সমবায় বিপণনৰ বাবে ই-কমাৰ্চ ৱেবছাইটৰ ই-পৰ্টেল আৰু সমবায় সম্প্ৰসাৰণ আৰু পৰামৰ্শদাতা সেৱা পৰ্টেল উন্মোচন
“সমবায়ৰ মনোভাৱে সবকা প্ৰয়াসৰ বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিছে”
“সুলভ মূল্যৰ সাৰ নিশ্চিত কৰাটোৱে দেখুৱাইছে যে এটা নিশ্চয়তা কেনেকুৱা হয় আৰু কৃষকৰ জীৱন সলনি কৰিবলৈ কেনে ব্যাপক প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন”
“চৰকাৰ আৰু সহকাৰ (চৰকাৰ আৰু সমবায়) মিলি বিকশিত ভাৰতৰ সপোনক দুগুণ শক্তি প্ৰদান কৰিব”
“সমবায় খণ্ড স্বচ্ছ আৰু দুৰ্নীতিমুক্ত শাসনৰ আৰ্হি হোৱাটো অতি জৰুৰী”
শ্ৰী মোদীয়ে সমবায় বিপণনৰ বাবে ই-কমাৰ্চ ৱেবছাইটৰ ই-পৰ্টেল আৰু সমবায় সম্প্ৰসাৰণ আৰু পৰামৰ্শদাতা সেৱা পৰ্টেল মুকলি কৰে।
২০১৪ চনৰ আগতে ৫ বছৰৰ মুঠ কৃষি বাজেটৰ ৩ গুণতকৈও অধিক কেৱল এই প্ৰকল্পটোৰ বাবে ব্যয় হৈছিল।

মোৰ কেবিনেট সহযোগী শ্ৰীযুত অমিত শ্বাহ, ৰাষ্ট্ৰীয় সমবায় সংঘৰ সভাপতি শ্ৰীযুত দিলীপ সংঘানি, ড° চন্দ্ৰপাল সিং যাদৱ, দেশৰ প্ৰতিটো কোণৰ পৰা অহা সমবায় সংঘৰ সকলো সদস্য, আমাৰ কৃষক ভাই-ভনী, অন্যান্য বিশিষ্ট ব্যক্তি, ভদ্ৰমহিলাসকল! সপ্তদশ ভাৰতীয় সমবায় সন্মিলনলৈ আপোনালোক সকলোকে মোৰ আন্তৰিক অভিনন্দন! এই সন্মিলনলৈ আপোনালোক সকলোকে আদৰণি জনাইছো আৰু অভিবাদন জনাইছো।

বন্ধুসকল,
আজি আমাৰ দেশে এখন উন্নত আৰু স্বাৱলম্বী ভাৰত গঢ়ি তোলাৰ লক্ষ্যত কাম কৰি আছে। আৰু মই লালকিল্লাৰ প্ৰাচীৰৰ পৰা ঘোষণা কৰিছিলোঁ যে আমাৰ প্ৰতিটো লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ সকলোৰে প্ৰচেষ্টা প্ৰয়োজনীয় আৰু সমবায়ৰ মনোভাৱেও সকলোৰে প্ৰচেষ্টাৰ বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰে। দুগ্ধ সমবায়সমূহে আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে আজি আমি বিশ্বৰ গাখীৰ উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰত ১ নম্বৰ স্থানত আছো। ভাৰত বিশ্বৰ অন্যতম বৃহৎ চেনি উৎপাদনকাৰী দেশ; ইয়াতো আমাৰ সমবায়সমূহে মুখ্য ভূমিকা পালন কৰি আহিছে। দেশৰ এক বৃহৎ অংশত সমবায়সমূহ ক্ষুদ্ৰ কৃষকৰ বাবে বৃহৎ সহায়ক হৈ আহিছে। আজি দুগ্ধ উৎপাদনৰ দৰে সমবায় খণ্ডত আমাৰ মাতৃ আৰু ভগ্নীসকলৰ প্ৰায় ৬০ শতাংশ অংশগ্ৰহণ আছে। গতিকে, এখন উন্নত ভাৰতৰ বাবে ব্যাপক লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ আমি সমবায়সমূহক এক বৃহৎ উদগনি দিয়াৰ সিদ্ধান্ত ল’লোঁ৷ অমিত ভাইয়ে (অমিত শ্বাহ) বিতংভাৱে বৰ্ণনা কৰা মতে, প্ৰথমবাৰৰ বাবে আমি সমবায়ৰ বাবে সুকীয়া মন্ত্ৰালয় গঠন কৰি সুকীয়া বাজেটৰ ব্যৱস্থা কৰিছো। আজি সমবায়সমূহক কৰ্পৰেট খণ্ডৰ বাবে উপলব্ধ একেখিনি সুবিধা আৰু একে ধৰণৰ মঞ্চ প্ৰদান কৰা হৈছে। সমবায় সমিতিসমূহক অধিক শক্তিশালী কৰাৰ স্বাৰ্থত তেওঁলোকৰ বাবে কৰৰ হাৰো হ্ৰাস কৰা হৈছে। বছৰ বছৰ ধৰি নিষ্পত্তি নোহোৱাকৈ থকা সমবায় খণ্ডৰ সৈতে জড়িত সমস্যাসমূহ দ্ৰুত গতিত সমাধান কৰা হৈছে। আমাৰ চৰকাৰে সমবায় বেংককো শক্তিশালী কৰিছে। সমবায় বেংকসমূহে নতুন শাখা খুলিবলৈ সহায় কৰিবলৈ আৰু জনসাধাৰণক দুৱাৰদলিতে বেংকিং সেৱা প্ৰদান কৰাত সহায় কৰিবলৈ নিয়ম-নীতিসমূহ সহজ কৰি তোলা হৈছে।

বন্ধুসকল,
আমাৰ কৃষক ভাই-ভনীৰ বৃহৎ সংখ্যক এই কাৰ্যসূচীৰ সৈতে জড়িত। সংস্কাৰিত নীতিৰ পৰা অহা পৰিৱৰ্তনৰ লগতে যোৱা ৯ বছৰত লোৱা সিদ্ধান্তৰ পৰাও আপুনি অনুভৱ কৰিছে। ২০১৪ চনৰ আগৰ কৃষকসকলৰ সাধাৰণ আৰু সঘনাই দাবী কৰা কথাবোৰ হয়তো আপোনাৰ মনত আছে। কৃষকসকলে অভিযোগ কৰিছিল যে চৰকাৰৰ পৰা অতি কম সহায় পাব। আৰু যি সামান্য সহায় পোৱা গৈছিল, মধ্যভোগীৰ ওচৰলৈ গৈছিল। চৰকাৰী আঁচনিৰ সুবিধাৰ পৰা বঞ্চিত হৈ থাকিল দেশৰ ক্ষুদ্ৰ আৰু মজলীয়া কৃষক। যোৱা ৯ বছৰত এই পৰিস্থিতি সম্পূৰ্ণৰূপে সলনি হৈছে। আজি কোটি কোটি ক্ষুদ্ৰ কৃষকে পাই আছে পি এম কিষাণ সন্মান নিধি। আৰু নাথাকিব মধ্যভোগী আৰু নাথাকিব ভুৱা হিতাধিকাৰী! বিগত চাৰি বছৰত এই আঁচনিৰ অধীনত ২.৫ লাখ কোটি টকা পোনপটীয়াকৈ কৃষকৰ বেংক একাউণ্টলৈ প্ৰেৰণ কৰা হৈছে। আপোনালোক সকলোৱে সমবায় খণ্ডৰ নেতৃত্ব দি আছে; গতিকে, মই আশা কৰিছো যে আপুনি এই সংখ্যাবোৰ ভালদৰে চাব। যদি মই ইয়াক আন এটা সংখ্যাৰ লগত তুলনা কৰো তেন্তে এই পৰিমাণ কিমান ডাঙৰ সেইটো আপুনি সহজেই অনুমান কৰিব পাৰিব! ২০১৪ চনৰ আগৰ ৫ বছৰৰ মুঠ কৃষি বাজেট যোগ কৰিলে ৯০ হাজাৰ কোটি টকাতকৈও কম আছিল! সেয়া সেই সময়ত সমগ্ৰ দেশৰ সমগ্ৰ কৃষি ব্যৱস্থাত ব্যয় কৰা ধনৰ প্ৰায় ৩ গুণ, যিটো আমাৰ দ্বাৰা মাত্ৰ এটা আঁচনি অৰ্থাৎ পি এম কিষাণ সন্মান নিধিত ব্যয় কৰা হৈছিল।

বন্ধুসকল,
মোদীয়ে নিশ্চয়তা দিয়ে যে সমগ্ৰ বিশ্বতে সাৰ আৰু ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ বৰ্ধিত ব্যয়ৰ বাবে কৃষকসকল বোজা নপৰে। কেন্দ্ৰৰ বিজেপি চৰকাৰে আপোনাক এই নিশ্চয়তা দিছে। আজি কৃষকজনে প্ৰতি বেগত ২৭০ টকাতকৈও কম খৰচত এটা বেগ ইউৰিয়া লাভ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। একেটা বেগ বাংলাদেশত ৭২০ টকা, পাকিস্তানত ৮০০ টকা, চীনত ২১০০ টকাত পোৱা যায়। আৰু ভাই-ভনীসকল, আমেৰিকাৰ দৰে উন্নত দেশত কৃষকসকলে ৩ হাজাৰতকৈ অধিক টকাত একে পৰিমাণৰ ইউৰিয়া পাই আছে। মোৰ কথা বুজি পোৱা নাই বুলি মই ভাবো। এই পাৰ্থক্য আমি বুজিব লাগিব। আটাইবোৰৰ পিছতো নিশ্চয়তা কি? কৃষকৰ জীৱনক ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ কিমান কষ্টৰ প্ৰয়োজন হয় তাৰ পৰাই বুজা যায়। মুঠৰ ওপৰত যদি আমি যোৱা ৯ বছৰলৈ চাওঁ আৰু মই কেৱল সাৰ ৰাজসাহায্যৰ কথা কৈছোঁ, তেন্তে বিজেপি চৰকাৰে ১০ লাখ কোটিতকৈও অধিক টকা ব্যয় কৰিছে। ইয়াতকৈ ডাঙৰ নিশ্চয়তা কি হ’ব পাৰে?

বন্ধুসকল,
আৰম্ভণিৰে পৰাই আমাৰ চৰকাৰে কৃষকসকলে যাতে তেওঁলোকৰ শস্যৰ উচিত মূল্য পায় তাৰ বাবে অতি গুৰুত্বসহকাৰে কাম কৰি আহিছে। বিগত ৯ বছৰত এম এছ পি বৃদ্ধিৰ ফলত কৃষকসকলে ১৫ লাখ কোটিতকৈ অধিক টকা লাভ কৰিছে। অৰ্থাৎ হিচাপ কৰিলে প্ৰতি বছৰে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে কৃষি আৰু কৃষকৰ বাবে ৬.৫ লাখ কোটিতকৈ অধিক টকা ব্যয় কৰিছে যাৰ অৰ্থ হ’ল প্ৰতি বছৰে গড়ে চৰকাৰে প্ৰতিজন কৃষকক কোনোবা নহয় কোনোবা ৰূপত ৫০ হাজাৰ টকাৰ যোগান ধৰিছে। অৰ্থাৎ বিজেপি চৰকাৰত কৃষকে প্ৰতি বছৰে বিভিন্ন ধৰণেৰে ৫০ হাজাৰ টকা পোৱাৰ নিশ্চয়তা আছে। এয়া মোডীৰ নিশ্চয়তা। আৰু মই ইতিমধ্যে কৰা কামৰ কথা কৈছো; এইবোৰ প্ৰতিশ্ৰুতি নহয়।

বন্ধুসকল,
কৃষকৰ অনুকূল পন্থাৰ লগত সংগতি ৰাখি কিছুদিন পূৰ্বে আন এক বৃহৎ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে কৃষকসকলৰ বাবে ৩ লাখ ৭০ হাজাৰ কোটি টকাৰ পেকেজ ঘোষণা কৰিছে। তদুপৰি চুপাৰি খেতিয়কৰ ন্যায্য আৰু পাৰিতোষিক মূল্য এতিয়া প্ৰতি কুইণ্টলত অভিলেখ ৩১৫ টকালৈ বৃদ্ধি কৰা হৈছে। ইয়াৰ দ্বাৰা ৫ কোটিৰো অধিক চুপাৰি খেতিয়ক আৰু চেনি কলত কৰ্মৰত লাখ লাখ শ্রমিক পোনপটীয়াকৈ উপকৃত হ’ব৷

বন্ধুসকল,
'অমৃতকাল'ত দেশৰ গাঁও আৰু কৃষকসকলৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধিৰ উদ্দেশ্যে সমবায় খণ্ডই মুখ্য ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিবলৈ ওলাইছে। চৰকাৰ আৰু সমবায়খনে মিলি এখন উন্নত ভাৰত, স্বাৱলম্বী ভাৰতৰ সংকল্পক দুগুণ শক্তি প্ৰদান কৰিব। ডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ জৰিয়তে চৰকাৰে স্বচ্ছতা বৃদ্ধি কৰি প্ৰতিজন হিতাধিকাৰীক পোনপটীয়াকৈ সুবিধা প্ৰদান কৰে। আজি দেশৰ দৰিদ্ৰ জনসাধাৰণৰ মাজতো উচ্চ পৰ্যায়ৰ দুৰ্নীতি আৰু নেপটিজিমৰ অৱসান ঘটিছে বুলি বিশ্বাস কৰে। এতিয়া যেতিয়া সমবায়ৰ ইমান প্ৰচাৰ হৈছে, তেতিয়া সাধাৰণ মানুহ, আমাৰ কৃষক, আমাৰ গৰু পালকসকলেও এইবোৰ দৈনন্দিন জীৱনত অনুভৱ কৰা আৰু একে বিশ্বাস কৰাটো প্ৰয়োজনীয়। সমবায় খণ্ডটো স্বচ্ছতা আৰু দুৰ্নীতিমুক্ত শাসন ব্যৱস্থাৰ আৰ্হি হোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। সমবায়সমূহৰ ওপৰত দেশৰ সাধাৰণ নাগৰিকৰ আস্থা অধিক শক্তিশালী হ’ব লাগে। সেইটো নিশ্চিত কৰিবলৈ সমবায়সমূহত ডিজিটেল ব্যৱস্থাটোক যিমান পাৰি প্ৰচাৰ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। আমি নগদ ধনৰ লেনদেনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা শেষ কৰিব লাগিব। ইয়াৰ বাবে সমবায় খণ্ডৰ সকলো লোকে এক অভিযানৰ জৰিয়তে প্ৰচেষ্টা চলোৱাটো প্ৰয়োজন। মই আপোনালোকৰ বাবে এটা মন্ত্ৰণালয় গঠন কৰি এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কাম কৰিছো। এতিয়া আপুনি ডিজিটেলৰ দিশত আগবাঢ়ি নগদবিহীন হৈ সম্পূৰ্ণ স্বচ্ছতা নিশ্চিত কৰি মোৰ বাবে সমানেই গুৰুত্বপূৰ্ণ কাম কৰিছে। আমি সকলোৱে একেলগে প্ৰচেষ্টা চলালে নিশ্চয় অতি সোনকালে সফলতা লাভ কৰিম। আজি ভাৰতে ডিজিটেল লেনদেনৰ বাবে বিশ্বত স্বীকৃতি লাভ কৰিছে। এনে পৰিস্থিতিত সমবায় সমিতি আৰু সমবায় বেংকেও ইয়াত আগভাগ ল’ব লাগিব। ইয়াৰ লগে লগে স্বচ্ছতাৰ লগতে বজাৰত আপোনাৰ দক্ষতা বৃদ্ধি পাব আৰু উন্নত প্ৰতিযোগিতাও সম্ভৱ হ’ব।

বন্ধুসকল,
প্ৰাথমিক পৰ্যায়ৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ সমবায় সমিতি PACS এতিয়া স্বচ্ছতা আৰু আধুনিকতাৰ আৰ্হিত পৰিণত হ’ব। মোক কোৱা হৈছে যে এতিয়ালৈকে ৬০ হাজাৰৰো অধিক PACS কম্পিউটাৰাইজেচন কৰা হৈছে আৰু একে কামৰ বাবে আপোনালোকক অভিনন্দন জনাইছো। কিন্তু সমবায়সমূহেও নিজৰ কামৰ উন্নতি সাধন কৰি প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াটো অতি প্ৰয়োজনীয়। যেতিয়া সমবায় সমিতিৰ প্ৰতিটো স্তৰে কোৰ বেংকিঙৰ দৰে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব, আৰু যেতিয়া সদস্যসকলে ১০০ শতাংশ অনলাইন লেনদেন গ্ৰহণ কৰিব, তেতিয়া ই দেশৰ বাবে যথেষ্ট লাভৱান হ’ব।

বন্ধুসকল,
আজি আপুনি দেখিছে যে ভাৰতৰ ৰপ্তানিয়ে অহৰহ নতুন অভিলেখ সৃষ্টি কৰি আছে। ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া; আজি সমগ্ৰ বিশ্বতে আলোচনাও চলি আছে। এনে পৰিস্থিতিত সমবায়সমূহেও যাতে এই ক্ষেত্ৰত নিজৰ অৱদান বৃদ্ধি কৰিব পাৰে তাৰ বাবে চৰকাৰে চেষ্টা চলাইছে। এই উদ্দেশ্যেৰে আজি আমি বিশেষভাৱে উৎপাদন সম্পৰ্কীয় সমবায় সমিতিসমূহক উৎসাহিত কৰিছো। তেওঁলোকৰ বাবে কৰও এতিয়া বহু পৰিমাণে হ্ৰাস পাইছে। ৰপ্তানি বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰতো সমবায় খণ্ডই মুখ্য ভূমিকা পালন কৰি আহিছে। আমাৰ সমবায়সমূহে দুগ্ধ খণ্ডত প্ৰশংসনীয় কাম কৰি আছে। গাখীৰৰ গুড়ি, ঘিউ, ঘিউ আজি বৃহৎ পৰিমাণে ৰপ্তানি কৰা হৈছে। এতিয়া চাগে মৌৰ পথাৰতো প্ৰৱেশ কৰিছে। আমাৰ গাওঁ, গ্ৰামাঞ্চলত শক্তিৰ অভাৱ নাই যদিও আমি দৃঢ়তাৰে আগবাঢ়িব লাগিব। আজি ভাৰতৰ মোটা শস্য, বাজৰা, যিটো বিশ্বত ‘শ্ৰী আন্না’ বুলি চিনাক্ত কৰা হৈছে, এতিয়া চৰ্চাৰ বিষয় হৈ পৰিছে। ইয়াৰ বাবে পৃথিৱীত এখন নতুন বজাৰ সৃষ্টি হৈছে। আৰু মই মাত্ৰ আমেৰিকা ভ্ৰমণ কৰিছো। আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে আয়োজন কৰা এই ভোজত মোটা শস্য বা বিভিন্ন ধৰণৰ ‘শ্ৰী আন্না’ৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। ভাৰত চৰকাৰৰ এই পদক্ষেপৰ বাবে এই বছৰটো সমগ্ৰ বিশ্বতে আন্তৰ্জাতিক বাজৰাৰ বছৰ হিচাপে পালন কৰা হৈছে। আপোনাৰ দৰে সমবায় বন্ধুসকলে দেশৰ খাদ্য শস্যক বিশ্ব বজাৰলৈ লৈ যোৱাৰ প্ৰচেষ্টা চলাব নোৱাৰেনে? আৰু ইয়াৰ লগে লগে ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলেও আয়ৰ এক প্ৰধান উৎস লাভ কৰিব। ইয়াৰ দ্বাৰা পুষ্টিকৰ খাদ্যৰ নতুন পৰম্পৰা আৰম্ভ হ’ব। আপুনি এই দিশত প্ৰচেষ্টা চলাব লাগিব আৰু চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাক আগুৱাই নিব লাগিব।

বন্ধুসকল,
বছৰ বছৰ ধৰি আমি দেখুৱাই আহিছো যে যেতিয়া ইচ্ছাশক্তি থাকে তেতিয়া আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বানকো প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা হ’ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে আপোনালোকৰ লগত চুপাৰি সমবায়ৰ বিষয়ে কথা পাতিম। এটা সময়ত খেতিয়কে চুপাৰিৰ দাম কম পাইছিল আৰু টকাও বছৰ বছৰ ধৰি একেলগে আবদ্ধ হৈ আছিল। চুপাৰিৰ উৎপাদন বৃদ্ধি হ’লেও কৃষকসকল বিপদত পৰিব, আৰু চুপাৰিৰ উৎপাদন কমি গ’লে কৃষকসকল নিশ্চিতভাৱে বিপদত পৰিব। এনে পৰিস্থিতিত চুপাৰি খেতিয়কৰ সমবায়সমূহৰ ওপৰত আস্থা দুৰ্বল হৈ আহিছিল। আমি এই সমস্যাৰ স্থায়ী সমাধান বিচাৰি উলিওৱাত গুৰুত্ব দিলোঁ। আমি চুপাৰি খেতিয়কৰ পুৰণি বাকী থকা পেমেণ্ট ক্লিয়াৰ কৰিবলৈ চেনি কলসমূহক ২০ হাজাৰ কোটি টকাৰ পেকেজ প্ৰদান কৰিলোঁ। আমি চুপাৰিৰ পৰা ইথানল উৎপাদন আৰু পেট্ৰলৰ সৈতে ইথানল মিহলি কৰাত গুৰুত্ব দিলোঁ। কল্পনা কৰকচোন, যোৱা ৯ বছৰত চেনি কলৰ পৰা ৭০ হাজাৰ কোটি টকাৰ ইথানল ক্ৰয় কৰা হৈছে। ইয়াৰ ফলত চুপাৰি খেতিয়কসকলক সময়মতে ধন পৰিশোধ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। ইয়াৰ আগতে আমাৰ চৰকাৰে চুপাৰিৰ অধিক মূল্য দিবলৈ যি কৰ আৰোপ কৰা হৈছিল, সেই কৰ বিলুপ্ত কৰিছিল। গতিকে, আমি কৰ সম্পৰ্কীয় দশক দশক পুৰণি সমস্যাবোৰো সমাধান কৰিছো। এইবাৰৰ বাজেটতো পুৰণি দাবী নিষ্পত্তিৰ বাবে সমবায় চেনি কললৈ ১০ হাজাৰ কোটি টকাৰ বিশেষ সাহায্য আবণ্টন দিয়া হৈছে। এই সকলোবোৰ প্ৰচেষ্টাই চুপাৰি খণ্ডত স্থায়ী পৰিৱৰ্তন আনিছে, এই খণ্ডৰ ভিতৰত সমবায়সমূহক শক্তিশালী কৰি তুলিছে।

বন্ধুসকল,

এফালে আমি ৰপ্তানি বৃদ্ধি কৰিব লাগিব, আনহাতে আনফালে আমদানিৰ ওপৰত আমাৰ নিৰ্ভৰশীলতা অবিৰতভাৱে হ্ৰাস কৰিব লাগিব। আমি প্ৰায়ে কওঁ যে খাদ্য শস্যৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত স্বাৱলম্বী। কিন্তু বাস্তৱ কি? কেৱল ঘেঁহু, ধান, চেনিত স্বাৱলম্বী হোৱাটোৱেই যথেষ্ট নহয়। আমি খাদ্য সুৰক্ষাৰ কথা কওঁতে কেৱল ঘেঁহু আৰু চাউলত সীমাবদ্ধ হৈ থকা উচিত নহয়। কেইটামান কথা আপোনালোকক সোঁৱৰাই দিব বিচাৰিছো। আমাৰ খেতিয়ক ভাই-ভনীসকলক জগাই তোলাৰ প্ৰয়োজন! আপুনি জানি থতমত খাব যে খাদ্য তেল আমদানি হওক, দালি আমদানি হওক, মাছৰ খাদ্য আমদানি হওক, বা খাদ্য খণ্ডৰ প্ৰচেছড আৰু অন্যান্য সামগ্ৰীৰ আমদানি হওক, প্ৰতি বছৰে আমি এই সামগ্ৰীসমূহৰ বাবে ২ - ২.৫ লাখ কোটি টকা খৰচ কৰো। টকা বিদেশলৈ যায়। তাৰমানে এই ধন বহিঃৰাজ্যলৈ পঠিয়াব লাগিব। ভাৰতৰ দৰে খাদ্যপ্ৰধান দেশৰ বাবে এয়া সঠিক কথা নেকি? ইমান বিশাল আশাব্যঞ্জক সমবায় খণ্ডৰ নেতৃত্ব মোৰ সন্মুখত। গতিকে, আপোনালোকৰ পৰা মই স্বাভাৱিকতে আশা কৰিছো যে আমি বিপ্লৱৰ দিশত আগবাঢ়িম। এই ধন ভাৰতৰ কৃষকৰ পকেটত যাব লাগে নে নহয়? বিদেশলৈ যাব লাগেনে?

বন্ধুসকল,
আমাৰ হাতত যে বিশাল তেলৰ কুঁৱা নাই সেয়া বুজিব পাৰি। গতিকে, আমি বহিঃৰাজ্যৰ পৰা পেট্ৰ’ল আৰু ডিজেল আমদানি কৰিব লাগিব; সেইটোৱেই আমাৰ বাধ্যবাধকতা। কিন্তু খাদ্য তেলত আত্মনিৰ্ভৰশীলতা সম্ভৱ। আপুনি জানিব যে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ইয়াৰ বাবে মিছন মোডত কাম কৰিছে, যেনে মিছন পাম অইল আৰম্ভ কৰা। আমি পালমলেইন খেতিক উৎসাহিত কৰিলোঁ যাতে ইয়াৰ পৰা পালমলেইন তেল উৎপাদন কৰিব পাৰো। একেদৰে তৈলবীজ শস্যৰ প্ৰসাৰৰ বাবেও বৃহৎ সংখ্যক পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰা হৈছে। যদি দেশৰ সমবায় প্ৰতিষ্ঠানসমূহে এই অভিযানৰ বাঘজৰী গ্ৰহণ কৰে তেন্তে আমি দেখিম যে অতি সোনকালে আমি খাদ্য তেলৰ ক্ষেত্ৰত স্বাৱলম্বী হৈ পৰিছো। কৃষকসকলৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বাগিচা, প্ৰযুক্তি আৰু ক্ৰয়ৰ সৈতে জড়িত তথ্য আৰু সুবিধা প্ৰদানলৈকে বহু কাম কৰিব পাৰে।

বন্ধুসকল,
কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে মীন খণ্ডৰ বাবে আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আঁচনি আৰম্ভ কৰিছে। আজি প্ৰধানমন্ত্ৰী মৎস্য সম্পাদ যোজনাৰ অধীনত মাছ উৎপাদনত যথেষ্ট অগ্ৰগতি লাভ কৰা হৈছে। সমগ্ৰ দেশতে য’তেই নদী আৰু সৰু সৰু পুখুৰী আছে তাতেই এই আঁচনিৰ জৰিয়তে গাঁওবাসী আৰু কৃষকে অতিৰিক্ত উপাৰ্জনৰ উৎস লাভ কৰিছে। ইয়াৰ অধীনত স্থানীয় পৰ্যায়ত খাদ্য উৎপাদনৰ বাবেও সাহায্য প্ৰদান কৰা হৈছে। আজি ২৫ হাজাৰৰো অধিক সমবায় সমিতিয়ে মীন খণ্ডত কাম কৰি আছে। ফলত মাছ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ, মাছ শুকুৱা আৰু মাছ কুৰিং, মাছ সংৰক্ষণ, মাছ কেনিং, মাছ পৰিবহণ আদি বহুতো কাম সংগঠিতভাৱে শক্তিশালী কৰা হৈছে। ই মাছমৰীয়াসকলৰ জীৱন উন্নত কৰাৰ লগতে কৰ্মসংস্থাপন সৃষ্টি কৰাত সহায় কৰিছে। অভ্যন্তৰীণ মীনপালনও যোৱা ৯ বছৰত দুগুণ বৃদ্ধি পাইছে। আৰু আমি এটা সুকীয়া সমবায় মন্ত্ৰালয় সৃষ্টি কৰাৰ লগে লগে ইয়াৰ পৰা এক নতুন শক্তিৰ উন্মেষ ঘটিছে। একেদৰে দেশত মীন মন্ত্র্যালয়ৰ এক সুকীয়া মন্ত্র্যালয় গঠন কৰিব লাগে বুলিও দীৰ্ঘদিন ধৰি তীব্ৰ দাবী উত্থাপন হৈছিল। আমিও সেইটো কৰিলোঁ। তাৰ বাবেও আমি সুকীয়া বাজেটৰ ব্যৱস্থা কৰিলোঁ আৰু সেই ক্ষেত্ৰখনৰ ফলাফল স্পষ্টকৈ দেখা যায়। আপোনালোক সকলোৱে আগবাঢ়ি আহি সমবায় খণ্ডই এই অভিযানক কেনেকৈ আৰু অধিক সম্প্ৰসাৰিত কৰিব পাৰে সেই বিষয়ে অন্বেষণ কৰিব লাগে। আপোনাৰ পৰা মোৰ এই আশা। সমবায় খণ্ডই ইয়াৰ পৰম্পৰাগত পন্থাৰ পৰা পৃথক কিবা এটা কৰিব লাগিব। চৰকাৰে নিজৰ ফালৰ পৰা সকলো প্ৰচেষ্টা হাতত লৈছে। এতিয়া মীন খেতিৰ দৰে বহু নতুন খণ্ডত PACS ৰ ভূমিকা বৃদ্ধি পাইছে। আমি সমগ্ৰ দেশতে ২ লাখ নতুন বহুমুখী সমিতি গঠনৰ লক্ষ্যত কাম কৰি আছো। আৰু অমিত ভাইয়ে কোৱাৰ দৰে সকলো পঞ্চায়ত বিবেচনা কৰিলে এই সংখ্যা আৰু বাঢ়িব। ইয়াৰ লগে লগে সমবায়ৰ ক্ষমতা সেই গাঁওবোৰ আৰু সেই পঞ্চায়তবোৰলৈও উপনীত হ’ব, য’ত বৰ্তমান এই ব্যৱস্থাৰ অস্তিত্ব নাই।

বন্ধুসকল,
বিগত বছৰবোৰত আমি কৃষক উৎপাদক সংগঠন অৰ্থাৎ এফ পি অ’ সৃষ্টিৰ ওপৰতো বিশেষ গুৰুত্ব দিছো। বৰ্তমান সমগ্ৰ দেশতে ১০ হাজাৰ নতুন এফপিঅ’ সৃষ্টিৰ কাম চলি আছে আৰু ইয়াৰে ইতিমধ্যে প্ৰায় ৫ হাজাৰ এফপিঅ’ গঠন কৰা হৈছে। এই এফ পি অ’সমূহে ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলক এক বুষ্ট দিবলৈ গৈ আছে। এইবোৰ ক্ষুদ্ৰ কৃষকক বজাৰত এক ডাঙৰ শক্তি হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ মাধ্যম। এই অভিযানে নিশ্চিত কৰে যে বীজৰ পৰা বজাৰলৈকে ক্ষুদ্ৰ কৃষকসকলে প্ৰতিটো ব্যৱস্থাক নিজৰ পক্ষত ঘূৰাই আনিব পাৰে আৰু বজাৰৰ শক্তিক প্ৰত্যাহ্বান জনাব পাৰে। লগতে চৰকাৰে PACS ৰ জৰিয়তে FPO গঠনৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছে। সেইবাবেই এই খণ্ডত সমবায়ৰ অপৰিসীম সম্ভাৱনা আছে।

বন্ধুসকল,
সমবায় খণ্ডই কৃষকৰ আন আন উপাৰ্জনৰ উৎস বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰতো চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাক অতিৰিক্ত শক্তি প্ৰদান কৰিব পাৰে। মৌ উৎপাদন হওক, জৈৱিক খাদ্য হওক, কৃষি পথাৰত সৌৰ পেনেল স্থাপন কৰি বিদ্যুৎ উৎপাদনৰ অভিযান হওক, মাটি পৰীক্ষা হওক, সমবায় খণ্ডৰ সহযোগিতা অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয়।

বন্ধুসকল,

আজি ৰাসায়নিক মুক্ত খেতি আৰু প্ৰাকৃতিক খেতি চৰকাৰৰ অগ্ৰাধিকাৰ। আৰু এতিয়া দিল্লীৰ সেই ছোৱালীবোৰক আমাৰ হৃদয় জোকাৰি দিয়াৰ বাবে অভিনন্দন জনাইছো। পৃথিৱী মাতৃয়ে চিঞৰি চিঞৰি কৈছিল "মোক মাৰিব নালাগে"। ভ্ৰাম্যমাণ মঞ্চৰ অভিনয়ৰ জৰিয়তে আমাক জাগ্ৰত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছে খুব ভালকৈ। মই বিচাৰো প্ৰতিটো সমবায় সংস্থাই এনে এটা দল গঠন কৰক, যিয়ে প্ৰতিখন গাঁৱতে নিজৰ অভিনয় এনেদৰে মঞ্চস্থ কৰি মানুহৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টি কৰি তেওঁলোকক জগাই তুলিব। শেহতীয়াকৈ এখন বৃহৎ আঁচনি, পি এম-প্ৰনামত অনুমোদন লাভ কৰিছে। লক্ষ্য হৈছে অধিক সংখ্যক কৃষকে যাতে ৰাসায়নিক মুক্ত কৃষি গ্ৰহণ কৰে। ইয়াৰ অধীনত বিকল্প সাৰ, বা জৈৱিক সাৰ উৎপাদনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হ’ব। ফলস্বৰূপে মাটি নিৰাপদ হ’ব আৰু কৃষকৰ খৰচো কমি যাব। এই পদক্ষেপত সমবায় সংগঠনসমূহৰ অৱদান অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। সকলো সমবায় সংগঠনক যিমান পাৰি এই অভিযানৰ লগত জড়িত হ'বলৈ আহ্বান জনাইছো। আপুনি সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে যে আপোনাৰ জিলাৰ ৫ খন গাঁৱত ১০০% ৰাসায়নিক মুক্ত খেতি হ’ব, আৰু নিশ্চিত কৰিব পাৰে যে সেই ৫ খন গাঁৱৰ ভিতৰৰ কোনো ফাৰ্মত যাতে এক আউন্স ৰাসায়নিক পদাৰ্থও ব্যৱহাৰ নহয়। ইয়াৰ বাবে সমগ্ৰ জিলাখনত সজাগতা বৃদ্ধি পাব আৰু সকলোৰে প্ৰচেষ্টাও বৃদ্ধি পাব।

বন্ধুসকল,
আন এটা অভিযান আছে যিটো হৈছে কৃষকসকলৰ বাবে ৰাসায়নিক মুক্ত কৃষি আৰু অতিৰিক্ত আয় দুয়োটা নিশ্চিত কৰা। এয়া গোবৰ্ধন যোজনা। ইয়াৰ অধীনত সমগ্ৰ দেশতে আৱৰ্জনাসমূহৰ পৰা ধন-সম্পত্তিৰ সৃষ্টি হৈছে। গৰুৰ গোবৰ আৰু আৱৰ্জনাবোৰৰ পৰা বিদ্যুৎ আৰু জৈৱিক সাৰ উৎপাদনৰ এক বৃহৎ মাধ্যমত পৰিণত হৈছে। আজি চৰকাৰে এনে উদ্ভিদৰ বিশাল নেটৱৰ্ক গঢ়ি তুলিছে। বহু বৃহৎ কোম্পানীয়ে দেশত ৫০টাতকৈও অধিক বায়’-গেছ প্লাণ্ট নিৰ্মাণ কৰিছে। এই গোবৰ্ধন উদ্ভিদৰ বাবে সমবায় সমিতিসমূহো আগবাঢ়ি অহাটো প্ৰয়োজন। ইয়াৰ দ্বাৰা গৰুপালকসকল নিশ্চয়কৈ উপকৃত হ’ব, কিন্তু একে সময়তে পথত পৰিত্যক্ত হোৱা জীৱ-জন্তুবোৰৰো সদ্ব্যৱহাৰ কৰা হ’ব।


বন্ধুসকল,
আপোনালোক সকলোৱে দুগ্ধ খণ্ড আৰু পশুপালন খণ্ডত অতি ব্যাপকভাৱে কাম কৰে। সমবায় আন্দোলনৰ লগত বৃহৎ সংখ্যক গৰু পালক জড়িত হৈ আছে। আপোনালোক সকলোৱে জানে যে জীৱ-জন্তুৰ ৰোগে এজন কৃষকক ডাঙৰ বিপদত পেলাব পাৰে। ভৰি আৰু মুখৰ ৰোগ দীৰ্ঘদিন ধৰি আমাৰ জীৱ-জন্তুৰ বাবে অতি দুখৰ কাৰণ হৈ আহিছে। এই ৰোগৰ বাবে পশুপালকসকলে প্ৰতি বছৰে হাজাৰ হাজাৰ কোটি টকাৰ ক্ষতিৰ সন্মুখীন হয়। সেয়েহে প্ৰথমবাৰৰ বাবে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে দেশজুৰি একেটা বিনামূলীয়া টিকাকৰণ অভিযান আৰম্ভ কৰিছে। Covid ৰ বিনামূলীয়া ভেকচিনৰ কথা আমি খুব স্পষ্টকৈ মনত পেলাইছো। জীৱ-জন্তুক বিনামূলীয়াকৈ ভেকচিন প্ৰদানৰ বাবে চলি থকা এয়া সমানেই বৃহৎ অভিযান। ইয়াৰ অধীনত ২৪ কোটি জীৱ-জন্তুক প্ৰতিষেধক প্ৰদান কৰা হৈছে। কিন্তু আমি এতিয়াও এফ এম ডিক শিপাই উলিয়াব পৰা নাই। টিকাকৰণ অভিযানেই হওক বা পশু অনুসন্ধানেই হওক, এইবোৰৰ বাবে সমবায়সমূহ আগবাঢ়ি আহিব লাগে। আমি মনত ৰাখিব লাগিব যে দুগ্ধ খণ্ডত গৰু পালকসকল একমাত্ৰ অংশীদাৰ নহয়। বন্ধুসকল, মোৰ আৱেগক সদয়ভাৱে সন্মান কৰক; গৰু-পালকসকল একমাত্ৰ অংশীদাৰ নহয়, কিন্তু আমাৰ জীৱ-জন্তুবোৰো সমান অংশীদাৰ। সেইবাবেই আমি অৰিহণা যোগাব লাগিব, ইয়াক আমাৰ দায়িত্ব বুলি গণ্য কৰি।

বন্ধুসকল,
চৰকাৰৰ সকলো মিছন সফল কৰিবলৈ সমবায়ৰ সামৰ্থ্যত মোৰ কোনো সন্দেহ নাই। আৰু মই যি ৰাজ্যৰ পৰা আহিছো তাত সমবায়ৰ শক্তি দেখিছোঁ। স্বাধীনতা আন্দোলনত সমবায়সমূহেও গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। গতিকে, আপোনালোক সকলোকে আন এটা ডাঙৰ কামত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আহ্বান জনোৱাটো মই প্ৰতিহত কৰিব নোৱাৰো। স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ উপলক্ষে প্ৰতিখন জিলাতে ৭৫ টা অমৃত সৰোৱৰ নিৰ্মাণৰ আহ্বান জনাইছিলোঁ। এবছৰ নৌহওঁতেই সমগ্ৰ দেশতে প্ৰায় ৬০ হাজাৰ অমৃত সৰোৱৰ নিৰ্মাণ হৈছে। জলসিঞ্চনৰ বাবেই হওক বা খোৱাৰ বাবেই হওক, প্ৰতিটো ঘৰ-বাৰী আৰু প্ৰতিখন পথাৰত পানী যোগান ধৰাৰ বাবে যোৱা ৯ বছৰত চৰকাৰে কৰা কামৰ সম্প্ৰসাৰণ। কৃষক আৰু আমাৰ জীৱ-জন্তুৰ বাবে যাতে পানীৰ নাটনি নহয় তাৰ বাবে পানীৰ উৎস বৃদ্ধি কৰিব লাগে। সেইবাবেই সমবায় খণ্ডৰ লগত জড়িত বন্ধুসকলেও এই শুভ অভিযানত যোগদান কৰিব লাগিব। সমবায় খণ্ডৰ যিকোনো ক্ষেত্ৰত আপুনি সক্ৰিয় হ’ব পাৰে, কিন্তু আপোনাৰ সামৰ্থ্য অনুসৰি কিমান পুখুৰী নিৰ্মাণ কৰিব সেইটো আপুনি সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে; এটা, দুটা, পাঁচ বা দহ নিৰ্মাণ কৰা হওক। কিন্তু পানী সংৰক্ষণৰ দিশত কাম কৰিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ হওক। প্ৰতিখন গাঁৱতে যদি অমৃত সৰোৱৰ নিৰ্মাণ কৰা হয়, তেন্তে ভৱিষ্যত প্ৰজন্মই আমাক বহুত কৃতজ্ঞতাৰে স্মৰণ কৰিব যে তেওঁলোকে যি পানী পাব, সেয়া তেওঁলোকৰ পূৰ্বপুৰুষৰ প্ৰচেষ্টাৰ ফল। আমাৰ ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবেও আমি কিবা এটা এৰি দিব লাগিব। পানীৰ সৈতে জড়িত আন এক অভিযান হৈছে Per Drop More Crop. আমাৰ কৃষকসকলে কেনেকৈ স্মাৰ্ট জলসিঞ্চন গ্ৰহণ কৰিব পাৰে তাৰ বাবে সজাগতা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। অধিক পানীয়ে অধিক শস্যৰ নিশ্চয়তা নিদিয়ে। প্ৰতিখন গাঁৱতে ক্ষুদ্ৰ জলসিঞ্চনৰ সম্প্ৰসাৰণৰ স্বাৰ্থত সমবায় সমিতিসমূহেও নিজৰ ভূমিকা সম্প্ৰসাৰণ কৰিব লাগিব। একেটা কামৰ বাবে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে যথেষ্ট সহায় আৰু উৎসাহ আগবঢ়াইছে।

বন্ধুসকল,
সংৰক্ষণো এটা ডাঙৰ বিষয়। অমিত ভাইয়ে বিতংভাৱে বৰ্ণনা কৰিছে। খাদ্য শস্য সংৰক্ষণৰ সুবিধাৰ অভাৱৰ ফলত লোকচান হৈছে আৰু দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে আমাৰ খাদ্য সুৰক্ষা আৰু আমাৰ কৃষকসকলৰ বাবে এক বৃহৎ আঘাত। আজি ভাৰতত আমি উৎপাদিত খাদ্য শস্যৰ ৫০ শতাংশতকৈও কম মজুত কৰিব পাৰো। এতিয়া কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে লৈছে বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ ষ্ট’ৰেজ আঁচনি। যোৱা কেইবাটাও দশকত দেশত দীৰ্ঘদিন ধৰি কৰা সেই সকলোবোৰ কামৰ ফল কি আছিল? আমাৰ মজুত ক্ষমতা ১৪০০ লাখ টনতকৈও অধিক। ইয়াৰ ৫০ শতাংশ অৰ্থাৎ আগন্তুক ৫ বছৰত প্ৰায় ৭০০ লাখ টন নতুন সংৰক্ষণ ক্ষমতা সৃষ্টি কৰাটো আমাৰ সংকল্প। এইটো নিশ্চিতভাৱে এক হাৰকিউলিয়ান কাম, যাৰ ফলত দেশৰ কৃষকৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পাব আৰু গাঁৱে-ভূঞে নতুন চাকৰিৰ সৃষ্টি হ’ব। প্ৰথমবাৰৰ বাবে আমাৰ চৰকাৰেও গাঁৱৰ কৃষি সম্পৰ্কীয় আন্তঃগাঁথনিৰ বাবে এক লাখ কোটি টকাৰ বিশেষ পুঁজি সৃষ্টি কৰিছে। মোক কোৱা হৈছে যে যোৱা ৩ বছৰত ইয়াত ৪০ হাজাৰ কোটি টকা বিনিয়োগ কৰা হৈছে। ইয়াত সমবায় সমিতি আৰু পিএচিএছৰ মুখ্য অংশ আছে। সমবায় খণ্ডই ফাৰ্মগেটৰ আন্তঃগাঁথনি, আৰু শীতল সংৰক্ষণৰ দৰে ব্যৱস্থা নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত অধিক প্ৰচেষ্টা চলোৱাৰ প্ৰয়োজন।

বন্ধুসকল,
মই নিশ্চিত যে নতুন ভাৰতত সমবায় দেশৰ অৰ্থনীতিৰ এক শক্তিশালী ধাৰা হৈ পৰিব। আমিও এনে গাঁও নিৰ্মাণৰ দিশত আগবাঢ়িব লাগিব, যিবোৰ সমবায় আৰ্হি অনুসৰণ কৰি স্বাৱলম্বী হ’ব। এই ৰূপান্তৰক কেনেকৈ আৰু উন্নত কৰিব পাৰি সেই বিষয়ে আপোনাৰ আলোচনা অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি প্ৰমাণিত হ’ব। সমবায়সমূহতো সহযোগিতা কেনেকৈ উন্নত কৰিব পাৰি সেই বিষয়েও আলোচনা কৰিব লাগিব। ৰাজনীতিৰ পৰিৱৰ্তে সমবায় সমাজ নীতি আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় নীতিৰ বাহক হোৱা উচিত। মই নিশ্চিত, আপোনালোকৰ পৰামৰ্শই দেশৰ সমবায় আন্দোলনক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰিব আৰু উন্নত ভাৰতৰ লক্ষ্যত উপনীত হোৱাত সহায় কৰিব। আকৌ এবাৰ আপোনালোক সকলোৰে মাজত থকাৰ সুযোগ পাই আনন্দ লাগিল। আন্তৰিক শুভেচ্ছা জ্ঞাপন কৰিলোঁ!

ধন্যবাদ!

Explore More
140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day

Popular Speeches

140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day
India’s Space Sector: A Transformational Year Ahead in 2025

Media Coverage

India’s Space Sector: A Transformational Year Ahead in 2025
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
চ'ছিয়েল মিডিয়া কৰ্ণাৰ 24 ডিচেম্বৰ 2024
December 24, 2024

Citizens appreciate PM Modi’s Vision of Transforming India