শতাংশ গতিত বৃদ্ধি হৈ আছে, আনহাতে ভাৰতত ইয়াৰ গতি ৬ শতাংশতকৈ অধিক। ভাৰতত গাখীৰৰ জনমূৰি উপলব্ধতা বিশ্বৰ গড়তকৈ বহু বেছি। যোৱা ৩-৪ বছৰত, আমাৰ চৰকাৰে ভাৰতৰ ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলৰ বেংক একাউণ্টলৈ পোনপটীয়াকৈ প্ৰায় ২ লাখ কোটি টকা স্থানান্তৰ কৰিছে। ইয়াৰ এটা ডাঙৰ অংশ দুগ্ধ খণ্ডৰ সৈতে জড়িত কৃষকসকলৰ হিচাপলৈও গৈছে।
বন্ধুসকল,
আজি আমাৰ গুৰুত্ব হৈছে দেশত এক সন্তুলিত দুগ্ধ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ গঢ়ি তোলাৰ ওপৰত। এক পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ য'ত আমাৰ গুৰুত্ব কেৱল গাখীৰ আৰু ইয়াৰ সৈতে সম্পৰ্কিত সামগ্ৰীৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত নহয়, আন প্ৰত্যাহ্বানবোৰ সমাধান কৰাৰ ওপৰতো। কৃষকৰ বাবে অতিৰিক্ত উপাৰ্জন, দৰিদ্ৰলোকৰ সৱলীকৰণ, অনাময়, ৰাসায়নিক মুক্ত কৃষি, পৰিষ্কাৰ শক্তি আৰু পশুৰ যত্ন, এই সকলোবোৰ একেলগে জড়িত। অৰ্থাৎ, আমি দুগ্ধ খণ্ড, পশুপালনক ভাৰতৰ গাওঁবোৰত সেউজীয়া আৰু বহনক্ষম বিকাশৰ এক বৃহৎ মাধ্যম কৰি তুলিছো। ৰাষ্ট্ৰীয় গোকুল মিছন, গোবৰ্ধন যোজনা, দুগ্ধ খণ্ডৰ ডিজিটাইজেচন আৰু পশুৰ সাৰ্বজনীন টীকাকৰণ হৈছে এই দিশত কৰা প্ৰচেষ্টা। কেৱল এয়াই নহয়, ভাৰতত একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক বন্ধ কৰাৰ অভিযান পৰিৱেশগত ভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ, কিন্তু দয়াত বিশ্বাস কৰা, পশুধন, ইয়াৰ কল্যাণত বিশ্বাস কৰা সকলো জীৱই জানে যে প্লাষ্টিক জন্তুৰ বাবে কিমান বিপদজনক হৈ পৰিছে। গৰু আৰু ম'হৰ বাবে ই কিমান বিপদজনক হৈ পৰিছে। আমি এবাৰ ব্যৱহৃত প্লাষ্টিক বন্ধ আৰু আঁতৰ কৰাৰ বাবে এক নিৰন্তৰ প্ৰচেষ্টা আৰম্ভ কৰিছো।
বন্ধুসকল,
ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডৰ পৰিমাণ বিজ্ঞানৰ সৈতে সংযোগ কৰি অধিক সম্প্ৰসাৰিত কৰা হৈছে। ভাৰতে দুগ্ধজাত জন্তুৰ সৰ্ববৃহৎ ডাটাবেচ প্ৰস্তুত কৰি আছে। দুগ্ধ খণ্ডৰ সৈতে জড়িত প্ৰতিটো জন্তুক টেগ কৰা হৈছে। আধুনিক প্ৰযুক্তিৰ সহায়ত, আমি জীৱ-জন্তুৰ বায়োমেট্ৰিক চিনাক্তকৰণ। আমি ইয়াক-জন্তুৰ আধাৰ নাম দিছো। পশুৰ আধাৰৰ জৰিয়তে জীৱ-জন্তুৰ ডিজিটেল চিনাক্তকৰণ কৰা হৈছে, যি তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্য নিৰীক্ষণ কৰাৰ লগতে দুগ্ধজাত সামগ্ৰীৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বজাৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰাত সহায় কৰিব।
বন্ধুসকল,
আজি ভাৰতৰ অতি ডাঙৰ গুৰুত্ব হৈছে পশুপালনৰ ক্ষেত্ৰত উদ্যোগ, উদ্যোগৰ প্ৰচাৰৰ ওপৰতো। আমি কৃষক উৎপাদক সংগঠন আৰু মহিলা স্ব-সহায়ক গোটৰ জৰিয়তে দুগ্ধ খণ্ডৰ সৈতে জড়িত ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলৰ শক্তি একত্ৰিত কৰিছো, যাৰ ফলত তেওঁলোক এক বৃহৎ বজাৰ শক্তি হৈ পৰিছে। আমি আমাৰ যুৱ প্ৰতিভাক কৃষি আৰু দুগ্ধ খণ্ডত ষ্টাৰ্ট-আপ গঢ়ি তুলিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছো। আপুনি এইটোও জানিব বিচাৰিব যে ভাৰতত যোৱা ৫-৬ বছৰত কৃষি আৰু দুগ্ধ খণ্ডত ১,০০০ ৰো অধিক ষ্টাৰ্ট-আপ সৃষ্টি কৰা হৈছে।
বন্ধুসকল,
ভাৰতে কেনেদৰে অনন্য প্ৰচেষ্টা চলাই আছে তাৰ এক উদাহৰণ হৈছে গোবৰ্ধন যোজনা। এই মাত্ৰ, আমাৰ ৰূপালাজীয়ে অৰ্থনীতিত গোবৰৰ বৰ্ধিত গুৰুত্ব বৰ্ণনা কৰিছিল। আজি ভাৰতত জন্তুৰ গোবৰৰ পৰা জৈৱ গেছ আৰু জৈৱ-চিএনজি প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে এক বৃহৎ অভিযান চলি আছে। আমি নিশ্চিত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আছো যে দুগ্ধ প্ৰকল্পবোৰে তেওঁলোকৰ বেছিভাগ বিদ্যুত গোবৰৰ সৈতে মিলিত হয়। এইটোৱে কৃষকসকলৰ বাবে গোবৰৰ বাবেও ধন পোৱাৰ পথ প্ৰস্তুত কৰি আছে। এই প্ৰক্ৰিয়াটোত তৈয়াৰ কৰা জৈৱিক সাৰটোৱে কৃষকসকলক খেতিৰ বাবে এক সস্তা মাধ্যম প্ৰদান কৰিব। ই খেতিৰ ব্যয়ও হ্ৰাস কৰিব আৰু মাটিও সুৰক্ষিত থাকিব। আজি ভাৰতত প্ৰাকৃতিক কৃষি, প্ৰাকৃতিক কৃষিৰ ওপৰত অভূতপূৰ্ব গুৰুত্ব দিয়া হৈছে, য'ত জীৱ-জন্তুৰ যথেষ্ট ডাঙৰ ভূমিকা আছে।
বন্ধুসকল,
মই প্ৰায়ে কওঁ যে কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত মনোকালচাৰ একমাত্ৰ সমাধান নহয়, কিন্তু বৈচিত্ৰ্যৰ যথেষ্ট প্ৰয়োজন। এইটো পশুপালনৰ ক্ষেত্ৰতো প্ৰযোজ্য। সেয়েহে, আজি ভাৰতত থলুৱা প্ৰজাতি আৰু হাইব্ৰিড প্ৰজাতি দুয়োটাৰে প্ৰতি মনোযোগ দিয়া হৈছে। ই জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত হোৱা ক্ষতিৰ আশংকাও হ্ৰাস কৰিব।
বন্ধুসকল,
আন এটা ডাঙৰ সংকট হ'ল জন্তুৰ দ্বাৰা হোৱা ৰোগ। যেতিয়া জন্তুটো অসুস্থ হয়, ই কৃষকৰ জীৱন প্ৰভাৱিত কৰে, তেওঁৰ উপাৰ্জন প্ৰভাৱিত কৰে। ই জীৱ-জন্তুৰ সামৰ্থ্য, ইয়াৰ গাখীৰআৰু ইয়াৰ সৈতে সম্পৰ্কিত অন্যান্য সামগ্ৰীৰ মানদণ্ডপ্ৰভাৱিত কৰে। সেয়েহে, ভাৰতত, আমি জীৱ-জন্তুৰ সাৰ্বজনীন টিকাকৰণৰ ওপৰতো গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছো। আমি সংকল্প লৈছো যে ২০২৫ চনৰ ভিতৰত, আমি ভৰি আৰু মুখৰ ৰোগ আৰু ব্ৰুচেলোচিছৰ বিৰুদ্ধে ১০০ শতাংশ জন্তুক টীকাকৰণ কৰিম। আমি এই দশকৰ শেষৰ ফালে এই ৰোগবোৰৰ পৰা সম্পূৰ্ণ মুক্তিৰ লক্ষ্য লৈছো।
বন্ধুসকল,
আজি আপোনালোকৰ মাজত আলোচনা কৰোঁতে, মই দুগ্ধ খণ্ডই সন্মুখীন হোৱা আটাইতকৈ শেহতীয়া প্ৰত্যাহ্বানৰ কথাও উল্লেখ কৰিম। শেহতীয়াকৈ, ভাৰতৰ বহুতো ৰাজ্যত লুম্পি নামৰ ৰোগৰ ফলত পশুধন ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে বিভিন্ন ৰাজ্য চৰকাৰৰ সৈতে ইয়াক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ যথেষ্ট চেষ্টা কৰি আছে। আমাৰ বিজ্ঞানীসকলে ছালৰ গোট খোৱা ৰোগৰ বাবে এটা থলুৱা ভেকছিনো প্ৰস্তুত কৰিছে। টীকাকৰণৰ উপৰিও, পৰীক্ষা দ্ৰুত কৰি, জন্তুৰ চলাচল নিয়ন্ত্ৰণ কৰি সেই ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ চেষ্টা কৰা হৈছে।
বন্ধুসকল,
জীৱ-জন্তুৰ টীকাকৰণ হওঁক বা অন্যান্য প্ৰযুক্তিয়েই হওঁক, ভাৰতে সমগ্ৰ বিশ্বতে দুগ্ধ খণ্ডত অৱদান আগবঢ়াবলৈ আৰু সকলো সহযোগী দেশৰ পৰা শিকিবলৈ সদায় সাজু হৈ আহিছে। ভাৰতেও ইয়াৰ খাদ্য সুৰক্ষাৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত অতি দ্ৰুততাৰে কাম কৰিছে। আজি ভাৰতে পশুধন খণ্ডৰ বাবে এক ডিজিটেল ব্যৱস্থাৰ ওপৰত কাম কৰি আছে, যিয়ে এই খণ্ডৰ অন্তিম-শেষকাৰ্যকলাপ সমূহ কঢ়িয়াই আনিব। ই এই খণ্ডটো উন্নত কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় সঠিক তথ্য প্ৰদান কৰিব। এই সন্মিলনখনে এনে ধৰণৰ বহুতো প্ৰযুক্তিৰ সন্দৰ্ভত সমগ্ৰ বিশ্বতে কৰা কামৰ সন্মুখত থাকিব। আমি ইয়াৰ সৈতে সম্পৰ্কিত দক্ষতা ভাগ বতৰা কৰাৰ উপায়ৰ পৰামৰ্শ দিম। মই দুগ্ধ উদ্যোগৰ বিশ্বব্যাপী নেতাসকলক ভাৰতৰ দুগ্ধ খণ্ডক শক্তিশালী কৰাৰ অভিযানত যোগদান কৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনাইছো। মই আন্তৰ্জাতিক দুগ্ধ ফেডাৰেচনকো তেওঁলোকৰ উৎকৃষ্ট কাম আৰু অৱদানৰ বাবে প্ৰশংসা কৰো। মই আপোনালোক সকলোকে অভিনন্দন জনাইছো, যিসকল বিদেশৰ পৰা আহিছে, মই আপোনালোকক পুনৰ স্বাগতম জনাইছো আৰু বহু দিনৰ পিছত প্ৰায় ৫ দশকৰ পিছত মই আপোনালোক সকলোকে স্বাগতম জনোৱাৰ সুযোগ পাইছো, মই আপোনালোক সকলোৰে সৈতে আলোচনা কৰাৰ সুযোগ পাইছো আৰু ইয়াৰ পৰা মন্থনৰ পৰা অমৃত ওলাই আহিব, এই অমৃত কালত, ই দেশৰ গ্ৰাম্য জীৱনৰ অৰ্থনীতিৰ বিকাশত, দেশৰ পশুধনৰ ক্ষমতা অধিক শক্তিশালী কৰাত আৰু লগতে দেশৰ দৰিদ্ৰতম দৰিদ্ৰলোকৰ সৱলীকৰণত এক বৃহৎ অৱদান আগবঢ়াব।
অশেষ শুভকামনা থাকিল ৷ ধন্যবাদ ৷
