Quote“Kingsway i.e. Rajpath, the symbol of slavery, has become a matter of history from today and has been erased forever”
Quote“It is our effort that Netaji’s energy should guide the country today. Netaji’s statue on the ‘Kartavya Path’ will become a medium for that”
Quote“Netaji Subhash was the first head of Akhand Bharat, who freed Andaman before 1947 and hoisted the Tricolor”
Quote“Today, India’s ideals and dimensions are its own. Today, India's resolve is its own and its goals are its own. Today, our paths are ours, our symbols are our own”
Quote“Both, thinking and behaviour of the countrymen are getting freed from the mentality of slavery”
Quote“The emotion and structure of the Rajpath were symbols of slavery, but today with the change in architecture, its spirit is also transformed”
Quote“The Shramjeevis of Central Vista and their families will be my special guests on the next Republic Day Parade”
Quote“Workers working on the new Parliament Building will get a place of honour in one of the galleries”
Quote“ ‘Shramev Jayate’ is becoming a mantra for the nation”
Quote“Aspirational India can make rapid progress only by giving impetus to social infrastructure, transport infrastructure, digital infrastructure and cultural infrastructure as a whole”

আজিৰ এই ঐতিহাসিক কাৰ্যক্ৰমৰ ওপৰত সমগ্ৰ দেশৰে দৃষ্টি আছে, সকলো দেশবাসীয়েই এই মুহূৰ্তত এই কাৰ্যক্ৰমেৰে জড়িত হৈছে। মই এই মুহূৰ্তটোৰ সাক্ষী হোৱা সকলো দেশবাসীক আন্তৰিকতাৰে স্বাগত জনাইছো, অভিনন্দন জনাইছো। এই ঐতিহাসিক ক্ষণত মোৰ সৈতে মন্ত্ৰীমণ্ডলৰ মোৰ সতীৰ্থ শ্ৰী হৰদীপ পুৰী জী, শ্ৰী জি কিষাণ ৰেড্ডী জী, শ্ৰী অৰ্জুনৰাম মেঘৱাল জী, শ্ৰীমতী মীনাক্ষী লেখী জী, শ্ৰী কৌশল কিশোৰ জী, আজি মোৰ সৈতে মঞ্চত উপস্থিত আছে। দেশৰ অনেক গণ্যমান্য ব্যক্তিসকলো আজি ইয়াত উপস্থিত আছে।

বন্ধুসকল,

স্বাধীনতাৰ অমৃত্ মহোত্সৱত দেশে আজি এক নতুন প্ৰেৰণা লাভ কৰিলে, এক নতুন শক্তি উপলব্ধ কৰিলে। আজি আমি পাৰ হৈ যোৱা অতীতক ত্যাগ কৰি আগন্তুক ভৱিষ্যতৰ প্ৰতিচ্ছৱি এখন নতুন ৰঙেৰে ৰঙাই তুলিব বিচাৰিছো। আজি সকলো দিশতে যি নতুন আভা দেখিবলৈ পোৱা গৈছে, সেয়া হৈছে নতুন ভাৰতৰ আত্মবিশ্বাসৰ আভা। দাসত্বৰ প্ৰতীক ‘কিংছৱে’ অৰ্থাত্ ‘ৰাজপথ’, আজিৰে পৰা ইতিবাসৰ তথ্য হৈ পৰিল, চিৰদিনৰ বাবে নোহোৱা হৈ গ’ল। আজি ‘কৰ্তব্য পথ’ৰ ৰূপত নতুন ইতিহাসৰ সূচনা হল। মই সকলো দেশবাসীক স্বাধীনতাৰ এই অমৃতকালত দাসত্বৰ আৰু এটা পৰিচিতিৰ পৰা মুক্তিৰ বাবে বহুত বহুত অভিনন্দন জ্ঞাপন কৰিছো।

বন্ধুসকল,

আজি ‘ইণ্ডিয়া গে’ট’ৰ কাষত আমাৰ ৰাষ্ট্ৰনায়ক ‘নেতাজী’ সুভাষচন্দ্ৰ বসুৰ বিশাল প্ৰতিমূৰ্তিও স্থাপন কৰা হৈছে। পৰাধীনতাৰ সময়ত ইয়াত ব্ৰিটিছৰ ৰাজসত্বাৰ প্ৰতিনিধিৰ প্ৰতিমূৰ্তি ৰখা হৈছিল। আজি দেশে সেই একেডোখৰ ঠাইতে ‘নেতাজী’ৰ প্ৰতিমূৰ্তি স্থাপন কৰি আধুনিক আৰু ‘সৱল ভাৰতৰ প্ৰাণো প্ৰতিস্থা কৰিলে’। দৰাচলতেই এইটো এটা ঐতিহাসিক মুহূৰ্ত, এই উপলক্ষ অভুপূৰ্ব। আমাৰ সকলোৰে সৌভাগ্য যে আমি আজিৰ এই দিনটো দেখিবলৈ পালো, ইয়াৰ সাক্ষী হ’বলৈ পালো।

বন্ধুসকল,

সুভাষচন্দ্ৰ বসু এনে মহামানৱ আছিল যি পদ আৰু সংসাধনৰ বিচাৰৰ বাহিৰত আছিল। তেওঁৰ ইমানেই গ্ৰহণযোগ্যতা আছিল যে তেওঁক সমগ্ৰ বিশ্বই নেতা বুলি গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁ সাহসী আছিল, স্বাভিমানী আছিল। তেওঁৰ বিচাৰধাৰা আছিল, তেওঁৰ দৃষ্টিভংগী আছিল। তেওঁৰ নেতৃত্ব প্ৰদানৰ ক্ষমতা আছিল, নীতি আছিল। নেতাজী সুভাষে কৈছিল-ভাৰত সেইখন দেশ নহয় যিয়ে নিজৰ গৌৰৱময় ইতিহাসক পাহৰি যাব। ভাৰতৰ গৌৰৱময়ী ইতিহাস প্ৰতিগৰাকী ভাৰতীয়ৰ তেজত আছে, তেওঁৰ পৰম্পৰাত আছে। ‘নেতাজী’ সুভাষে ভাৰতৰ ঐতিহ্যক লৈ গৰ্ব কৰিছিল আৰু ভাৰতক অনতি বিলম্বে অধুনিক কৰি গঢ়িবও বিচাৰিছিল। যদি স্বাধীনতাৰ পিচত আমাৰ ভাৰত সুভাষবাবুৰ পথেৰে ধাৱমান হ’লহেতেন তেন্তে আজি দেশে কিমান উচ্চতাত অৱস্থান কৰিলেহেতেন! কিন্তু দুৰ্ভাগ্যবশতঃ স্বাধীনতাৰ পিচত আমাৰ এইগৰাকী মহানায়কক পাহৰাই পেলোৱা হ’ল। তেওঁ চিন্তাধাৰা, তেওঁৰে বিজড়িত প্ৰতীসমূহ পৰ্যন্ত আওকাণ কৰা হ’ল। সুভাষবাবুৰ ১২৫ সংখ্যক জয়ন্তী বৰ্ষৰ আয়োজনৰ সময়ত মই কলকাতাত তেওঁৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ সৌভাগ্য লাভ কৰিছিলো। ‘নেতাজী’ৰে সম্পৰ্কিত স্থানসমূহত তেওঁৰে সংপৃক্ত অনন্ত শক্তিৰ অনুভৱ মই কৰিবলৈ পাইছিলো। আজি দেশৰ কামনা এয়ে যে নেতাজীৰ সেই শক্তিয়ে যেন দেশক পথ-প্ৰদৰ্শন কৰে। কৰ্তব্য পথত ‘নেতাজী’ৰ প্ৰতিমূৰ্তি ইয়াৰ মাধ্যম হৈ উঠিব। দেশৰ নীতি আৰু নিৰ্ণয়সমূহত সুভাষবাবুৰ ছাপ পৰিস্ফূৰ্ত হওক, এই প্ৰতিমূৰ্তি ইয়াৰ বাবে প্ৰেৰণাস্ৰোত হৈ উঠিব।

ভাই-ভনীসকল,

বিগত আঠোটা বছৰত আমি এটাৰ পিচত এটাকৈ এনে কিমানবোৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিছো, যাৰ ওপৰত নেতাজীৰ আদৰ্শ আৰু সপোনৰ ছাপ নিৰ্ঘাত পৰিছে। ‘নেতাজী’ সুভাষ অখণ্ড ভাৰতৰ প্ৰথমগৰাকী প্ৰধান আছিল যিয়ে ১৯৪৭ চনৰো আগতে আন্দামানক স্বাধীন কৰি ত্ৰিৰংগ পতাকা উত্তোলন কৰিছিল। সেই সময়ত আমি কল্পনাও কৰিব পৰা নাছিলো যে লালকিল্লাত ত্ৰিৰংগ পতাকা উত্তোলন কৰিলে কেনে অনুভূতি লাভ কৰিব পৰা যাব। এই অনুভূতিৰ সাক্ষাত্ লাভ মই নিজেই কৰিছো, যেতিয়া মই ‘আজাদ হিন্দ চৰকাৰ’ৰ ৭৫ সংখ্যক বৰ্ষপূৰ্তিত লালকিল্লাত ত্ৰিৰংগ পতাকা উত্তোলন কৰাৰ সৌভাগ্য লাভ কৰিছিলো। আমাৰ চৰকাৰৰেই প্ৰয়াসৰে লালকিল্লাত ‘নেতাজী’ আৰু ‘আজাদ হিন্দ ফৌজ’ৰে জড়িত সংগ্ৰহালয়ো স্থাপন কৰা হৈছিল।

বন্ধুসকল,

২০১৯ চনৰ ‘গণতন্ত্ৰ দিৱস’ৰ পেৰেডত যেতিয়া ‘আজাদ হিন্দ ফৌজ’ৰ চিপাহীসকলেও অংশগ্ৰহণ কৰিছিল, সেইদিনটোৰ কথা মই কেতিয়াও পাহৰিব নোৱাৰিম। এই সন্মানৰ বাবে তেওঁলোকে বহু দশক ধৰি অপেক্ষা কিৰ্বলগীয়া হৈছিল। আন্দামানৰ যিডোখৰ স্থানত ‘নেতাজী’য়ে ত্ৰিৰংগ পতাকা উত্তোলন কৰিছিল, মই সেই স্থানলৈ যাবলগীয়া আছিল, যোৱাৰ সুযোগ লাভ কৰিছিলো, ত্ৰিৰংগ পতাকা উত্তোলনৰ সৌভাগ্য লাভ কৰিছিলো। সেইটো ক্ষণ প্ৰতিগৰাকী দেশবাসীৰ বাবেই গৌৰৱৰ ক্ষণ আছিল।

ভাই-ভনীসকল,

আন্দামানৰ সেইটো দ্বীপ, যাক নেতাজীয়ে সকলোতকৈ আগতে স্বাধীনতা প্ৰদান কৰিছিল, সেইটোও কিছুদিন আগলৈকে দাসত্বৰ পৰিচিতি দিবলৈ বাধ্য হ’বলগীয়া হৈছিল! স্বাধীন ভাৰততো সেইটো দ্বীপৰ নাম ইংৰাজ শাসকৰ নামৰে নামাংকিত আছিল। আমি পৰাধীনতাৰ সেই পৰিচিতি নোহোৱা কৰি এই দ্বীপৰ নাম ‘নেতাজী’ সুভাষৰে বিজড়িত কৰি ভাৰতীয়ৰ নাম দিছিলো, ভাৰতীয়ৰ পৰিচিতি প্ৰদান কৰিছিলো।

বন্ধুসকল,

স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ সম্পূৰ্ণ হোৱাত দেশে নিজৰ বাবে ‘পঞ্চপণ’ৰ ‘ভিজন’ গ্ৰহণ কৰিছে। এই ‘পঞ্চপণ’ৰ ভিতৰত বিকাশৰ বৃহত্ লক্ষ্যৰ সংকল্প আছে, কৰ্তব্যৰ প্ৰেৰণাও আছে। ইয়াত দাসত্বৰ মানসিকতা ত্যাগৰ আহ্বান আছে, নিজৰ ঐতিহ্যক লৈ গৰ্ববোধো আছে। আজি ভাৰতৰ আদৰ্শ নিজৰ, পদ্ধতি নিজৰ। আজি ভাৰতৰ সংকল্প নিজৰ, লক্ষ্য নিজৰ। আজি আমাৰ পথ নিজৰ, প্ৰতীকো নিজৰ। আৰু বন্ধুসকল, আজি যদি ৰাজপথৰ অস্তিত্ব সমাপ্ত হৈ কৰ্তব্য পথ হৈছে, আজি যদি জৰ্জ পঞ্চমৰ প্ৰতিমূৰ্তিৰ চিন-মোকাম নোহোৱা কৰি ‘নেতীজী’ৰ প্ৰতিমূৰ্তি স্থাপন কৰা হৈছে, এয়া দাসত্বৰ মানসিকতা পৰিত্যাগৰ প্ৰথমটো উদাহৰণ নহয়নে! এয়া আৰম্ভণি নহয়, অন্তও নহয়। এয়া হৈছে মন আৰু মানসৰ স্বাধীনতাৰ লক্ষ্য আহৰণ কৰা পৰ্যন্ত নিৰন্তৰ চলিবলগীয়া সংকল্পৰ যাত্ৰা। ভাৰতৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী যত থাকি আহিছে, সেই ডোখৰ ঠাইৰ নাম ‘ৰে’চ-ক’ৰ্ছ ৰোড’ৰ পৰা সলাই ‘লোক-কল্যাণ মাৰ্গ’ কৰা হৈছে। আমাৰ গণতন্ত্ৰ দিৱস সমাৰোহত এতিয়া ভাৰতীয় বাদ্য যন্ত্ৰৰো গুঞ্জন শুনিবলৈ পোৱা যায়। ‘বীটিং ৰীট্ৰিত চেৰিমণী’ত এতিয়া দেশভক্তিৰে সংপৃক্ত গীতবোৰ শুনি ভাৰতীয়ৰ মন আনন্দৰে ভৰি উঠে। এই অলপতে ভাৰতীয় নৌসেনাইয়ো দাসত্বৰ চিন আঁতৰাই, ‘ছট্টপতি’ শিৱাজী মহাৰাজৰ প্ৰতীক ধাৰণ কৰি লৈছে। ‘ৰাষ্ট্ৰীয় সমৰ স্মাৰক’ নিৰ্মাণ কৰি দেশে সমস্ত দেশবাসীৰ বহু বছৰ জোৰা ইচ্ছাকো পূৰা কৰিছে।

বন্ধুসকল,

এই পৰিৱৰ্তন কেৱল প্ৰতীকী ৰূপতে সীমাবদ্ধ নহয়, এই পৰিৱৰ্তন দেশৰ নীতিৰো অংশ হৈ উঠিছে। আজি দেশে ইংৰাজৰ দিনৰে পৰা চলি অহা শ শ আইনকো সলাই পেলাইছে। ভাৰতীয় বাজেট, যি ইমান দশক ধৰি ব্ৰিটিছ সংসদৰ সময়ৰ অনুসৰণ কৰি আহিছিল, তাৰ সময় আৰু তাৰিখো সলাই পেলোৱা হৈছে। ‘ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি’ৰ জৰিয়তে এতিয়া বিদেশী ভাষাৰ বাধ্যবাধকতাৰ পৰা দেশৰ যুৱ-প্ৰজন্মক মুক্ত কৰা হৈছে। অৰ্থাত্, আজি দেশৰ বিচাৰ আৰু দেশৰ ব্যৱহাৰ দুয়োটাই পৰাধীনতাৰ মানসিকতাৰ পৰা মুক্ত হবলৈ ধৰিছে। এই মুক্তিয়ে আমাক বিকশিত ভাৰতৰ লক্ষ্যলৈ লৈ যাব।

বন্ধুসকল,

মহাকবি ভৰতীয়াৰে ভাৰতৰ মহানতা সন্দৰ্ভত তামিল ভাষাত বহুত সুন্দৰ কবিতা লিখিছিল। এই কবিতাৰ শীৰ্ষক হৈছে- ‘পাৰুকুলে নল্ল নাডঅ-য়িংগল, ভাৰত নাড-অ’, মহাকবি ভৰতীয়াৰৰ এইটো কবিতাই প্ৰতিগৰাকী ভাৰতীয়ক গৌৰৱৰে পৰিপূৰ্ণ কৰি তুলিব। তেওঁৰ কবিতাটোৰ অৰ্থ হৈছে, ‘আমাৰ দেশ ভাৰত, সমগ্ৰ বিশ্ব ভিতৰতে মহান। জ্ঞানত, আধ্যাত্মত, গৰিমাত, অন্নদানত, সংগীতত, শাশ্বত কবিতাত, আমাৰ দেশ ভাৰত, সমগ্ৰ বিশ্বৰ ভিতৰতে মহান। বীৰত্বত, সেনাৰ শৌৰ্যত, কৰুণাত, আনক সেৱা কৰাত, জীৱনৰ সত্য অন্বেষণত, বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধানত, আমাৰ দেশ ভাৰত, সমগ্ৰ বিশ্বৰ ভিতৰতে মহান’। এয়া তামিল কবি ভৰতীয়াৰৰ, তেওঁৰ কবিতাৰ একো একোটা শব্দ, একো একোটা ভাবৰ অনুভৱ কৰকচোন!

বন্ধুসকল,

পৰাধীনতাৰ সেইছোৱা সময়ত, এয়া সমগ্ৰ বিশ্বৰ প্ৰতি ভাৰতৰ হুংকাৰ আছিল। এয়া আমাৰ স্বতন্ত্ৰতা সেনানীৰ আহ্বান আছিল। যিখন ভাৰতৰ বৰ্ণন ভৰতীয়াৰে তেওঁৰ কবিতাত কৰিছে, আমি সেই ‘সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ভাৰত’ৰ নিৰ্মাণ কৰিবই লাগিব। আৰু ইয়াৰ পথ এই ‘কৰ্তব্য পথ’ হৈয়ে যায়।

বন্ধুসকল,

‘কৰ্তব্য পথ’ কেৱল ইটা-শিলৰে নিৰ্মিত পথেই নহয়। ই হৈছে ভাৰতৰ গণতান্ত্ৰিক অতীত আৰু সৰ্বকালীন আদৰ্শৰ জীৱন্ত মাৰ্গ। ইয়ালৈ যেতিয়া দেশৰ মানুহ আহিব, তেতিয়া ‘নেতাজী’ৰ প্ৰতিমূৰ্তি, ‘ৰাষ্ট্ৰীয় সমৰ স্মাৰক’, এই সকলোবোৰে তেওঁলোকক কিমান ডাঙৰ প্ৰেৰণা দিব, তেওঁলোকক কৰ্তব্যবোধেৰে উদ্বেলিত কৰি তুলিব! এই স্থানত দেশৰ চৰকাৰে কাম কৰি আছে। আপোনালোকে কল্পনা কৰকচোন, দেশে যাক জনতাৰ সেৱা কৰিবলৈ দায়িত্ব অৰ্পণ কৰিছে, তেওঁলোকক ‘ৰাজপথে’ জনতাৰ সেৱক হোৱাৰ অনুভৱ কেনেকৈ কৰাব? যদি পথেই ‘ৰাজপথ’ হয়, তেন্তে যাত্ৰা লোকমুখী কেনেকৈ হ’ব? ‘ৰাজপথ’ ব্ৰিটিছ ৰাজৰ বাবে আছিল, যাৰ বাবে ভাৰতৰ মানুহ দাস আছিল। ৰাজপথৰ চিন্তাও দাসত্বৰ প্ৰতীক আছিল, তাৰ সংৰচনাও দাসত্বৰ প্ৰতীক আছিল। আজি ইয়াৰ স্থাপত্যও সলনি হৈছে, আৰু ইয়াৰ আত্মাও সলনি হৈছে।  এতিয়া দেশৰ সাংসদ, মন্ত্ৰী, বিষয়াসকলে যেতিয়াই এই পথেৰে পাৰ হৈ যাব তেওঁলোকে ‘কৰ্তব্য পথে’ৰে দেশৰ প্ৰতি কৰ্তব্যৰ বোধ হব, তাৰ বাবে নতুন উত্সাহ লাভ কৰিব, প্ৰেৰণা লাভ কৰিব। ৰাষ্ট্ৰীয় সমৰ স্মাৰকৰ পৰা ‘কৰ্তব্য পথ’ হৈ ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনৰ এই সম্পূৰ্ণ এলেকাটোতেই ‘নেশ্যন ফাৰ্ষ্ট’, ‘ৰাষ্ট্ৰই প্ৰথম’, এই ভাৱনাৰ প্ৰবাহ প্ৰতিটো পলতে সঞ্চাৰিত হ’ব।

বন্ধুসকল,

আজিৰ এই উপলক্ষত, মই আমাৰ সেইসকল শ্ৰমিক বন্ধুৰ প্ৰতি বিশেষ ভাবে কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰিব খুজিছো, যিসকলে ‘কৰ্তব্য পথ’ক কেৱল নিৰ্মাণেই কৰা নাই, বৰঞ্চ নিজৰ শ্ৰমৰ পৰাকাষ্ঠাৰে দেশক ‘কৰ্তব্য পথ’ৰ প্ৰদৰ্শনো কৰায়। মই এতিয়া সেইসকল শ্ৰমজীৱিৰে মিলিত হোৱাৰো সুযোগ লাভ কৰিছিলো। তেওঁলোকৰ সৈতে কথা-বতৰা হোৱাৰ সময়ত মই কথা অনুভৱ কৰিছিলো যে, দেশৰ দুখীয়া, মজদূৰ আৰু সাধাৰণ মানুহৰ ভিতৰত ভাৰতৰ কিমানযে বৰ্ণাঢ্য সপোনে বাস কৰিছে। নিজৰ ঘাম পেলোৱাৰ সময়ত তেওঁলোকে সেই সপোনকে সজীৱ কৰি দিয়ে আৰু আজি যেতিয়া মই, এই উপলক্ষে সেইসকল দৰিদ্ৰ শ্ৰমিককো দেশৰ হৈ ধন্যবাদ জনাইছো, তেওঁলোকক অভিনন্দন জনাইছো, যিসকলে দেশৰ অভুতপূৰ্ব বিকাশক গতি প্ৰদান কৰিছে, তেওঁলোক হৈছে আমাৰ এই শ্ৰমিক ভাইসকল। আৰু যেতিয়া মই আজি এইসকল শ্ৰমিক ভাই-ভনীৰে মিলিত হৈছিলো, তেতিয়া মই তেওঁলোকক কৈছিলো যিসকলে ইয়াত কাম কৰিছিল, সেইসকল শ্ৰমিক ভাই-ভনী তেওঁলোকৰ পৰিয়াল সৈতে এইবাৰৰ ২৬ জানুৱাৰীৰ কাৰ্যক্ৰমত মোৰ বিশেষ অতিথি হ’ব। মোৰ ভাল লাগিছে যে নতুন ভাৰতত আজি শ্ৰম আৰু শ্ৰমজীৱিসকল সন্মান জনোৱাৰ এক সংস্কৃতি গঢ়ি উঠিছে, এক পৰম্পৰা পুনৰুজ্জীৱিত হৈ উঠিছে। আৰু বন্ধুসকল, যেতিয়া নীতিসমূহত সংবেদনশীলতা থাকে, তেতিয়া সিদ্ধান্তও সিমানেই সংবেদনশীল হবলৈ ধৰে। সেয়ে, দেশে এতিয়া নিজৰ শ্ৰম-শক্তিৰ ওপৰত গৌৰৱ কৰিবলৈ লৈছে। ‘শ্ৰম এৱ জয়তে’ আজি দেশৰ মন্ত্ৰ হৈ উঠিছে। সেয়ে, যেতিয়া বেনাৰসত, কাশীত, বিশ্বনাথ ধামৰ লোকাৰ্পণৰ অলৌকিক সুযোগ আহিছিল, তেতিয়াও শ্ৰমজীৱিসকলৰ সন্মানতো পুষ্পবৰ্ষণ হৈছিল। যেতিয়া প্ৰয়াগৰাজত কুম্ভৰ পবিত্ৰ পৰ্ব অনুষ্ঠিত হয়, তেতিয়া ‘শ্ৰমিক স্বচ্ছতা কৰ্মীসকল’ক কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰা হয়। এই কিছুদিন আগতে মাত্ৰ দেশে স্বদেশী বিমান বাহক যুদ্ধতৰি ‘আইএনএছ বিক্ৰান্ত’ লাভ কৰিছে। মই তেতিয়াও ‘আইএনএছ বিক্ৰান্ত’ৰ নিৰ্মাণত দিন-ৰাতি একাকাৰ কৰা শ্ৰমিক ভাই-ভনীসকলৰ লগতে তেওঁলোকৰ পৰিয়ালবৰ্গৰে মিলিত হোৱাৰ সুযোগ পাইছিলো। মই তেওঁলোকৰে মিলিত হৈ তেওঁলোকৰ প্ৰতি কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিছিলো। শ্ৰমৰ সন্মানৰ এই পৰম্পৰা দেশৰ সংস্কাৰৰ অমিত অংগ হৈ উঠিছে। আপোনালোকে জানিব পাৰি ভাল পাব যে নতুন সংসদৰ নিৰ্মাণৰ পিচত তাত কাম কৰা শ্ৰমিকসকলকো এটা বিশেষ বিথিকাত স্থান দিয়া হ’ব। এই বিথিকাই আগন্তুক প্ৰজন্মসমূহকো এই কথা মন পেলাই দিব যে গণতন্ত্ৰৰ বুনিয়াদ নিৰ্মাণত এফালে যদি সংবিধান আছে, তেন্তে আনফালে শ্ৰমিকসকলৰ অৱদানো আছে। এই প্ৰেৰণাই প্ৰতিগৰাকী দেশবাসীক এই ‘কৰ্তব্যপথে’ও দিব। এই প্ৰেৰণাই শ্ৰমৰে সাফল্যৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিব।

বন্ধুসকল,

আমাৰ ব্যৱহাৰত, আমাৰ সাধনসমূহত, আমাৰ সংসাধনসমূহত, আমাৰ আন্তঃগাঁথনিত, আধুনিকতা হৈছে এই অমৃতকালৰ প্ৰধান লক্ষ্য। আৰু বন্ধসকল, আমি যেতিয়া আন্তঃগাঁথনিৰ কথা কওঁ তেতিয়া অধিকাংশ মানুহৰ মনলৈকে অহা প্ৰথমখন ছবি হৈছে পথ বা উৰণসেঁতুৰে। কিন্তু অধুনিক হৈছে ভাৰতত আন্তঃগাঁথনিৰ বিস্তাৰতকৈও বহুত ডাঙৰ, তাৰ আছে বহুবোৰ দিশ। আজি ভাৰত সামাজিক আন্তঃগাঁথনি, পৰিবহণ আন্তঃগাঁথনি, ডিজিটেল আন্তঃগাঁথনিৰ সৈতেই সাংস্কৃতিক আন্তঃগাঁথনি ওপৰতো সিমানেই দ্ৰুত গতিৰে কাম কৰি থকা হৈছে। মই আপোনালোকক সামাজিক আন্তঃগাঁথনিৰ উদাহৰণ দিব খুজিছো। আজি দেশত এইমছৰ সংখ্যা আগৰ তুলনাত তিনিগুণে বাঢ়িছে। চিকিত্সা মহাবিদ্যালয়ৰ সংখ্যাও ৫০শতাংশ হাৰে বৃদ্ধি পাইছে। এই কথাই প্ৰদৰ্শিত কৰে ভাৰতে আজি নিজৰ নাগৰিকসকলৰ স্বাস্থ্য উন্নত কৰাৰ বাবে, তেওঁলোকক চিকিত্সাৰ আধুনিক সা-সুবিধাসমূহ উপলব্ধ কৰোৱাৰ বাবে কেনে ধৰণে কাম কৰি আচে। আজি দেশত নতুন আইআইটি, ট্ৰিপল আইটি, বৈজ্ঞানিক সংস্থাসমূহৰ আধুনিক ‘নেটৱৰ্ক’ নিৰন্তৰ বিস্তাৰিত কৰা হৈছে, সাজু কৰি তোলা হৈছে। বিগত তিনিটা বছৰত চাৰে ৬ কোটিৰো অধিক গ্ৰামীণ ঘৰলৈ প্াইপেৰে পানীৰ যোগান সুনিশ্চিত কৰা হৈছে। আজি দেশৰ প্ৰতিখন জিলাত ৭৫টাকৈ অমৃত সৰোবৰ নিৰ্মাণৰ মহা অভিযানো চলি আছে। ভাৰত এই সামাজিক আন্তঃগাঁথনি, সামাজিক ন্যায়ক আৰু সমৃদ্ধ কৰি তুলিছে।

বন্ধুসকল,

পৰিবহণ আন্তঋগাঁথনিৰ উন্নয়ণৰ বাবে আজি ভাৰতত যিমানবোৰ কাম চলি আছে, সিমানখিনি আগতে কেতিয়াও চলা নাছিল। আজি এফালে যদি গ্ৰামীণ পথৰ অভিলেখ সংখ্যাত নিৰ্মাণ হৈছে, তেন্তে আনফালে আকৌ অভিলেখ পৰিমাণ আধুনিক এক্সপ্ৰেছৱেও নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। আজি যি হাৰত দেশত দ্ৰুতগতিৰে ৰেলপথৰ বৈদ্যুতিকীকৰণ চলি আছে, সেই হাৰতে বেলেগ বেলেগ চহৰত মেট্ৰোৰ বিস্তাৰো হবলৈ ধৰিছে। আজি দেশত বহুবোৰ নতুন বিমানবন্দৰ স্থাপন কৰা হৈছে, সেইদৰে জলপথৰ সংখ্যাও অভুপূৰ্ব ভাবে বৃদ্ধি পাইছে। ডিজিটেল আন্তঃগাঁথনিৰ নিৰ্মাণতো ভাৰত আজি সমগ্ৰ বিশ্বৰে অগ্ৰণী দেশৰ তালিকাভুক্ত হৈছে। ডেৰলাখৰো অধিক পঞ্চায়তলৈ অপ্টিকেল ফাইবাৰৰ সংযোগ স্থাপন কৰাই হওক, ‘ডিজিটেল পে’মেণ্ট’ৰ নতুন অভিলেখেই হওক, ভাৰতৰ ‘ডিজিটেল’ প্ৰগতিৰ চৰ্চা সমগ্ৰ পৃথিৱীতে হ’বলৈ ধৰিছে।

ভাই-ভনীসকল,

আন্তঃগাঁথনিৰ এইবোৰ কামৰ মাজত, ভাৰতত সাংস্কৃতিক আন্তঃগাঁথনি নিৰ্মাণৰ যি কাম কৰা হৈছো, সেই সন্দৰ্ভত সিমানকৈ আলোচনা কৰা হোৱা নাই। ‘প্ৰসাদ আঁচনি’ৰ অধীনত দেশৰ অনেক তীৰ্থস্থানৰ পুনৰুদ্ধাৰ কৰা হৈছে। কাশী-কেদাৰনাথ-সোমনাথৰ পৰা ‘কৰ্টাৰপুৰ সাহিব ক’ৰিডৰ’ পৰ্যন্ত যিমানখিনি কাম হৈছে, সেয়া নিতান্তই অভুতপূৰ্ব। আৰু বন্ধুসকল, যেতিয়া আমি সাংস্কৃতিক আন্তঃগাঁথনিৰ কথা কওঁ তেতিয়া তাৰ অৰ্থ কেৱল ঠাইসমূহৰে জড়িত আন্তঃগাঁথনিয়েই কেৱল নহয়। আন্তঃগাঁথনি, যি আমাৰ ইতিহাসৰে জড়িত হৈ আছে, যি আমাৰ ৰাষ্ট্ৰ নায়কসকলৰে, ৰাষ্ট্ৰনায়িকাসকলৰে জড়িত, যি আমাৰ ঐতিহ্যসমূহৰে জড়িত, সেইসমূহৰো সিমান তত্পৰতাৰেই নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। চৰ্দাৰ পেটেলৰ ‘ষ্টেচ্যু অব ইউনিটী’য়েই হওক কিম্বা আদিবাসী স্বাধীনতা সংগ্ৰামীসকলক সমৰ্পিত সংগ্ৰহালয়েই হওক, ‘পিএম সংগ্ৰহালয়ে’ই হওক বা ‘বাবা চাহেব আম্বেডকৰ স্মাৰক’, ‘ৰাষ্ট্ৰীয় সমৰ স্মাৰক’ বা ‘ৰাষ্ট্ৰীয় আৰক্ষী স্মাৰক’য়েই হওক, এই সকলোবোৰেই হৈছে সাংস্কৃতিক আন্তঃগাঁথনিৰ উদাহৰণ। এয়াই পৰিভাষিত কৰে যে এখন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আমাৰ সংস্কৃতিনো কি, আমাৰ প্ৰমূল্যনো কি, আৰু কেনেকৈ আমি এইসমূহক প্ৰতিপালন কৰি আহিছো। এখন ‘আকাংক্ষী’ ভাৰতে সামাজিক আন্তঃগাঁথনি, পৰিবহণ আন্তঃগাঁথনি, ডিজিটেল আন্তঃগাঁথনিৰ সৈতে সাংস্কৃতিক আন্তঃগাঁথনিক গতি দি দ্ৰুগতিৰে প্ৰগতি সম্ভৱ কৰিব পাৰে। মোৰ ভাল লাগিছে যে আজি কৰ্তব্যপথৰ ৰূপত দেশে সাংস্কৃতিক আন্তঃগাঁথনিৰ আৰু এটা সুন্দৰ উদাহৰণ লাভ কৰিলে। স্থাপত্যৰ পৰা আদৰ্শ পৰ্যন্ত, আপোনালোকে ইয়াত ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ দৰ্শন লাভ কৰিব, আৰু বহুত কিবা শিকিবলৈও পাব। মই দেশৰ প্ৰতিগৰাকী নাগৰিকক আহ্বান জনাইছো, আপোনালোক আটাইকে আমন্ত্ৰণ জনাইছো, আহক, এই নৱনিৰ্মিত ‘কৰ্তব্য পথ’লৈ আহি চাওকহিচোন। এই নিৰ্মাণত আপোনালোকে ভৱিষ্যতৰ ভাৰতক দেখিৱলৈ পাব। ইয়াৰ অনুভৱে আপোনালোকক আমাৰ বিশাল ৰাষ্ট্ৰৰ বাবে এক নতুন দৃষ্টিভংগী প্ৰদান কৰিব, এক নতুন বিশ্বাস দিব আৰু কাইলৈৰ পৰা অহা তিনিদিন অৰ্থাত্ শুক্ৰ, শনি আৰু দেও, এই তিনিটা দিন ধৰি ইয়াত নেতাজী সুভাষ বাবুৰ জীৱন আধাৰিত কাহিনীৰে সন্ধিয়া ‘ড্ৰোন শ্ব’ আয়োজিত হ’ব। মই ভাবো কৰ্তব্যপথৰ এই প্ৰেৰণাই দেশত কৰ্তব্যবোধৰ যি প্ৰবাহ উত্পন্ন কৰিব, এই প্ৰবাহেই আমাক নতুন আৰু বিকশিত ভাৰতৰ সংকল্পৰ সিদ্ধ পৰ্যন্ত লৈ যাব। এই বিশ্বাসকে বুকুত বান্ধি, আপোনালোক সকলোকে পুনৰবাৰ বহুত বহুত ধন্যবাদ জনাইছো। মোৰ সৈতে সকলোৱে কওক, মই ক’ম ‘নেতাজী’, আপোনালোকে ক’ব ‘অমৰ হওক! অমৰ হওক’!

নেতাজী, অমৰ হওক!

নেতাজী, অমৰ হওক!

নেতাজী, অমৰ হওক!

ভাৰত মাতা কী জয়!

ভাৰত মাতা কী জয়!

ভাৰত মাতা কী জয়!

বন্দে মাতৰম!

বন্দে মাতৰম!

বন্দে মাতৰম!

বহুত বহুত ধন্যবাদ!

  • दिग्विजय सिंह राना September 20, 2024

    हर हर महादेव
  • JBL SRIVASTAVA May 30, 2024

    मोदी जी 400 पार
  • MLA Devyani Pharande February 17, 2024

    जय हो
  • Vaishali Tangsale February 14, 2024

    🙏🏻🙏🏻🙏🏻
  • ज्योती चंद्रकांत मारकडे February 12, 2024

    जय हो
  • Babla sengupta December 23, 2023

    Babla sengupta
  • Mahendra singh Solanki Loksabha Sansad Dewas Shajapur mp October 30, 2023

    Jay shree Ram
  • Jayanta Kumar Bhadra April 03, 2023

    Jay Hind
  • Rabindr Biswal February 01, 2023

    Jai hind vande Bharat mata ki jai Jai Netaji Subhas Bose 's statue of Liberty and strong enough sarkar policy.
  • Rabindr Biswal January 31, 2023

    Vande Mataram Thanks a lot namo namo namo ji zindabad PM Modi 's Visionary Leadership is shining India 's brightness of illustration and description for Indian people.
Explore More
140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day

Popular Speeches

140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day
Apple CEO Tim Cook confirms majority of iPhones sold in the US will come from India

Media Coverage

Apple CEO Tim Cook confirms majority of iPhones sold in the US will come from India
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM's speech while dedicating the Vizhinjam International Seaport to the nation in Thiruvananthapuram, Kerala
May 02, 2025
QuoteThe Vizhinjam International Deepwater Multipurpose Seaport in Kerala is a significant advancement in India's maritime infrastructure: PM
QuoteToday is the birth anniversary of Bhagwan Adi Shankaracharya, Adi Shankaracharya ji awakened the consciousness of the nation by coming out of Kerala and establishing monasteries in different corners of the country, I pay tribute to him on this auspicious occasion: PM
QuoteIndia's coastal states and our port cities will become key centres of growth for a Viksit Bharat: PM
QuoteGovernment in collaboration with the state governments has upgraded the port infrastructure under the Sagarmala project enhancing port connectivity: PM
QuoteUnder PM-Gatishakti, the inter-connectivity of waterways, railways, highways and airways is being improved at a fast pace: PM
QuoteIn the last 10 years investments under Public-Private Partnerships have not only upgraded our ports to global standards, but have also made them future ready: PM
QuoteThe world will always remember Pope Francis for his spirit of service: PM

केरल के गवर्नर राजेंद्र अर्लेकर जी, मुख्यमंत्री श्रीमान पी. विजयन जी, केंद्रीय कैबिनेट के मेरे सहयोगीगण, मंच पर मौजूद अन्य सभी महानुभाव, और केरल के मेरे भाइयों और बहनों।

एल्लावर्क्कुम एन्डे नमस्कारम्। ओरिक्कल कूडि श्री अनन्तपद्मनाभंडे मण्णिलेक्क वरान् साद्धिच्चदिल् एनिक्क अतियाय सन्तोषमुण्ड।

साथियों,

आज भगवान आदि शंकराचार्य जी की जयंती है। तीन वर्ष पूर्व सितंबर में मुझे उनके जन्मभूमि क्षेत्रम में जाने का सौभाग्य मिला था। मुझे खुशी है कि मेरे संसदीय क्षेत्र काशी में विश्वनाथ धाम परिसर में आदि शंकराचार्य जी की भव्य प्रतिमा स्थापित की गई है। मुझे उत्तराखंड के केदारनाथ धाम में आदि शंकराचार्य जी की दिव्य प्रतिमा के अनावरण का भी सौभाग्य मिला है। और आज ही देवभूमि उत्तराखंड में केदारनाथ मंदिर के पट खुले हैं, केरल से निकलकर, देश के अलग-अलग कोनों में मठों की स्थापना करके आदि शंकराचार्य जी ने राष्ट्र की चेतना को जागृत किया। इस पुनीत अवसर पर मैं उन्हें श्रद्धापूर्वक नमन करता हूं।

साथियों,

यहां एक ओर अपनी संभावनाओं के साथ उपस्थित ये विशाल समुद्र है। औऱ दूसरी ओर प्रकृति का अद्भुत सौंदर्य है। और इन सबके बीच अब new age development का सिंबल, ये विझिंजम डीप-वॉटर सी-पोर्ट है। मैं केरल के लोगों को, देश के लोगों को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

इस सी-पोर्ट को Eight thousand eight hundred करोड़ रुपए की लागत से तैयार किया गया है। अभी इस ट्रांस-शिपमेंट हब की जो क्षमता है, वो भी आने वाले समय में बढ़कर के तीन गुनी हो जाएगी। यहां दुनिया के बड़े मालवाहक जहाज आसानी से आ सकेंगे। अभी तक भारत का 75 परसेंट ट्रांस-शिपमेंट भारत के बाहर के पोर्ट्स पर होता था। इससे देश को बहुत बड़ा revenue loss होता आया है। ये परिस्थिति अब बदलने जा रही है। अब देश का पैसा देश के काम आएगा। जो पैसा बाहर जाता था, वो केरल और विझिंजम के लोगों के लिए नई economic opportunities लेकर आएगा।

साथियों,

गुलामी से पहले हमारे भारत ने हजारों वर्ष की समृद्धि देखी है। एक समय में ग्लोबल GDP में मेजर शेयर भारत का हुआ करता था। उस दौर में हमें जो चीज दूसरे देशों से अलग बनाती थी, वो थी हमारी मैरिटाइम कैपेसिटी, हमारी पोर्ट सिटीज़ की economic activity! केरल का इसमें बड़ा योगदान था। केरल से अरब सागर के रास्ते दुनिया के अलग-अलग देशों से ट्रेड होता था। यहां से जहाज व्यापार के लिए दुनिया के कई देशों में जाते थे। आज भारत सरकार देश की आर्थिक ताकत के उस चैनल को और मजबूत करने के संकल्प के साथ काम कर रही है। भारत के कोस्टल स्टेट्स, हमारी पोर्ट सिटीज़, विकसित भारत की ग्रोथ का अहम सेंटर बनेंगे। मैं अभी पोर्ट की विजिट करके आया हूं, और गुजरात के लोगों को जब पता चलेगा, कि इतना बढ़िया पोर्ट ये अडानी ने यहां केरल में बनाया है, ये गुजरात में 30 साल से पोर्ट पर काम कर रहे हैं, लेकिन अभी तक वहां उन्होंने ऐसा पोर्ट नहीं बनाया है, तब उनको गुजरात के लोगों से गुस्सा सहन करने के लिए तैयार रहना पड़ेगा। हमारे मुख्यमंत्री जी से भी मैं कहना चाहूंगा, आप तो इंडी एलायंस के बहुत बड़े मजबूत पिलर हैं, यहां शशि थरूर भी बैठे हैं, और आज का ये इवेंट कई लोगों की नींद हराम कर देगा। वहाँ मैसेज चला गया जहां जाना था।

साथियों,

पोर्ट इकोनॉमी की पूरे potential का इस्तेमाल तब होता है, जब इंफ्रास्ट्रक्चर और ease of doing business, दोनों को बढ़ावा मिले। पिछले 10 वर्षों में यही भारत सरकार की पोर्ट और वॉटरवेज पॉलिसी का ब्लूप्रिंट रहा है। हमने इंडस्ट्रियल एक्टिविटीज़ और राज्य के होलिस्टिक विकास के लिए तेजी से काम आगे बढ़ाया है। भारत सरकार ने, राज्य सरकार के सहयोग से सागरमाला परियोजना के तहत पोर्ट इंफ्रास्ट्रक्चर को अपग्रेड किया है, पोर्ट कनेक्टिविटी को भी बढ़ाया है। पीएम-गतिशक्ति के तहत वॉटरवेज, रेलवेज, हाइवेज और एयरवेज की inter-connectivity को तेज गति से बेहतर बनाया जा रहा है। Ease of doing business के लिए जो reforms किए गए हैं, उससे पोर्ट्स और अन्य इंफ्रास्ट्रक्चर सेक्टर में भी इनवेस्टमेंट बढ़ा है। Indian seafarers, उनसे जुड़े नियमों में भी भारत सरकार ने Reforms किए हैं। और इसके परिणाम भी देश देख रहा है। 2014 में Indian seafarers की संख्या सवा लाख से भी कम थी। अब इनकी संख्या सवा तीन लाख से भी ज्यादा हो गई है। आज भारत seafarers की संख्या के मामले में दुनिया के टॉप थ्री देशों की लिस्ट में शामिल हो गया है।

Friends,

शिपिंग इंडस्ट्री से जुड़े लोग जानते हैं कि 10 साल पहले हमारे शिप्स को पोर्ट्स पर कितना लंबा इंतज़ार करना पड़ता था। उन्हें unload करने में लंबा समय लग जाता था। इससे बिजनेस, इंडस्ट्री और इकोनॉमी, सबकी स्पीड प्रभावित होती थी। लेकिन, हालात अब बदल चुके हैं। पिछले 10 वर्षों में हमारे प्रमुख बंदरगाहों पर Ship turn-around time में 30 परसेंट तक की कमी आई है। हमारे पोर्ट्स की Efficiency में भी बढ़ोतरी हुई है, जिसके कारण हम कम से कम समय में ज्यादा कार्गो हैंडल कर रहे हैं।

साथियों,

भारत की इस सफलता के पीछे पिछले एक दशक की मेहनत और विज़न है। पिछले 10 वर्षों में हमने अपने पोर्ट्स की क्षमता को दोगुना किया है। हमारे National Waterways का भी 8 गुना विस्तार हुआ है। आज global top 30 ports में हमारे दो भारतीय पोर्ट्स हैं। Logistics Performance Index में भी हमारी रैकिंग बेहतर हुई है। Global shipbuilding में हम टॉप-20 देशों में शामिल हो चुके हैं। अपने बेसिक इंफ्रास्ट्रक्चर को ठीक करने के बाद हम अब ग्लोबल ट्रेड में भारत की strategic position पर फोकस कर रहे हैं। इस दिशा में हमने Maritime Amrit Kaal Vision लॉन्च किया है। विकसित भारत के लक्ष्य तक पहुँचने के लिए हमारी मैरिटाइम strategy क्या होगी, हमने उसका रोडमैप बनाया है। आपको याद होगा, G-20 समिट में हमने कई बड़े देशों के साथ मिलकर इंडिया मिडिल ईस्ट यूरोप कॉरिडोर पर सहमति बनाई है। इस रूट पर केरल बहुत महत्वपूर्ण position पर है। केरल को इसका बहुत लाभ होने वाला है।

साथियों,

देश के मैरीटाइम सेक्टर को नई ऊंचाई देने में प्राइवेट सेक्टर का भी अहम योगदान है। Public-Private Partnerships के तहत पिछले 10 वर्षों में हजारों करोड़ रुपए का निवेश हुआ है। इस भागीदारी से न केवल हमारे पोर्ट्स ग्लोबल स्टैंडर्ड पर अपग्रेड हुए हैं, बल्कि वो फ्यूचर रेडी भी बने हैं। प्राइवेट सेक्टर की भागीदारी से इनोवेशन और efficiency, दोनों को बढ़ावा मिला है। और शायद मीडिया के लोगों ने एक बात पर ध्यान केंद्रित किया होगा, जब हमारे पोर्ट मिनिस्टर अपना भाषण दे रहे थे, तो उन्होंने कहा, अडानी का उल्लेख करते हुए, उन्होंने कहा कि हमारी सरकार के पार्टनर, एक कम्युनिस्ट गवर्नमेंट का मंत्री बोल रहा है, प्राइवेट सेक्टर के लिए, कि हमारी सरकार का पार्टनर, ये बदलता हुआ भारत है।

साथियों,

हम कोच्चि में shipbuilding and repair cluster स्थापित करने की दिशा में भी आगे बढ़ रहे हैं। इस cluster के तैयार होने से यहां रोजगार के अनेक नए अवसर तैयार होंगे। केरल के local talent को, केरल के युवाओं को, आगे बढ़ने का मौका मिलेगा।

Friends,

भारत की shipbuilding capabilities को बढ़ाने के लिए देश अब बड़े लक्ष्य लेकर चल रहा है। इस साल बजट में भारत में बड़े शिप के निर्माण को बढ़ाने के लिए नई पॉलिसी की घोषणा की गई है। इससे हमारे मैन्युफैक्चरिंग सेक्टर को भी बढ़ावा मिलेगा। इसका सीधा लाभ हमारे MSME को होगा, और इससे बड़ी संख्या में employment के और entrepreneurship के अवसर तैयार होंगे।

साथियों,

सही मायनों में विकास तब होता है, जब इंफ्रास्ट्रक्चर भी बिल्ड हो, व्यापार भी बढ़े, और सामान्य मानवी की बेसिक जरूरतें भी पूरी हों। केरल के लोग जानते हैं, हमारे प्रयासों से पिछले 10 वर्षों में केरल में पोर्ट इंफ्रा के साथ-साथ कितनी तेजी से हाइवेज, रेलवेज़ और एयरपोर्ट्स से जुड़ा विकास हुआ है। कोल्लम बाईपास और अलापूझा बाईपास, जैसे वर्षों से अटके प्रोजेक्ट्स को भारत सरकार ने आगे बढ़ाया है। हमने केरल को आधुनिक वंदे भारत ट्रेनें भी दी हैं।

Friends,

भारत सरकार, केरल के विकास से देश के विकास के मंत्र पर भरोसा करती है। हम कॉपरेटिव फेडरिलिज्म की भावना से चल रहे हैं। बीते एक दशक में हमने केरल को विकास के सोशल पैरामीटर्स पर भी आगे ले जाने का काम किया है। जलजीवन मिशन, उज्ज्वला योजना, आयुष्मान भारत, प्रधानमंत्री सूर्यघर मुफ्त बिजली योजना, ऐसी अनेक योजनाओं से केरल के लोगों को बहुत लाभ हो रहा है।

साथियों,

हमारे फिशरमेन का बेनिफिट भी हमारी प्राथमिकता है। ब्लू रेवोल्यूशन और प्रधानमंत्री मत्स्य संपदा योजना के तहत केरल के लिए सैकड़ों करोड़ रुपए की परियोजनाओं को मंजूरी दी गई है। हमने पोन्नानी और पुथियाप्पा जैसे फिशिंग हार्बर का भी modernization किया है। केरल में हजारों मछुआरे भाई-बहनों को किसान क्रेडिट कार्ड्स भी दिये गए हैं, जिसके कारण उन्हें सैकड़ों करोड़ रुपए की मदद मिली है।

साथियों,

हमारा केरल सौहार्द और सहिष्णुता की धरती रहा है। यहाँ सैकड़ों साल पहले देश की पहली, और दुनिया की सबसे प्राचीन चर्च में से एक सेंट थॉमस चर्च बनाई गई थी। हम सब जानते हैं, हम सबके लिए कुछ ही दिन पहले दु:ख की बड़ी घड़ी आई है। कुछ दिन पहले हम सभी ने पोप फ्रांसिस को खो दिया है। भारत की ओर से उनके अंतिम संस्कार में शामिल होने के लिए हमारी राष्ट्रपति, राष्ट्रपति द्रौपदी मुर्मू जी वहाँ गई थीं। उसके साथ हमारे केरल के ही साथी, हमारे मंत्री श्री जॉर्ज कुरियन, वह भी गए थे। मैं भी, केरल की धरती से एक बार फिर, इस दुःख में शामिल सभी लोगों के प्रति अपनी संवेदना प्रकट करता हूँ।

साथियों,

पोप फ्रांसिस की सेवा भावना, क्रिश्चियन परम्पराओं में सबको स्थान देने के उनके प्रयास, इसके लिए दुनिया हमेशा उन्हें याद रखेगी। मैं इसे अपना सौभाग्य मानता हूं, कि मुझे उनके साथ जब भी मिलने का अवसर मिला, अनेक विषयों पर विस्तार से मुझे उनसे बातचीत का अवसर मिला। और मैंने देखा हमेशा मुझे उनका विशेष स्नेह मिलता रहता था। मानवता, सेवा और शांति जैसे विषयों पर उनके साथ हुई चर्चा, उनके शब्द हमेशा मुझे प्रेरित करते रहेंगे।

साथियों,

मैं एक बार फिर आप सभी को आज के इस आयोजन के लिए अपनी शुभकामनाएं देता हूं। केरल global maritime trade का बड़ा सेंटर बने, और हजारों नई जॉब्स क्रिएट हों, इस दिशा में भारत सरकार, राज्य सरकार के साथ मिलकर काम करती रहेगी। मुझे पूरा विश्वास है कि केरल के लोगों के सामर्थ्य से भारत का मैरीटाइम सेक्टर नई बुलंदियों को छुएगा।

नमुक्क ओरुमिच्च् ओरु विकसित केरलम पडत्तुयर्ताम्, जइ केरलम् जइ भारत l

धन्यवाद।