In the last 8 years, we have made our democracy strong and resilient: PM Modi
Japan is an important partner in building infrastructure & manufacturing capacity in India: PM Modi
India is optimistic about a tech-led, science-led, innovation-led and talent-led future: PM Modi

ভাৰত মাতা কি জয়, ভাৰত মাতা কী জয়, যেতিয়াই জাপানলৈ আহো, প্ৰতিবাৰেই আপোনালোকৰ স্নেহৰ বৰষুণ দেখিবলৈ পাওঁ। আপোনালোকৰ মাজতে এনে বহুত লোক আছে যিসকলে ইয়াত বহু বছৰ ধৰি ববসাব কৰি আহিছে। জাপানৰ ভাষা, ইয়াৰ সাজ-পোছাক, সংস্কৃতি, খাদ্য এক প্ৰকাৰ আপোনালোকৰ জীৱনৰ অংশ হৈ পৰিছে আৰু ইয়াৰ অংশ হোৱাৰ এটা কাৰণ হ’ল ভাৰতীয় সমাজৰ সংস্কৃতি সৰ্বাংগীন হৈ আহিছে। কিন্তু একে সময়তে জাপানৰ পৰম্পৰা, মূল্যবোধ, পৃথিৱীত নিজৰ জীৱনৰ প্ৰতি যি দায়বদ্ধতা আছে সেয়া অতি গভীৰ। আৰু এয়াই দুয়োৰে মিলন। গতিকে স্বাভাৱিকতে নিজৰ বুলি অনুভৱ কৰাটো অতি স্বাভাৱিক।

বন্ধুসকল,

আপোনালোক ইয়াত আছে, বহুতে ইয়াত বসতি স্থাপন কৰিছে। মই জানো ইয়াতো বহুতে বিয়াও পাতিছে। কিন্তু এইটোও সঁচা যে ইমান বছৰ ইয়াৰ সৈতে জড়িত থকাৰ পাছতো ভাৰত সন্দৰ্ভত ভাল খবৰ আহিলে ভাৰতৰ প্ৰতি আপোনালোকৰ শ্ৰদ্ধা অক্ষুণ্ণ থকে। আপোনালোকৰ সুখৰ সীমা নোহোৱা হয়। হয় নে নহয়? যেতিয়া কিবা বেয়া খবৰ আহে তেতিয়া আপোনোলোকো আটাইতকৈ বেছি দুখী হয়। এয়াৰ আমাৰ মানুহৰ বিশেষত্ব যে আমি কৰ্মভূমিৰ লগত আকৃষ্ট হৈ পৰো, মচগুল হৈ পৰো, কিন্তু মাতৃভূমিৰ শিপাৰ পৰা আমাক কেতিয়াও দূৰ হ’বলৈ নিদিওঁ আৰু এয়াই আমাৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ শক্তি।

বন্ধুসকল,

স্বামী বিবেকানন্দই যেতিয়া চিকাগোলৈ ঐতিহাসিক ভাষণ দিবলৈ গৈছিল, তেতিয়া তেওঁ তাৰ পূৰ্বে জাপানলৈ আহিছিল আৰু জাপানে তেওঁৰ মন মন্দিৰত তেওঁৰ মনত গভীৰ চাপ পেলাইছিল। জাপানৰ জনসাধাৰণৰ দেশপ্ৰেম, জাপানৰ জনসাধাৰণৰ আস্থা, ইয়াৰ অনুশাসন, স্বচ্ছতাৰ প্ৰতি জাপানৰ জনসাধাৰণৰ সজাগতা, বিবেকানন্দই ইয়াক মুকলিকৈ প্ৰশংসা কৰিছিল। গুৰুদেৱ ৰবীন্দ্ৰনাথ জি ঠাকুৰেও কৈছিল যে জাপান এনে এখন দেশ যি একে সময়তে প্ৰাচীন আৰু আধুনিক দুয়োটাই আছে। ঠাকুৰে লগতে কৈছিল, “জাপানে সহজ অনুগ্ৰহত ফুলি উঠা পদুমৰ দৰে অবিস্মৰণীয় পূবৰ পৰা ওলাই আহিছে, এইখিনি সময়ত ই যি গভীৰ গভীৰতাৰ বাবে গজি উঠিছে, তাৰ ওপৰত দৃঢ়ভাৱে ধৰি ৰাখিছে”। অৰ্থাৎ তেওঁ ক’ব বিচাৰিছিল যে জাপান নিজৰ শিপাৰ লগত পদুম ফুলৰ দৰেই দৃঢ়তাৰে লাগি আছে। সেইদৰেই ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মৰ সৈতে ই সকলোতে সৌন্দৰ্য্য বৃদ্ধি কৰে। আমাৰ এই মহাপুৰুষসকলৰ এনে ধৰ্মপৰায়ণ আৱেগে জাপানৰ সৈতে আমাৰ সম্পৰ্কৰ গভীৰতা স্পষ্ট কৰে।

সতীৰ্থ,

এইবাৰ যেতিয়া মই জাপানলৈ আহিছো। বৰ্তমান আমাৰ কূটনৈতিক সম্পৰ্কৰ সত্তৰ বছৰ অৰ্থাৎ সাত দশক হ’বলৈ গৈ আছে। বন্ধুসকল, আপোনালোকেও নিশ্চয় ইয়াত থাকি অভিজ্ঞতা লাভ কৰিছে। ভাৰতৰ সকলোৱেই অনুভৱ কৰে যে ভাৰত আৰু জাপান স্বাভাৱিক অংশীদাৰ। ভাৰতৰ উন্নয়ন যাত্ৰাত জাপানে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। জাপানৰ সৈতে আমাৰ সম্পৰ্ক অন্তৰংগতাৰ, আধ্যাত্মিকতাৰ, জাপানৰ সৈতে আমাৰ সম্পৰ্ক সহযোগিতাৰ, আত্মীয় সম্পৰ্কৰ। সেয়েহে এক প্ৰকাৰে এই সম্পৰ্ক আমাৰ শক্তিৰ, এই সম্পৰ্ক সন্মানৰ। এই সম্পৰ্কটোও পৃথিৱীৰ বাবে এক উমৈহতীয়া সংকল্পৰ। জাপানৰ সৈতে আমাৰ সম্পৰ্ক বুদ্ধৰ, বৌদ্ধৰ জ্ঞানৰ। আমাৰ মহাকাল আছে, জাপানত আছে দৈকোকুটেন। আমাৰ ব্ৰহ্মা আছে, জাপানত বণ্টেন আছে, আমাৰ মা সৰস্বতী আৰু জাপানত বেনজাইটেন আছে। আমাৰ মহাদেৱী লক্ষ্মী, জাপানত কিচিজোটেন আছে। গতিকে আমাৰ গণেশ আছে আৰু জাপানত কাংগিটেন আছে। জাপানত যদি জৈন ধৰ্মৰ পৰম্পৰা আছে, সেয়েহে আমি ধ্যানক আত্মাৰ সৈতে কৰ্মৰ মাধ্যম হিচাপে গণ্য কৰোঁ।

একবিংশ শতিকাতো আমি সম্পূৰ্ণ দায়বদ্ধতাৰে ভাৰত আৰু জাপানৰ এই সাংস্কৃতিক সম্পৰ্কবোৰ আগুৱাই লৈ গৈ আছো আৰু মই কাশীৰ সাংসদ আৰু অতি গৌৰৱেৰে ক’ব বিচাৰিছো যে জাপানৰ প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী ছিয়া পেই যেতিয়া কাশীলৈ আহিছিল তেতিয়া তেওঁ কাশীক এক অদ্ভুত উপহাৰ দিলে। জাপানৰ সহযোগত কাশীত নিৰ্মাণ কৰা ৰুদ্ৰাক্ষ আৰু এসময়ত মোৰ কৰ্মস্থলী আহমেদাবাদৰ জৈন গাৰ্ডেন আৰু কাইজেন একাডেমী এইবোৰেই আমাক ইমান ওচৰ চপাই আনিছে। জাপানত থকা আপোনালোক সকলোৱে এই ঐতিহাসিক বন্ধনক অধিক শক্তিশালী আৰু সুদৃঢ় কৰি তুলিছে।

বন্ধুসকল,

বৰ্তমানৰ বিশ্বক ভগৱান বুদ্ধৰ চিন্তাধাৰা আৰু তেওঁ দেখুৱাই পথ অনুসৰণ কৰাৰ বাবে হয়তো আগৰ তুলনাত অধিক প্ৰয়োজন। এইটোৱেই হৈছে সেই পথ যিটোৱে মানৱতাক বিশ্বৰ প্ৰতিটো প্ৰত্যাহ্বানৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ উপায়, সেয়া হিংসাই হওক, অৰাজকতাই হওক, সন্ত্ৰাসবাদেই হওক বা জলবায়ু পৰিৱৰ্তনেই হওক। ভগৱান বুদ্ধৰ প্ৰত্যক্ষ আশীৰ্বাদ পোৱাটো ভাৰতৰ সৌভাগ্য। তেওঁৰ ধাৰণাক গ্ৰহণ কৰি ভাৰতে নিৰন্তৰ মানৱতাৰ সেৱা কৰি আছে। প্ৰত্যাহ্বান যিয়েই নহওক, যিমানেই ডাঙৰ নহওক কিয়, ভাৰতে সদায় সেইবোৰৰ সমাধান বিচাৰি উলিয়ায়। ক’ৰোনাই বিশ্বৰ সন্মুখত এশ বছৰৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ সংকট সৃষ্টি কৰিছিল। সেয়া আমাৰ সন্মুখত আছে আৰু যেতিয়াই আৰম্ভ হ’ল, তেতিয়ালৈকে কোনেও গম পোৱা নাছিল ইয়াৰ পিছত কি হ’ব। প্ৰথম অৱস্থাত এনে লাগিছিল যেন তালৈ আহিছে, ইয়াত কি হ’বনো। সেই সমস্যা কেনেকৈ চম্ভালিব লাগে কোনেও জনা নাছিল? ভেকচিন নাছিল আৰু ভেকচিন কেতিয়া আহিব তাৰ কোনো ধাৰণা নাছিল। আনকি ভেকচিন আহিব নে নাহিব সেই সন্দৰ্ভতো সন্দেহ হৈছিল। চৌদিশে এক অনিশ্চয়তাৰ পৰিৱেশৰ সৃষ্টি হৈছিল। আনকি সেই পৰিস্থিতিতো ভাৰতে বিশ্বৰ বহু দেশলৈ ঔষধ পঠিয়াইছিল। যেতিয়া এই ভেকচিন উপলব্ধ হ’ল, তেতিয়া ভাৰতে নিজৰ কোটি কোটি নাগৰিকলৈ আৰু লগতে বিশ্বৰ শতাধিক দেশলৈ মেড ইন ইণ্ডিয়া ভেকচিন প্ৰেৰণ কৰিলে।

সতীৰ্থ,

ভাৰতে স্বাস্থ্য সেৱাৰ অধিক উন্নতিৰ বাবে অভূতপূৰ্ব বিনিয়োগ কৰি আছে। দুৰ্গম অঞ্চলতো স্বাস্থ্যসন্মত সুবিধা লাভ কৰিব পৰাকৈ দেশত লাখ লাখ নতুন আৰোগ্য কেন্দ্ৰ নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। আপুনি এইটো জানি সুখী হ’ব যে, হয়তো আপুনি আজি নিশ্চয় শুনিছে যে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই (হু) ভাৰতৰ আশা কৰ্মী, আশা ভগ্নীসকলক সঞ্চালক প্ৰধানৰ গ্ল’বেল হেল্থ লিডাৰ বঁটাৰে সন্মানিত কৰিছে। ভাৰতৰ লাখ লাখ আশা ভগ্নীয়ে মাতৃৰ যত্নৰ পৰা টিকাকৰণলৈ, পুষ্টিৰ পৰা পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতালৈ, গাঁৱৰ ভিতৰতে দেশৰ স্বাস্থ্য অভিযান ত্বৰান্বিত কৰিছে। আজি জাপানৰ ভূমিৰ পৰা আমাৰ সকলো আশা কৰ্মী ভগ্নীসকললৈ আন্তৰিক অভিনন্দন জ্ঞাপন কৰিলোঁ। মই তেওঁলোকক প্ৰণাম জনাইছো।

বন্ধুসকল,

বিশ্বৰ প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰাত বৰ্তমান ভাৰতে কিদৰে সহায় কৰিছে। ইয়াৰ আন এক উদাহৰণ হ’ল পৰিৱেশ। আজি জলবায়ু পৰিৱৰ্তন বিশ্বৰ সন্মুখত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সংকটত পৰিণত হৈছে। আমি ভাৰততো এই প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছো আৰু সেই প্ৰত্যাহ্বান সমাধানৰ উপায় বিচাৰি উলিওৱাৰ দিশত আগবাঢ়িছো। ২০৭০ চনৰ ভিতৰত ভাৰতে নেট জিৰ’ৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সৌৰ মৈত্ৰীৰ দৰে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পদক্ষেপৰ নেতৃত্বও আমি দিছো। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বাবে বিশ্বত প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ আশংকাও বৃদ্ধি পাইছে। জাপানৰ জনসাধাৰণতকৈ এই দুৰ্যোগবোৰৰ বিপদ, ইয়াৰ প্ৰদূষণৰ প্ৰভাৱ অধিক কোনে বুজিব৷ জাপানেও প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ ক্ষমতা গঢ়ি তুলিছে। জাপানৰ জনসাধাৰণে এই প্ৰত্যাহ্বানসমূহ যিদৰে সন্মুখীন হৈছে, প্ৰতিটো সমস্যাৰ পৰা কিবা নহয় কিবা শিকিছে আৰু ইয়াৰ সমাধান বিচাৰি উলিয়াইছে আৰু ব্যৱস্থাও গঢ়ি তোলা হৈছে। ব্যক্তিসকলো সেই ধৰণে সংস্কাৰ হৈ আহিছে। এয়া সঁচাকৈয়ে প্ৰশংসনীয় কাম। এই দিশতো ভাৰতে চিডিআৰআই (দুৰ্যোগ সুস্থিৰতা আন্তঃগাঁথনিৰ বাবে মৈত্ৰী)ত আগভাগ লৈছে।

বন্ধুসকল,

ভাৰতে বৰ্তমান সেউজ ভৱিষ্যত, গ্ৰীণ জব কেৰিয়াৰ ৰোডমেপৰ দিশত অতি দ্ৰুতগতিত আগবাঢ়িছে৷ ভাৰতত বৈদ্যুতিক গতিশীলতাক ব্যাপক গতি প্ৰদান কৰা হৈছে। সেউ হাইড্ৰজেনক হাইড্ৰ’কাৰ্বনৰ বিকল্প হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ বাবে এক বিশেষ অভিযান আৰম্ভ কৰা হৈছে। জৈৱ-ইন্ধন সম্পৰ্কীয় গৱেষণা আৰু আন্তঃগাঁথনি সৃষ্টিৰ ওপৰত অতি বৃহৎ পৰিসৰত কাম চলি আছে। ভাৰতে এই দশকৰ শেষৰ ফালে অজীৱাশ্ম ইন্ধনৰ পৰা মুঠ স্থাপন কৰা শক্তি ক্ষমতাৰ ৫০ শতাংশ পূৰণ কৰাৰ সংকল্প লৈছে।

বন্ধুসকল,

সমস্যা সমাধানৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতীয়সকলৰ আত্মবিশ্বাস গঢ় লৈ উঠিছে। আজি এই আত্মবিশ্বাস প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰতে, প্ৰতিটো দিশতে, প্ৰতিটো খোজতে দৃশ্যমান হৈ আছে। বিগত দুবছৰত বিশ্ব যোগান শৃংখলত যি ধৰণৰ ক্ষতি হৈছে, সেই লৈ সমগ্ৰ যোগান শৃংখলটোক লৈ প্ৰশ্ন উত্থাপিত হৈছে। বৰ্তমান ই সমগ্ৰ বিশ্বৰ বাবে নিজৰ মাজতে এক ডাঙৰ সংকটত পৰিণত হৈছে। ভৱিষ্যতে এনে পৰিস্থিতিৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ আমি আত্মনিৰ্ভৰশীলতাৰ সংকল্প লৈ আগবাঢ়িছো আৰু আমাৰ আত্মনিৰ্ভৰশীলতাৰ সংকল্প কেৱল ভাৰতৰ বাবেই নহয়। ই এক সুস্থিৰ, বিশ্বাসযোগ্য বিশ্ব যোগান শৃংখলৰ বাবেও এক বৃহৎ বিনিয়োগ। বৰ্তমান সমগ্ৰ বিশ্বই উপলব্ধি কৰিছে যে ভাৰতে যি গতি আৰু পৰিসৰত কাম কৰিব পাৰে সেয়া অভূতপূৰ্ব। বিশ্বই বৰ্তমান দেখিবলৈ পাইছে যে ভাৰতে নিজৰ আন্তঃগাঁথনি, প্ৰতিষ্ঠানগত সামৰ্থ্য বিকাশৰ ওপৰত যি পৰিসৰত গুৰুত্ব দিছে, সেয়াও অভূতপূৰ্ব। মই আনন্দিত যে আমাৰ এই সামৰ্থ্য গঢ়ি তোলাৰ ক্ষেত্ৰত জাপান এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশীদাৰ। মুম্বাই আহমেদাবাদ হাই স্পীড ৰে’লেই হওক, দিল্লী মুম্বাই ঔদ্যোগিক কৰিড’ৰেই হওক, ডেডিকেটেড ফ্ৰেইট কৰিড’ৰেই হওক, এইবোৰ ভাৰত-জাপানৰ সহযোগিতাৰ ডাঙৰ উদাহৰণ।

বন্ধুসকল,

ভাৰতত হৈ থকা পৰিৱৰ্তনৰ আন এক বিশেষ কথা আছে। আমি ভাৰতত এখন শক্তিশালী আৰু সুস্থিৰ, দায়িত্বশীল গণতন্ত্ৰৰ পৰিচয় গঢ় দিছো। বিগত আঠ বছৰত আমি ইয়াক মানুহৰ জীৱনত ইতিবাচক পৰিৱৰ্তনৰ মাধ্যম হিচাপে গঢ় দিছো। বৰ্তমান সমাজৰ সেইসকল লোকেও ভাৰতৰ গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰিছে, যিসকলে কেতিয়াও গৌৰৱ অনুভৱ কৰা নাছিল যে তেওঁলোকো ইয়াৰ অংশ। প্ৰতিবাৰেই অভিলেখসংখ্যক ভোটদানেৰে প্ৰতিটো নিৰ্বাচনত আৰু সেইতো আমাৰ ইয়াত থকা মাতৃ-ভনীসকল কিছু পৰিমাণে সুখী হ’ব। ভাৰতীয় নিৰ্বাচনক বিতংভাৱে চালে নিশ্চয় লক্ষ্য কৰিছে যে পুৰুষতকৈ অধিকাংশ মহিলাই ভোটদান কৰিছে। এয়াই ইয়াৰ প্ৰমাণ। ভাৰতৰ গণতন্ত্ৰই সাধাৰণ নাগৰিকৰ অধিকাৰৰ প্ৰতি কিমান সচেতন, ই কিমান উৎসৰ্গিত আৰু ই প্ৰতিজন নাগৰিকক কিমান সামৰ্থবান কৰি তোলে।

বন্ধুসকল,

মৌলিক সুবিধাৰ সমান্তৰালকৈ আমি ভাৰতৰ আকাংক্ষাকো এক নতুন উচ্চতা দিছো, এক নতুন মাত্ৰা দিছো। ভাৰতত এনে ডেলিভাৰী চিষ্টেম, প্ৰযুক্তিৰ সম্পূৰ্ণ ব্যৱহাৰ কৰি অন্তৰ্ভূক্তিমূলক, লিকেজ প্ৰুফ গৱৰ্নেন্সৰ এক ব্যৱস্থাৰ বিশদ বিৱৰণ দিয়া হৈছে, যাতে যিয়েই ইয়াৰ যোগ্য, কোনো ধৰণৰ হেঁচা নোহোৱাকৈ, কোনো পৰামৰ্শ নোহোৱাকৈ, কোনো দুৰ্নীতি নোহোৱাকৈ আমি অধিকাৰ লাভ কৰিব পাৰো আৰু আমি ইয়াত সম্পূৰ্ণৰূপে জড়িত হও৷ এই প্ৰযুক্তিৰ ব্যৱহাৰে এই প্ৰত্যক্ষ লাভ হস্তান্তৰ পৰম্পৰাক বিগত দুবছৰত ক’ৰোনাৰ এই কঠিন সময়ছোৱাত বনাঞ্চলত বসবাস কৰা আমাৰ নাগৰিক, বিশেষকৈ ভাৰতৰ দুৰ্গম গাঁৱত বাস কৰা নাগৰিকসকলৰ অধিকাৰৰ এক বৃহৎ সুৰক্ষা হিচাপে গঢ়ি তুলিছে তেওঁলোকক সহায় কৰিছিল।

বন্ধুসকল,

কঠিন পৰিস্থিতিৰ মাজতো ভাৰতৰ বেংকিং ব্যৱস্থা অবিৰতভাৱে চলি আছে আৰু ইয়াৰ এটা কাৰণ হ’ল ভাৰতত অহা ডিজিটেল বিপ্লৱ। ডিজিটেল নেটৱৰ্ক শক্তিশালী হৈছে, ইয়াৰ ফলাফল আমি পাবলৈ সক্ষম হৈছো। বন্ধুসকল আপোনালোকে জানি সুখী হ’ব যে সমগ্ৰ বিশ্বত ডিজিটেল লেনদেন নগদবিহীন নহয়, এই জাপানত, আপোনালোক প্ৰযুক্তিৰ সৈতে ভালদৰে পৰিচিত। কিন্তু এই কথা শুনি আপোনালোক সুখী হ’ব, আচৰিত হ’ব আৰু গৌৰৱ অনুভৱ কৰিব। সমগ্ৰ বিশ্বৰ সকলো ডিজিটেল লেনদেনৰ ভিতৰত ৪০ শতাংশ কেৱল ভাৰততে হয়। কৰ’নাৰ প্রাৰম্ভিক দিনবোৰত যেতিয়া সকলো বন্ধ আছিল, সেই সংকটৰ সময়তো ভাৰত চৰকাৰে এটা বুটামৰ ক্লিকৰ জৰিয়তে একেলগে কোটি কোটি ভাৰতীয়ৰ কাষ চাপিব পাৰিছিল৷ যাৰ বাবে সহায় ঠিক কৰা হৈছিল, তেওঁ সেই সহায় সময়মতে পাইছিল আৰু তেওঁ এই সংকটৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ শক্তিও পাইছিল। ভাৰতত আজি জনতাকেন্দ্ৰিক প্ৰশাসনে প্ৰকৃত অৰ্থত কাম কৰি আছে। এই শাসন আৰ্হিয়ে আঁচনি ৰূপায়ণ কাৰ্যক্ষম কৰি তুলিছে। গণতন্ত্ৰৰ প্ৰতি নিৰন্তৰ বৃদ্ধি পোৱা বিশ্বাসৰ এইটোৱেই আটাইতকৈ ডাঙৰ কাৰণ।

বন্ধুসকল,

আজি ভাৰতে যিসময়ত স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰ উদযাপন কৰিছে। আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱ উদযাপন। তেনে সময়ত আগন্তুক ২৫ বছৰ অৰ্থাৎ স্বাধীনতাৰ ১০০ বছৰত আমি ভাৰত ক’লৈ লৈ যাম৷ কিমান উচ্চতাত উপনীত হ’ব লাগিব? বিশ্বত আমাৰ পতাকা ক’ত কেনেকৈ ৰাখিব, আজি সেই ৰোডমেপ প্ৰস্তুত কৰাত ব্যস্ত ভাৰত। বন্ধুসকল, স্বাধীনতাৰ এই অমৃতকালে ভাৰতৰ সমৃদ্ধিৰ এক উচ্চ ইতিহাস লিখিব। মই জানো যে আমি সংকল্প গ্ৰহণ কৰিছো। সেয়া সঁচাকৈয়ে এক বহুত ডাঙৰ সংকল্প৷ কিন্তু বন্ধুসকল, মই যি লালন-পালন কৰিছো, মই যি মূল্যবোধ পাইছো, যিসকল লোকে মোক গঢ় দিলে, সেইবাবেই মোৰ এক অভ্যাসত পৰিণত হৈছে। মাখনৰ ওপৰত টুকুৰিয়াই ভাল নাপাওঁ, শিলত টুকুৰিয়াই ভাল পাওঁ। কিন্তু বন্ধুসকল, প্ৰশ্নটো মোদীক লৈ নহয়। বৰ্তমান ভাৰতৰ ১৩০ কোটি জনতা আৰু মই জাপানত বহি থকা জনসাধাৰণৰ চকুত একেই বিশ্বাস দেখিবলৈ পাইছো। ১৩০ কোটি ভাৰতীয়ৰ আত্মবিশ্বাস, ১৩০ কোটি সংকল্প, ১৩০ কোটি সপোন আৰু ১৩০ কোটি সপোন পূৰণৰ এই অপৰিসীম শক্তিৰ ফল নিশ্চিত তাত থাকিব বন্ধুসকল। আমি আমাৰ সপোনৰ ভাৰত দেখিবলৈ পাম। আজি ভাৰতে নিজৰ সভ্যতা, নিজৰ সংস্কৃতি, নিজৰ অনুষ্ঠান-প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰতি হেৰাই যোৱা বিশ্বাস পুনৰ পাবলৈ সক্ষম হৈছে। বৰ্তমান সমগ্ৰ বিশ্বৰ যিকোনো ভাৰতীয়ই অতি গৌৰৱেৰে, চকু মেলি ভাৰতৰ কথা কৈছে। এই পৰিৱৰ্তন আহিছে। আজি ইয়ালৈ অহাৰ পূৰ্বে ভাৰতৰ মহানতাৰ প্ৰভাৱত জীৱন কটাবলগীয়া কেইজনমান লোকক দেখাৰ সুযোগ পাইছো। আৰু অতি গৌৰৱেৰে তেওঁলোকে যোগৰ কথাবোৰ কৈছিল। তেওঁলোক যোগৰ প্ৰতি উৎসৰ্গিত। জাপানত যোগৰ ধাৰণা নথকা হয়তো এজনো নোলাব। আমাৰ আয়ুৰ্বেদ, আমাৰ পৰম্পৰাগত চিকিৎসা পদ্ধতি, আজিকালি আমাৰ মচলাৰ বহু দূৰলৈকে প্ৰসাৰিত হৈছে। মানুহে আমাৰ হালদি অৰ্ডাৰ দিছে। কেৱল এয়াই নহয়, বন্ধু-বান্ধৱী, আমাৰ খাদী, অন্যথা, স্বাধীনতাৰ পাছত লাহে লাহে সেই নেতাসকলৰ সাজ-পোছাক হিচাপে এৰি দিয়া হ’ল৷

বৰ্তমান সেয়া পুনৰুত্থান হৈছে। খাদীয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বজাৰ দখল কৰিছে। এয়াই ভাৰতৰ পৰিৱৰ্তিত ছবি বন্ধুসকল। আজিৰ ভাৰতে যিমানেই নিজৰ অতীতক লৈ গৌৰৱ কৰে, প্ৰযুক্তিৰ নেতৃত্বত, বিজ্ঞান নেতৃত্বত, উদ্ভাৱন নেতৃত্বত, প্ৰতিভাৱান নেতৃত্বত ভৱিষ্যতৰ প্ৰতিও সমানেই আশাবাদী। জাপানৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ স্বামী বিবেকানন্দই এবাৰ কৈছিল যে আমাৰ ভাৰতীয় যুৱক-যুৱতীসকলে জীৱনত এবাৰ হ’লেও জাপান ভ্ৰমণ কৰিব লাগে। এই বাক্যবোৰ পঢ়ি আপোনালোক আহিছে বুলি মই বিশ্বাস নকৰো, কিন্তু বিবেকানন্দ জীয়ে ভাৰতবাসীক কৈছিল যে ভাই এবাৰ চাই আহা জাপানখন কেনেকুৱা।

বন্ধুসকল,

সেই যুগতে বিবেকানন্দ জীয়ে যি কৈছিল বৰ্তমান যুগৰ ভিত্তিত মই ক’ব বিচাৰিছো যে জাপানৰ প্ৰতিজন যুৱকে জীৱনত এবাৰ হ’লেও ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিব লাগে। আপোনালোকে আপোনালোকৰ দক্ষতা, আপোনালোকৰ প্ৰতিভা, আপোনালোকৰ উদ্যোগীকৰণৰ দ্বাৰা জাপানৰ এই মহান ভূমিক মোহিত কৰিছে। জাপানক ভাৰতীয়ত্বৰ ৰঙেৰে ভাৰতৰ সম্ভাৱনাৰ সৈতে অহৰহ আপোনালোকে চিনাকি কৰাই দিব লাগিব। বিশ্বাসেই হওক বা দুঃসাহসিক কৰ্মই হওক, ভাৰত জাপানৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক পৰ্যটনস্থলী। সেয়েহে ভাৰতলৈ আহক, ভাৰতখন চাওক, ভাৰতত যোগদান কৰক, এই সংকল্পৰে মই অনুৰোধ কৰো যে জাপান থকা প্ৰতিজন ভাৰতীয়ই তেওঁলোকৰ লগত যোগদান কৰক। আপোনালোকৰ সাৰ্থক প্ৰচেষ্টাৰ ফলত ভাৰত-জাপানৰ বন্ধুত্বই নতুন উচ্চতা লাভ কৰিব বুলি মই নিশ্চিত। এই অদ্ভূত আদৰণি আৰু মই চাই আছিলো, সোমাই আহিছিলো। চাৰিওফালে উৎসাহ, শ্লোগান, উৎসাহ আৰু যিমানেই আপোনালোকে নিজৰ মাজত ভাৰতক জীয়াই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিছে, সেয়া সঁচাকৈয়ে হৃদয়স্পৰ্শী। আপোনালোকে সদায় এইদৰে মৰম কৰি থাকিব। ইমান বিশাল হাৰত আপোনালোকে মোক মৰম দিবলৈ আহিল আৰু মোক জনোৱা হৈছে যে আজি কেৱল টকিঅ’ৰ পৰাই নহয়, জাপানৰ অন্য স্থানৰ পৰাও বহু লোক আহিছে৷ আগতেও আহিছিল। কিন্তু আপোনালোক সকলোকে দেখাৰ সুযোগ পাই ভাল লাগিল, আপোনালোক সকলোকে আকৌ এবাৰ ধন্যবাদ জ্ঞাপন কৰিলো। আন্তৰিক ধন্যবাদ জনালো। ভাৰত মাতা কী জয়, ভাৰত মাতা কী জয়, বহুত বহুত ধন্যবাদ।

Explore More
140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day

Popular Speeches

140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।