Received numerous letters and messages primarily focused on two topics: Chandrayaan-3's successful landing and the successful hosting of the G-20 in Delhi: PM
Bharat Mandapam has turned out to be a celebrity in itself. People are taking selfies with it and also posting them with pride: PM Modi
India-Middle East-Europe Economic Corridor is going to become the basis of world trade for hundreds of years to come: PM Modi
The fascination towards India has risen a lot in the last few years and after the successful organisation of G20: PM Modi
Santiniketan and the Hoysala temples of Karnataka have been declared world heritage sites: PM Modi
During the last few years, in the country, a commendable rise has been observed in the numbers of lions, tigers, leopards and elephants: PM Modi

নমস্কাৰ, মোৰ মৰমৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকল,

 

'মন কী বাত'ৰ আন এটা খণ্ডত দেশৰ সফলতা, দেশবাসীৰ সফলতা, তেওঁলোকৰ প্ৰেৰণাদায়ক জীৱনশৈলী আপোনালোকৰ লগত শ্বেয়াৰ কৰাৰ সুযোগ পালোঁ। শেহতীয়াকৈ মই পোৱা চিঠি আৰু বাৰ্তা বেছিভাগেই দুটা কথাৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত। প্ৰথমটো হৈছে চন্দ্ৰযান-৩ৰ সফল অৱতৰণ আৰু দ্বিতীয়টো হ’ল দিল্লীত জি-২০ৰ সফল আয়োজন। দেশৰ প্ৰতিটো প্ৰান্তৰ পৰা, সমাজৰ প্ৰতিটো শ্ৰেণীৰ পৰা সকলো বয়সৰ মানুহৰ পৰা অগণন চিঠি পাইছিলোঁ। চন্দ্ৰযান-৩ৰ লেণ্ডাৰখন যেতিয়া চন্দ্ৰত অৱতৰণ কৰিবলৈ ওলাইছিল তেতিয়া লাখ লাখ লোকে বিভিন্ন মাধ্যমৰ জৰিয়তে এই অনুষ্ঠানৰ প্ৰতিটো মুহূৰ্তৰ সাক্ষী হৈছিল। ইছৰোৰ ইউটিউব লাইভ চেনেলত আশী লক্ষাধিক লোকে এই অনুষ্ঠানটো চাইছিল– যিটো এক অভিলেখ। ইয়াৰ পৰাই বুজা যায় যে চন্দ্ৰযান-৩ৰ সৈতে লাখ লাখ ভাৰতীয়ৰ কিমান গভীৰ সম্পৰ্ক আছে। চন্দ্ৰযানৰ এই সফলতাক লৈ বৰ্তমান দেশত এক কুইজ প্ৰতিযোগিতা অনুষ্ঠিত হৈছে আৰু ইয়াৰ নাম– ‘চন্দ্ৰযান-৩ মহাকুইজ’। মাইগভ পৰ্টেলত চলি থকা এই প্ৰতিযোগিতাত এতিয়ালৈকে পোন্ধৰ লাখতকৈ অধিক লোকে অংশগ্ৰহণ কৰিছে। মাইগভ আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত যিকোনো কুইজৰ বাবে এইটোৱেই সৰ্বাধিক অংশগ্ৰহণ। মই এইটোও ক'ম যে যদি আপুনি এতিয়াও অংশগ্ৰহণ কৰা নাই তেন্তে পলম নকৰিব আৰু ছদিন বাকী আছে। এই কুইজত নিশ্চিতভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰক।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়াল,

চন্দ্ৰযান-৩ৰ সফলতাৰ পিছত জি-২০ৰ ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মই প্ৰতিজন ভাৰতীয়ৰ আনন্দ দুগুণ কৰি তুলিছে। ভাৰত মণ্ডপম প্ৰকৃতাৰ্থত বিখ্যাত হৈ পৰিছে। মানুহে ইয়াত ছেলফি তুলি গৌৰৱেৰে পোষ্ট কৰিছে। এই সন্মিলনত ভাৰতে আফ্ৰিকান ইউনিয়নক জি-২০ৰ স্থায়ী সদস্য কৰি ইয়াৰ নেতৃত্বক শক্তিশালী কৰি তুলিছে। আপোনালোকে মনত ৰাখিব যে যেতিয়া ভাৰত অতি সমৃদ্ধিশালী আছিল, তেতিয়া আমাৰ দেশত আৰু সমগ্ৰ বিশ্বতে ৰেচম পথৰ বিষয়ে বহু কথাই চৰ্চা হৈছিল। এই ৰেচম পথৰ ব্যৱসায় আছিল অতি বৃহৎ ব্যৱসায়ৰ মাধ্যম। এতিয়া আধুনিক যুগত ভাৰতে জি-২০ত আন এক অৰ্থনৈতিক কৰিডৰ সৃষ্টিৰ বিষয়টো উত্থাপন কৰিছে। ই হৈছে ভাৰত-মধ্যপ্ৰাচ্য-ইউৰোপ অৰ্থনৈতিক কৰিডৰ। এই কৰিড’ৰটো আগন্তুক শ শ বছৰলৈকে বিশ্ব বাণিজ্যত গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ থাকিব, আৰু ইতিহাসে চিৰদিনৰ বাবে মনত ৰাখিব যে এই কৰিড’ৰৰ উৎপত্তি ভাৰতৰ মাটিত হৈছিল।

বন্ধুসকল, জি-২০ৰ সময়ত ভাৰতৰ যুৱক-যুৱতীসকলে এই অনুষ্ঠানত কেনেদৰে জড়িত হ’ল, সেই সন্দৰ্ভত আজি এক বিশেষ আলোচনাৰ প্ৰয়োজন। সমগ্ৰ দেশৰ বহু বিশ্ববিদ্যালয়ে বছৰটোৰ ভিতৰতে জি-২০ অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰে। এতিয়া ইয়াৰ ধাৰাবাহিতা ৰক্ষা কৰি দিল্লীত আন এক আকৰ্ষণীয় অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হ’ব-‘জি-২০ বিশ্ববিদ্যালয় সংযোগ কাৰ্যসূচী’। এই কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে সমগ্ৰ দেশৰ লাখ লাখ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে ইজনে সিজনৰ লগত সংযোগ স্থাপন কৰিব। আইআইটি, আইআইএম, এনআইটি আৰু চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়ৰ দৰে বহু সন্মানীয় প্ৰতিষ্ঠানেও ইয়াত অংশগ্ৰহণ কৰিব। আশা কৰিছো, যদি আপুনি কলেজীয়া ছাত্ৰ, তেন্তে ২৬ ছেপ্টেম্বৰত এই অনুষ্ঠানটো চাব আৰু উপস্থিত থাকিব৷ ভাৰতৰ ভৱিষ্যত, যুৱ প্ৰজন্মৰ ভৱিষ্যতক লৈ বিভিন্ন আমোদজনক অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হৈছে। মই নিজেই এই কাৰ্যসূচীত অংশগ্ৰহণ কৰিম। কলেজীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ খবৰৰ বাবেও অপেক্ষা কৰি আছো।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়াল, ২৭ ছেপ্টেম্বৰৰ পৰা দুদিনীয়াকৈ 'বিশ্ব পৰ্যটন দিৱস' উদযাপন কৰা হ’ব। কিছুমানে পৰ্যটনক কেৱল ভ্ৰমণ হিচাপেহে লয়, কিন্তু পৰ্যটনৰ এটা অতি বৃহৎ দিশ ‘নিয়োগ’ৰ সৈতে জড়িত। কোৱা হয় যে ন্যূনতম বিনিয়োগেৰে সৰ্বাধিক কৰ্মসংস্থাপন সৃষ্টি কৰা খণ্ডটোৱেই হৈছে পৰ্যটন। পৰ্যটন উদ্যোগৰ উন্নতিৰ বাবে যিকোনো দেশৰ ব্যৱসায়ত যিকোনো দেশৰ সুনাম আৰু আকৰ্ষণে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা ভাৰতৰ প্ৰতি আগ্ৰহ বহুত বাঢ়িছে আৰু জি-২০ৰ সফল আয়োজনৰ পিছত ভাৰতৰ প্ৰতি বিশ্বৰ আগ্ৰহ বৃদ্ধি পাইছে।

বন্ধুসকল, জি-২০ উপলক্ষে ভাৰতলৈ আহিছিল এক লক্ষাধিক প্ৰতিনিধি। তেওঁলোকে আমাৰ দেশৰ বৈচিত্ৰ্য, আমাৰ বিভিন্ন পৰম্পৰা, আমাৰ বিভিন্ন খাদ্যাভ্যাস, আমাৰ পৰম্পৰাৰ বিষয়ে জানিব পাৰে। আগন্তুক প্ৰতিনিধিসকলে নিজৰ লগত লৈ যোৱা অভূতপূৰ্ব অভিজ্ঞতাই পৰ্যটন আৰু অধিক সম্প্ৰসাৰণ কৰিব। আপোনালোকে জানে যে ভাৰতত কেইবাটাও আড়ম্বৰপূৰ্ণ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ আছে আৰু কেৱল ইমানেই নহয়, দিনক দিনে এই সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে। বহুদিনৰ আগতে শান্তিনিকেতন আৰু কৰ্ণাটকৰ পবিত্ৰ হয়শালা মন্দিৰক বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছিল। এই অসাধাৰণ স্বীকৃতিৰ বাবে সকলো ভাৰতীয়কে অভিনন্দন জনাইছো। ২০১৮ চনত শান্তিনিকেতন ভ্ৰমণ কৰাৰ সৌভাগ্য হৈছিল। শান্তিনিকেতন কবিগুৰু ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ সৈতে অবিচ্ছেদ্যভাৱে জড়িত৷ গুৰুদেৱ ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰে প্ৰাচীন সংস্কৃত শ্লোকৰ পৰাই শান্তিনিকেতন প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত হৈছিল:-

'যাত্ৰা বিশ্বম, ভৱত্যেক নিৰাম'।

অৰ্থাৎ য’ত গোটেই পৰিয়ালটোক এটা সৰু বাহত ৰাখিব পাৰি। ইউনেস্কোৰ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ তালিকাত অন্তৰ্ভুক্ত হোৱা কৰ্ণাটকৰ হয়শালা মন্দিৰ তেৰশ শতিকাৰ পৰাই চলি থকা অদ্ভূত স্থাপত্যৰ বাবে বিখ্যাত। ইউনেস্ক’ৰ দ্বাৰা এই মন্দিৰসমূহৰ স্বীকৃতিয়ে ভাৰতীয় মন্দিৰ নিৰ্মাণ পদ্ধতিক সন্মান জনাইছে। আমাৰ দেশৰ মুঠ বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰৰ সংখ্যা এতিয়া ৪২টা। ভাৰতে এতিয়া অধিক সংখ্যক ঐতিহাসিক আৰু সাংস্কৃতিক স্থানক বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ হিচাপে নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ লক্ষ্য লৈছে। আপোনালোকলৈ মোৰ অনুৰোধ যে যেতিয়াই আপোনালোক ক’ৰবালৈ যাত্ৰা কৰে তেতিয়াই ভাৰতৰ এই বৈচিত্ৰময় ঠাইসমূহ ভ্ৰমণ কৰক। বিভিন্ন ৰাজ্যৰ সংস্কৃতি চিনি পাওক, তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত স্থানলৈ যাওক। এইদৰে আপোনালোকে আপোনালোকৰ দেশৰ গৌৰৱময় ইতিহাসৰ বিষয়ে জানিব পাৰিব আৰু স্থানীয় জনসাধাৰণৰ আয় বৃদ্ধিৰ অন্যতম মাধ্যম হ’ব।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়াল, ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু সংগীতে এতিয়া আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্বীকৃতি লাভ কৰিছে। সমগ্ৰ বিশ্বতে এই বিষয়ত মানুহৰ আগ্ৰহ বাঢ়িছে। এগৰাকী মৰমলগা ছোৱালীয়ে এনেকুৱা এটা অভিনয় কৰিলে। তাৰ কিছু অংশ কওঁ।

####Audio-Song     

এইটো শুনাৰ পিছত আপুনিও আচৰিত হ’ল নহয় নে? মাতটো কিমান মধুৰ আৰু প্ৰতিটো শব্দত প্ৰতিফলিত হোৱা অনুভৱৰ দ্বাৰা আমি তেওঁৰ ঈশ্বৰৰ প্ৰতি ভক্তি অনুভৱ কৰিব পাৰো। যদি মই আপোনালোকক কওঁ যে এই সুৰীয়া কণ্ঠটো জাৰ্মানীৰ এগৰাকী ছোৱালীৰ, তেন্তে আপুনি হয়তো অধিক আচৰিত হ’ব। এই ছোৱালীজনীৰ নাম কাশ্মি। ২১ বছৰীয়া কাশ্মি বৰ্তমান ইনষ্টাগ্ৰামত অতি জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছে। জাৰ্মানীৰ বাসিন্দা কাশ্মিয়ে কেতিয়াও ভাৰতলৈ অহা নাই যদিও তেওঁ ভাৰতীয় সংগীতৰ অনুৰাগী। ভাৰতবৰ্ষ কেতিয়াও নেদেখা ব্যক্তিৰ ভাৰতীয় সংগীতৰ প্ৰতি এনে আবেগ সঁচা অৰ্থত প্ৰেৰণাদায়ক। কাশ্মি জন্মৰ পৰাই অন্ধ আছিল যদিও এই তীব্ৰ অক্ষমতাই তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য কৃতিত্বক বাধা দিব পৰা নাছিল। সংগীত আৰু সৃষ্টিশীলতাৰ প্ৰতি তেওঁৰ ইমানেই গভীৰ আকৰ্ষণ আছিল যে সৰুৰে পৰাই তেওঁ গান গাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। ৩ বছৰ বয়সৰ পৰাই তেওঁ আফ্ৰিকান ঢোল বজাবলৈ আৰম্ভ কৰে। ভাৰতীয় সংগীতৰ লগত তেওঁৰ পৰিচয় হৈছিল মাত্ৰ ৫-৬ বছৰ আগতে। ভাৰতীয় সংগীতৰ প্ৰতি তেওঁ ইমানেই আকৰ্ষিত হৈছিল, ইমানেই মোহিত হৈছিল যে তেওঁ ইয়াক সম্পূৰ্ণৰূপে গ্ৰহণ কৰিছিল। তবলা বজাবলৈও শিকিছিল। আটাইতকৈ প্ৰেৰণাদায়ক কথাটো হ’ল তেওঁ বহু ভাৰতীয় ভাষাত গান গাবলৈ আয়ত্ত কৰিছে। সংস্কৃতেই হওক, হিন্দীয়েই হওক, মালায়ালমেই হওক, তামিলেই হওক, কানাড়াই হওক বা অসমীয়া, বাংলা, মাৰাঠীয়েই হওক বা উৰ্দুয়েই হওক, এই সকলোবোৰ ভাষাতে তেওঁ গাইছে। কোনোবাই যদি আন এটা অজ্ঞাত ভাষাত দুটা-তিনিটা শাৰী ক’বলগীয়া হয় তেন্তে কিমান কঠিন হ’ব সেয়া আপুনি কল্পনা কৰিব পাৰে, কিন্তু কাশ্মিৰ বাবে ই বাওঁহাতৰ খেলৰ দৰেই। ইয়াত আপোনালোক সকলোৰে বাবে তেওঁৰ দ্বাৰা গোৱা এটা কানাড়া গীত বজাইছো।

###Audio – Song

ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু সংগীতৰ প্ৰতি জাৰ্মানীৰ কাশ্মিৰ এই আবেগক মই আন্তৰিকতাৰে শলাগ লৈছো আশাকৰোঁ তেওঁৰ এই প্ৰচেষ্টাই প্ৰতিজন ভাৰতীয়ক আপ্লুত কৰিব৷

মোৰ মৰমৰ পৰিয়াল, আমাৰ দেশত শিক্ষাক সদায় সেৱা হিচাপে চোৱা হৈছে। উত্তৰাখণ্ডৰ এচাম যুৱকে এনে চিন্তাৰে শিশুৰ শিক্ষাৰ বাবে কাম কৰি থকাৰ কথা জানিব পাৰিছো। নাইনিতাল জিলাৰ একাংশ যুৱকে সৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে এক অনন্য ঘোঁডা পুথিভঁৰাল আৰম্ভ কৰিছে। এই পুথিভঁৰালটোৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ বৈশিষ্ট্যটো হ’ল যে অতি দূৰ্গম অঞ্চলৰ শিশুসকলৰ মাজলৈ কিতাপ প্ৰেৰণ কৰিছে আৰু তাতোকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ’ল এই সেৱা সম্পূৰ্ণ বিনামূলীয়া। এতিয়ালৈকে নাইনিতালৰ বাৰখন গাঁও ইয়াৰ অধীনত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে। শিশুসকলক শিক্ষা দিয়াৰ এই পবিত্ৰ কামত সহায়ৰ বাবে স্থানীয় ৰাইজো আগবাঢ়ি আহিছে। এই ঘোডা পুথিভঁৰালৰ জৰিয়তে সুদূৰ গাঁৱৰ শিশুসকলক বিদ্যালয়ৰ কিতাপৰ উপৰিও কবিতা, গল্প আৰু নৈতিক শিক্ষাৰ দৰে কিতাপ পঢ়াৰ সম্পূৰ্ণ সুবিধা প্ৰদানৰ প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছে। এই অনন্য পুথিভঁৰালটোও শিশুসকলৰ মাজত অতি জনপ্ৰিয়।

বন্ধুসকল, হায়দৰাবাদৰ এটা পুথিভঁৰালৰ সৈতে জড়িত এক অনন্য পদক্ষেপৰ বিষয়েও জানিব পাৰিলোঁ। ইয়াত সপ্তম শ্ৰেণীৰ কন্যা আকৰ্ষণা সতীশে এক অদ্ভুত কৃতিত্ব প্ৰদৰ্শন কৰিছে। আপোনালোকে জানি আচৰিত হ’ব যে মাত্ৰ ১১ বছৰ বয়সতে তেওঁ এটা নহয়-দুটা নহয়, শিশুৰ বাবে সাতটা পুথিভঁৰাল চলাই আছে। আকৰ্ষণাই এই প্ৰেৰণা লাভ কৰিছিল দুবছৰ পূৰ্বে যেতিয়া তেওঁ পিতৃ-মাতৃৰ সৈতে কেন্সাৰ চিকিৎসালয়লৈ গৈছিল। দেউতাকে আৰ্তজনক সহায় কৰিবলৈ তালৈ গৈছিল। ল’ৰা-ছোৱালীবোৰে তাইক ৰং কৰা কিতাপ বিচাৰিলে আৰু এই মৰমলগা ছোৱালীজনীক ইমানেই অন্তৰ চুই গ’ল যে তাই বিভিন্ন ধৰণৰ কিতাপ সংগ্ৰহ কৰিবলৈ জোৰ দিলে। তেওঁ ওচৰ-চুবুৰীয়া, আত্মীয়-স্বজন আৰু বন্ধু-বান্ধৱীৰ পৰা কিতাপ সংগ্ৰহ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে আৰু সেই কৰ্কট চিকিৎসালয়ৰ ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে প্ৰথম পুথিভঁৰালটো মুকলি কৰিলে৷ এই ছোৱালীজনীয়ে এতিয়ালৈকে বিভিন্ন ঠাইৰ আৰ্ত শিশুৰ বাবে যি সাতটা পুথিভঁৰাল খুলিছে, তাত এতিয়া প্ৰায় ছয় হাজাৰ কিতাপ উপলব্ধ। কনমানি আকৰ্ষণাই শিশুৰ ভৱিষ্যত গঢ় দিয়াৰ এই মহান কাম কৰি আছে, যিয়ে সকলোকে অনুপ্ৰাণিত কৰিব।

বন্ধুসকল, আজিৰ যুগটো ডিজিটেল প্ৰযুক্তি আৰু ই-বুকৰ যুগ, তথাপিও কিতাপে আমাৰ জীৱনত সদায় এজন ভাল বন্ধুৰ ভূমিকা পালন কৰে। গতিকে আমি শিশুসকলক কিতাপ পঢ়িবলৈ উৎসাহিত কৰা উচিত। মোৰ মৰমৰ পৰিয়াল, আমাৰ শাস্ত্ৰত কৈছে,

"জীৱেশু কৰুণা চাপি, মৈত্ৰী তেশু বিদ্যতম।"

অৰ্থাৎ জীৱক দয়া কৰি বন্ধুত্ব কৰক। জীৱ-জন্তু আমাৰ বেছিভাগ দেৱ-দেৱীৰ বাহন। বহুতে মন্দিৰলৈ যায়, প্ৰভুৰ দৰ্শন কৰে, কিন্তু তেওঁৰ বাহন হোৱা জীৱবোৰৰ প্ৰতি বিশেষ গুৰুত্ব নিদিয়ে। এই জীৱবোৰ আমাৰ আস্থাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হ’ব লাগে। আমি যিমান পাৰো সেইবোৰ সংৰক্ষণ কৰা উচিত। যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা দেশত সিংহ, বাঘ, চিতা, হাতীৰ সংখ্যা উৎসাহজনকভাৱে বৃদ্ধি পোৱা দেখা গৈছে। এই পৃথিৱীৰ প্ৰতিটো জীৱক বচাবলৈ আন বহুতো প্ৰচেষ্টাও অবিৰতভাৱে চলি আছে। ৰাজস্থানৰ পুষ্কৰতো একেধৰণৰ প্ৰয়াস কৰা হৈছে। ইয়াত সুখদেৱ ভট্টজী আৰু তেওঁৰ দলৰ সদস্যসকলে বন্যপ্ৰাণী বচাবলৈ উদ্যোগ লৈছে। আৰু তেওঁলোকৰ দলটোৰ নাম জানেনে? তেওঁলোকৰ দলটোৰ নাম কোব্ৰা! এই ভয়ংকৰ নামটোৰ কাৰণ হ’ল তেওঁলোকৰ দলটোৱে অঞ্চলটোৰ বিপজ্জনক সাপ উদ্ধাৰৰ বাবেও কাম কৰে। বহুতে এই দলটোত যোগদান কৰে যিয়ে মাত্ৰ এটা ফোন কৰিলেই সেই স্থানত উপনীত হয় আৰু নিজৰ মিছন আৰম্ভ কৰে। সুখদেৱজীৰ দলটোৱে এতিয়ালৈকে ত্ৰিশ হাজাৰৰো অধিক বিষাক্ত সাপৰ প্ৰাণ ৰক্ষা কৰিছে। এই প্ৰচেষ্টাৰ জৰিয়তে মানুহৰ বিপদ নিৰ্মূল হোৱাৰ লগতে প্ৰকৃতিও সংৰক্ষণ কৰা হয়। এই গোটটোৱে অন্যান্য পশু কল্যাণৰ কামতো জড়িত হৈ আছে।

বন্ধুসকল, তামিলনাডুৰ চেন্নাইত অটো চালক এম. ৰাজেন্দ্ৰ প্ৰসাদেও কৰিছে এক অনন্য কাম। যোৱা ২৫-৩০ বছৰ ধৰি তেওঁ কপৌ চৰাইৰ সেৱাত তেওঁ জড়িত হৈ আছে। তেওঁৰ নিজৰ ঘৰতে ২০০ৰো অধিক কপৌ চৰাই আছে। সেই চৰাইবোৰৰ খাদ্য, পানীয়, স্বাস্থ্যকে ধৰি প্ৰতিটো প্ৰয়োজনৰ প্ৰতি তেওঁ মনোযোগ দিয়ে৷ ইয়াৰ বাবে তেওঁৰ বহুত খৰচ হয় যদিও তেওঁ নিজৰ কামত অটল। বন্ধুসকল, মানুহে ডাঙৰ উদ্দেশ্য লৈ এনে কাম কৰা দেখি সঁচাকৈয়ে বৰ শান্তি লাগে। বৰ সুখী অনুভৱ কৰোঁ। যদি আপোনালোকে এনে কোনো অনন্য প্ৰচেষ্টা জানে তেন্তে শ্বেয়াৰ কৰিব।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকল,

স্বাধীনতাৰ এই অমৃতকাল দেশৰ সকলো নাগৰিকৰ বাবেও কৰ্তব্যৰ সময়। আমি কেৱল নিজৰ কৰ্তব্য পালন কৰি লক্ষ্যত উপনীত হ’ব পাৰো, আকাংক্ষিত অভিষ্ঠা পুৰণ কৰিব পাৰো। কৰ্তব্যৰ এই ধাৰণাটোৱে আমাক সকলোকে একেলগে বান্ধি ৰাখিছে। উত্তৰ প্ৰদেশৰ সম্বলত এনে কৰ্তব্যৰ উদাহৰণ সমগ্ৰ দেশে দেখিছে আৰু আপোনালোকৰ লগত শ্বেয়াৰ কৰিব বিচাৰিছো। ভাবি চাওকচোন, গাঁৱৰ সংখ্যা সত্তৰৰ অধিক, মানুহৰ সংখ্যা কেইবা হাজাৰ আৰু সকলো ৰাইজে একগোট হৈ এটা লক্ষ্য, এটা উচ্চাকাংক্ষা সাধন কৰিছে, সাধাৰণতে দেখা নাযায় যে তেওঁলোক একত্ৰিত হৈ সম্বলবাসী সেই কাম কৰিছে। ইয়াৰ মানুহে একত্ৰিত হৈ ৰাজহুৱা অংশীদাৰিত্ব আৰু সামূহিক ঐক্যৰ এক সুন্দৰ নিদৰ্শন গঢ়ি তুলিছে৷ আচলতে দশক দশক আগতে এই অঞ্চলত ‘সোট’ নামৰ এখন নদী আছিল। ‘আমৰোহ’ৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ‘সম্বল’ৰ পৰা ‘বদয়ু’লৈকে এই নদীখন এসময়ত অঞ্চলটোৰ প্ৰাণদাতা হিচাপে পৰিচিত আছিল। নদীখনৰ পানীৰ প্ৰবাহ পৰ্যাপ্ত আছিল আৰু কৃষকৰ কৃষি কামৰ মূল আধাৰ আছিল। সময়ৰ লগে লগে প্ৰবাহ হ্ৰাস পায়, নদীখনে বৈ যোৱা নলাটোত বেদখল হয় আৰু নদীখন নিশ্চিহ্ন হৈ যায়। আমাৰ দেশত য’ত নদীক মাতৃ বুলি গণ্য কৰা হয়, সেই দেশৰ সম্বলবাসীয়ে এই সোট নদীখন পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। যোৱা বছৰ ডিচেম্বৰ মাহত ৭০খনতকৈও অধিক গাঁও পঞ্চায়তৰ লোকে একেলগে ‘সোট’ নদীক পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ কাম হাতত লৈছিল। গাঁও পঞ্চায়তৰ মানুহে লগত লয় চৰকাৰী বিভাগ। আপুনি জানি সুখী হ’ব যে বছৰৰ প্ৰথম ছমাহত তেওঁলোকে এই নদীখনৰ এশ কিলোমিটাৰতকৈও অধিক অংশ পুনৰুদ্ধাৰ কৰিছিল। বাৰিষা আৰম্ভ হ’লেই ইয়াৰ মানুহৰ কষ্টৰ ফল লাভ কৰিলে, ‘সোট’ নদীখন পানীৰে পৰিপূৰ্ণ হৈ পৰিল। ইয়াৰ কৃষক ৰাইজৰ বাবে এটা ডাঙৰ সুখৰ মুহূৰ্ত আহিছে। এই অঞ্চলৰ মানুহে নদীৰ পাৰত দহ হাজাৰৰো অধিক বাঁহ গছ ৰোপণ কৰিছে, যাতে নদীৰ পাৰ সম্পূৰ্ণ সুৰক্ষিত হয়। মহ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে ৩০ হাজাৰৰো অধিক গাম্বুছিয়া মাছ নদীত এৰি দিয়া হৈছে। বন্ধুসকল, ‘সোট’ নদীৰ এই দৃষ্টান্তই আমাক শিকাইছে যে দৃঢ়তাৰে আমি বহুতো কঠিন সমস্যা অতিক্ৰম কৰি এক ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন আনিব পাৰো। কৰ্তব্যৰ এই পথত খোজ দিওঁতে আপুনিও আপোনাৰ চৌপাশ ঘটি থকা বহু পৰিৱৰ্তনৰ অংশ হ’ব পাৰে।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকল, যেতিয়া উদ্দেশ্য শক্তিশালী হয় আৰু কিবা এটা শিকিবলৈ অধ্যৱসায় থাকে, তেতিয়া কোনো কামেই কঠিন যেন নালাগে। পশ্চিমবংগৰ শ্ৰীমতী শকুন্তলা চৰ্দাৰে এই কথা একেবাৰে সত্য বুলি প্ৰমাণ কৰিলে। আজি তেওঁ আৰু বহু মহিলাৰ বাবে প্ৰেৰণা হৈ পৰিছে। শকুন্তলা জী জংগলমহলৰ শতনালা গাঁৱৰ বাসিন্দা। দীৰ্ঘদিন ধৰি তেওঁৰ পৰিয়ালে দৈনিক হাজিৰা কৰা শ্ৰমিক হিচাপে কাম কৰি জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰিছিল। আনকি তেওঁৰ পৰিয়ালেও জীৱন নিৰ্বাহ কৰিবলৈ অসুবিধা পাইছিল। তাৰ পিছত তেওঁ নতুন দিশত আগবাঢ়ি যোৱাৰ সিদ্ধান্ত লয় আৰু সফলতা লাভ কৰি সকলোকে আচৰিত কৰি তুলিলে। আপোনালোকে নিশ্চয় জানিব বিচাৰিছে যে তেওঁ এই সফলতাৰ মুখখন কেনেকৈ দেখিছিল! উত্তৰটো হ’ল–চিলাই মেচিন। চিলাই মেচিনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি তেওঁ ‘চাদৰ’ৰ পাতত ধুনীয়া ধুনীয়া ডিজাইন আঁকিবলৈ ধৰিলে। এই প্ৰতিভাই তেওঁৰ সমগ্ৰ পৰিয়ালৰ জীৱনত আমূল পৰিৱৰ্তন আনিলে। তেওঁৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত এই অদ্ভুত হস্তশিল্পৰ চাহিদা দিনক দিনে বাঢ়িছে। শকুন্তলাজীৰ এই প্ৰতিভাই কেৱল তেওঁৰ জীৱনেই নহয়, ‘শাল’ৰ পাত সংগ্ৰহ কৰা বহু লোকৰ জীৱনকো সলনি কৰি পেলালে। এতিয়া, তেওঁ বহু মহিলাক প্ৰশিক্ষণ দিয়াৰ কামো কৰি আছে। আপুনি কল্পনা কৰকছোন যে এসময়ত মজুৰিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল পৰিয়াল এটাই এতিয়া আনক উপাৰ্জনৰ বাবে অনুপ্ৰাণিত কৰে। দৈনিক মজুৰিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পৰিয়াল পোহপাল দি আহিছে। ইয়াৰ ফলত তেওঁৰ পৰিয়ালে আন বিষয়তো মনোনিৱেশ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। আন এটা কথা হ’ল শকুন্তলা দেৱীৰ আৰ্থিক অৱস্থা সুস্থিৰ হোৱাৰ লগে লগে তেওঁ সঞ্চয় কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। এতিয়া তেওঁ জীৱন বীমা পৰিকল্পনাত বিনিয়োগ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে, যাতে তেওঁৰ সন্তানৰ ভৱিষ্যতো উজ্জ্বল হয়। শকুন্তলাজীৰ বীৰত্বৰ প্ৰশংসাৰ সীমা নাই। ভাৰতৰ মানুহ ইমান প্ৰতিভাশালী। তেওঁলোকক এটা সুযোগ দিয়ক আৰু চাওক তেওঁলোকে কি ডাঙৰ ডাঙৰ কাম কৰে।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকল, দিল্লীত জি-২০ সন্মিলনৰ সময়ত সেই দৃশ্য কোনোবাই পাহৰিব পাৰিবনে যেতিয়া বিশ্বৰ নেতাসকলে ৰাজঘাটত বাপুক শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাবলৈ একত্ৰিত হৈছিল। ইয়াৰ দ্বাৰা বাপুৰ চিন্তাধাৰা আজিও সমগ্ৰ বিশ্বতে কিমান প্ৰাসংগিক সেই ধাৰণাটো আৰু অধিক শক্তিশালী হয়। গান্ধী জয়ন্তী উপলক্ষে সমগ্ৰ দেশতে স্বচ্ছতাৰ ওপৰত বিভিন্ন কাৰ্যসূচীৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে বুলি ভাবি সুখী হৈছোঁ। কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ প্ৰতিটো কাৰ্যালয়তে চলি আছে ‘স্বচ্ছতাই সেৱা অভিযান’। ইণ্ডিয়ান স্বচ্ছ লীগেও মোটামুটি ভাল সমৰ্থন লাভ কৰিছে। আজি 'মন কী বাত'ৰ জৰিয়তে প্ৰতিজন দেশবাসীলৈ এটা আহ্বান জনাইছোঁ।

১ অক্টোবৰ অৰ্থাৎ দেওবাৰে পুৱা ১০ বজাত স্বচ্ছতাৰ ওপৰত এক বৃহৎ কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত হ'ব। আপুনিও সময় উলিয়াই এই স্বচ্ছতা অভিযানত যোগদান আৰু অংশগ্ৰহণ কৰে। নিজৰ ৰাস্তা, চুবুৰী, পাৰ্ক, নদী, বিল বা আন যিকোনো ৰাজহুৱা স্থানত এই স্বচ্ছতা অভিযানত যোগদান কৰিব পাৰিব, আৰু অমৃত সৰোবৰ খন্দা ঠাইখন পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিব পাৰে। এই স্বচ্ছতাৰ কাৰ্য্যসমূহ গান্ধীজীৰ প্ৰতি প্ৰকৃত শ্ৰদ্ধাঞ্জলি হিচাপে পৰিগণিত হ'ব। মই পুনৰবাৰ আপোনালোকক সোঁৱৰাই দিব বিচাৰিছো যে গান্ধী জয়ন্তী উপলক্ষে আপোনালোকে অতি কমেও এটা খাদী বস্তু কিনিব৷

মোৰ মৰমৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকল, আমাৰ দেশত উৎসৱৰ বতৰ আৰম্ভ হৈছে। আপোনালোকেও হয়তো ঘৰতে নতুন কিবা এটা কিনাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে। এজনে নৱৰাত্ৰিৰ সময়ত নিজৰ শুভ কাম আৰম্ভ কৰিবলৈ আগ্ৰহী। আনন্দ আৰু আশাৰ এই পৰিৱেশত আপুনি ভোকেল ফৰ লোকেলৰ মন্ত্ৰটো মনত ৰাখিব লাগিব। যিমান পাৰি আপোনালোকে মেড ইন ইণ্ডিয়াৰ সামগ্ৰী কিনিব, ভাৰতীয় সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰিব আৰু মেড ইন ইণ্ডিয়াৰ সামগ্ৰী উপহাৰ হিচাপে দিব লাগে। আপোনাৰ সৰু সুখৰ মুহূৰ্তটো আন এটা পৰিয়ালৰ মহান আনন্দৰ কাৰণ হ'ব পাৰে। আপোনালোকে কিনা প্ৰতিটো ভাৰতীয় সামগ্ৰীৰ লাভ পোনপটীয়াকৈ আমাৰ শ্ৰমিক, শিল্পী আৰু বিশ্বৰ অন্যান্য ভাই-ভনীসকলৰ হাতলৈ যাব। আজিকালি বহু ষ্টাৰ্টআপে স্থানীয় সামগ্ৰী সৃষ্টিৰ বাবে উৎসাহিত কৰিছে। যদি আপোনালোকে স্থানীয় সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰে তেন্তে ষ্টাৰ্টআপৰ সৈতে জড়িত যুৱক-যুৱতীসকলেও লাভৱান হ’ব।

মোৰ মৰমৰ পৰিয়ালৰ সদস্যসকল, 'মন কী বাত' আজিলৈ ইমানেই। 'মন কী বাত'ত আপোনালোকৰ লগত পৰৱৰ্তী সময়ত কথা পাতোতে নৱৰাত্ৰি আৰু দশেৰা শেষ হ’ব। আপোনালোকেও এই উৎসৱৰ বতৰত অতি আনন্দ লাভ কৰক, প্ৰতিটো উৎসৱ উৎসাহেৰে উদযাপন কৰক। আপোনালোকৰ পৰিয়াল সদায় সুখী হৈ থাকক। প্ৰতিটো উৎসৱৰ বাবে আন্তৰিক শুভেচ্ছা জ্ঞাপন কৰিছো। নতুন কথাৰে, দেশবাসীৰ নতুন সফলতাৰে পুনৰ লগ পাম। আপোনালোকে মোলৈ আপোনালোকৰ বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰি থাকিব৷ আপোনালোকৰ অভিজ্ঞতা শ্বেয়াৰ কৰিবলৈ নাপাহৰিব, মই অপেক্ষা কৰিম। আপোনালোক সকলোকে অশেষ ধন্যবাদ৷ 

নমস্কাৰ

 

Explore More
140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day

Popular Speeches

140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।