Mera Saansad
Search Search
Assamese language

বিশ্ব ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সমাৱর্তন অনুষ্ঠানত প্রধানমন্ত্রীৰ ভাষণ

Published By : Admin | February 19, 2021 | 11:00 IST
সৃজনশীলতা আৰু জ্ঞানৰ কোনো সীমা নাইঃ প্রধানমন্ত্রী
ৰবীন্দ্রনাথ ঠাকুৰ বংগৰ সমান্তৰালভাৱে ভাৰতৰ বৈচিত্র্যক লৈও গৌৰৱ কৰিছিলঃ প্রধানমন্ত্রী
দেশত সকলো দৃষ্টিভংগী সমাধানৰ দিশত হ’ব লাগিবঃ প্ৰধানমন্ত্রী
বংগ এক ভাৰত, শ্রেষ্ঠ ভাৰতৰ প্রেৰণাঃ প্রধানমন্ত্রী
আত্মনির্ভৰ ভাৰত গঠনত ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতি এক গুৰুত্বপূর্ণ মাইলৰ খুঁটিঃ প্রধানমন্ত্রী

প্রধানমন্ত্রী শ্রী নৰেন্দ্র মোদীয়ে আজি ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সৰ দ্বাৰা বিশ্ব ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সমাৱর্তন অনুষ্ঠানত ভাষণ আগবঢ়ায়৷ এই উপলক্ষে পশ্চিমবংগৰ ৰাজ্যপাল তথা বিশ্ব ভাৰতীৰ উপাচাৰ্য শ্রী জগদীপ ধনকৰ, কেন্দ্রীয় শিক্ষা মন্ত্রী শ্রী ৰমেশ পোখৰিয়াল ‘নিশাংক’ আৰু শিক্ষা বিভাগৰ ৰাজ্যিক মন্ত্রী শ্রী সঞ্জয় ধোত্রেও উপস্থিত থাকে৷


সমাৱর্তন অনুষ্ঠানত আগবঢ়োৱা ভাষণত প্রধানমন্ত্রীয়ে বীৰ শিৱাজীক লৈ গুৰুদেৱ ৰবীন্দ্রনাথ ঠাকুৰৰ কবিতাৰ উদ্ধৃতি যিয়ে যি অখণ্ড ভাৰতৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুদেৱক অনুপ্রাণিত কৰিছিল। প্রধানমন্ত্রীয়ে সজোৰে কয় যে ছাত্র-ছাত্রী আৰু শিক্ষক-শিক্ষয়ত্ৰীসকল কেৱল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অভিন্ন অংশই নহয়, বৰঞ্চ তেওঁলোক সকলোৱেই এক প্রাণৱন্ত ঐতিহ্যৰ বাহক। তেওঁ কয় যে গুৰুদেৱে এই বিশ্ববিদ্যালয়ৰ নাম বিশ্ব ভাৰতী বুলি নামকৰণ কৰিছিল৷ আচলতে তেওঁ বিচাৰিছিল এই প্রতিষ্ঠানত যিসকলে অধ্যয়নৰ বাবে আহিব, তেওঁলোক সকলোৱেই যেন ভাৰত আৰু ভাৰতীয়ত্বৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা সমগ্র বিশ্বক চাব। সেয়েহে তেওঁ বিশ্ব ভাৰতীক শিক্ষাৰ এনে এক স্থান কৰি তুলিছিল, যি ভাৰতৰ সমৃদ্ধ ঐতিহ্যক প্ৰতিফলিত কৰে৷ গুৰুদেৱ ৰবীন্দ্রনাথে ভাৰতীয় ঐতিহ্যক লৈ আৰু অধিক অন্বেষণৰ আহ্বান জনাইছিল আৰু দৰিদ্রতম লোকসকলৰ সমস্যা সমাধানত নিজকে ব্রতী কৰিছিল। প্রধানমন্ত্রীয়ে লগতে কয় যে গুৰুদেৱৰ বাবে বিশ্ব ভাৰতী কেৱল জ্ঞান বিতৰণৰ প্রতিষ্ঠানেই নাছিল, বৰঞ্চ তেওঁ বিচাৰিছিল এই প্রতিষ্ঠান ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ শীর্ষত উপনীত হওক৷

প্রধানমন্ত্রীয়ে কয় যে ভিন ভিন মতবাদ আৰু আদর্শৰ পৰা নিজৰ স্বতন্ত্রতাক বিচাৰি উলিওৱাটো বিশ্বাস কৰিছিল গুৰুদেৱে৷ বংগক লৈ গুৰুদেৱে গৌৰৱবোধ কৰিছিল। একেদৰে, ভাৰতৰ বৈচিত্র্যক লৈও তেওঁ সমানেই গৌৰৱান্বিত আছিল৷ সেই কাৰণে শান্তি নিকেতন মুকলি আকাশৰ তলত মানৱতাবাদৰ প্রসাৰ ঘটোৱাই আছিল গুৰুদেৱৰ উদ্দেশ্য৷ প্রধানমন্ত্রীয়ে বিশ্ব ভাৰতী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ প্রশংসা কৰি কয় যে এই প্রতিষ্ঠান জ্ঞানৰ এক অসীম সাগৰ আৰু অভিজ্ঞতাভিত্তিক অধ্যয়নৰ কেন্দ্র হিচাপে প্রতিষ্ঠানটোক গঢ়ি তোলা হৈছিল। প্রধানমন্ত্রীয়ে লগতে কয় যে সৃজনশীলতা আৰু জ্ঞানৰ কোনো সীমা নাই।এই ভাৱনাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিয়েই গুৰুদেৱে এই অসাধাৰণ বিশ্ববিদ্যালয় প্রতিষ্ঠা কৰিছিল। প্রধানমন্ত্রীয়ে ছাত্র-ছাত্রীসকলক কৈছিল জ্ঞান, চিন্তাধাৰা আৰু দক্ষতা অর্জন কোন স্থিৰ প্রক্রিয়া নহয়, বৰঞ্চ এক ধাৰাবাহিক পদ্ধতি। প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে কয় যে জ্ঞান আৰু ক্ষমতাৰ জৰিয়তেই দায়িত্ববোধৰ বিকাশ ঘটে। সেয়েহে, ক্ষমতাত থকাৰ সময়ত এজনক যিমান আনৰ প্রতি সংবেদনশীল হ’ব লাগে, সিমানেই প্রত্যেক বিদ্বান ব্যক্তিয়েও আনক জ্ঞানৰ আলোকেৰে আলোকিত কৰাৰ প্রয়াস ল’ব লাগে৷

ছাত্র-ছাত্রীসকলক উদ্দেশ্যি প্রধানমন্ত্রীয়ে কয় যে তেওঁলোকৰ অর্জিত জ্ঞান কেৱল নিজৰ বাবে নহয়, বৰঞ্চ সেয়া সমাজৰ আৰু এয়াই দেশৰ পৰম্পৰা। আপোনালোকৰ অর্জিত জ্ঞান আৰু দক্ষতাই দেশক গৌৰৱান্বিত কৰিব পাৰে, আকৌ ই সমাজক অন্ধকাৰৰ গ্লানিত নিমজ্জিত কৰাৰ লগতে ধ্বংসও কৰিব পাৰে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে বিশ্বত যিসকলে সন্ত্রাস আৰু হিংসাৰ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰিছে তেওঁলোকৰ বহুতেই সুশিক্ষিত আৰু সুদক্ষ। আনহাতে, এনে বহু লোক আছে, যিসকলে জীৱনৰ আশংকাক লৈ চিকিৎসালয় বা গৱেষণাগাৰত ক’ভিডৰ দৰে মহামাৰীৰ পৰা লাখ লাখ মানুহৰ জীৱন ৰক্ষাত ব্রতী হৈছে৷ প্রধানমন্ত্রীয়ে লগতে কয় যে এয়া কেৱল আদর্শ নহয়, বৰঞ্চ মানসিকতা, সেয়া ইতিবাচকেই হওক বা নেতিবাচক। এই সমাজত ইতিবাচক আৰু নেতিবাচক উভয় মনোভাবাপন্ন মানুহৰ নিজ নিজ উদ্দেশ্য আছে আৰু তেওঁলোকৰ বাবে পথো খোলা আছে। এনে পৰিপ্রেক্ষিতত তেওঁ ছাত্র-ছাত্রীসকলক কয় যে তেওঁলোকেই সিদ্ধান্ত ল’ব লাগিব যে তেওঁলোক সমস্যাৰ কাৰণ হৈ উঠিবনে সমস্যাৰ সমাধানৰ পথ দেখুৱাব। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে লগতে কয় যে যদি এই ছাত্র-ছাত্রীসকলে দেশক অগ্রাধিকাৰ দিয়ে, তেতিয়া হ’লে তেওঁলোকৰ প্রতিটো সিদ্ধান্তই কিবা নহয় কিবা সমাধানসূত্র বাহিৰ কৰিব। ছাত্র-ছাত্রীসকলক সিদ্ধান্ত গ্রহণত দ্বিধাগ্রস্ত নোহোৱাৰ তেওঁ পৰামর্শ আগবঢ়ায়৷ প্রধানমন্ত্রীয়ে কয় যে যিমানদিনলৈকে দেশৰ যুৱসম্প্রদায়ৰ মাজত উদ্ভাৱনৰ আকাংক্ষা থাকিব, ক্ষতিশংকা বহনৰ মানসিকতা থাকিব আৰু আগুৱাই যোৱাৰ প্রেৰণা থাকিব-সিমানদিন দেশৰ ভৱিষ্যতক লৈ চিন্তিত হোৱাৰ কাৰণ নাই। যুৱ সম্প্রদায়ৰ এই ধৰণৰ প্রয়াসত তেওঁ সকলো ধৰণৰ চৰকাৰী সাহায্যৰ আশ্বাস দিয়ে৷


পৰম্পৰাগত ভাৰতীয় শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ ক্ষমতাৰ কথা উল্লেখ কৰি প্রধানমন্ত্রীয়ে গান্ধীবাদী শ্রী ধৰমপাল ৰচিত ‘দ্য বিউটিফুল ট্রি–ইণ্ডিজেনাছ ইণ্ডিয়ান এডুকেশ্যন ইন দ্য এইটিন্থ চেঞ্চুৰি’ শীৰ্ষক গ্ৰন্থৰ প্রসংগ উল্লেখ কৰে৷ তেওঁ লগতে কয় যে ১৮২০ চনৰ সমীক্ষাত প্রতিখন গাঁৱত এক বা ততোধিক গুৰুকূলৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছিল। এই গুৰুকুল বা শিক্ষা প্রতিষ্ঠানসমূহৰ সৈতে স্থানীয় মন্দিৰৰ যোগসূত্র আছিল। আনকি, স্বাক্ষৰতাৰ হাৰো বহুত বেছি আছিল৷ ব্রিটিছ পণ্ডিতসকলে এই গুৰুকুলক স্বীকৃতি দিছিল৷ প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে লগতে কয় যে গুৰুদেৱ ৰবীন্দ্রনাথে বিশ্ব ভাৰতীত এনে এক শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ প্রণয়ন কৰিছিল যি ভাৰতীয় শিক্ষা ব্যৱস্থাক আধুনিক কৰি তুলিব আৰু দাসত্বৰ পৰাও সকলোকে মুক্ত কৰিব পাৰিব৷

নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতিতো এইদৰে বিভিন্ন পুৰণি বাধা-বিঘিনি দূৰ কৰা হৈছে যাতে ছাত্র-ছাত্রীসকলে তেওঁলোকৰ পূর্ণ সম্ভাবনাৰ বিকাশ ঘটাব পাৰে। এই শিক্ষা নীতিত পঢ়া-শুনাৰ বিষয় আৰু শিক্ষাদানৰ পদ্ধতিসমূহ সৰল কৰা হৈছে। আনকি, নতুন শিক্ষা নীতিত উদ্যোগ আৰু আত্মনির্ভৰ হোৱাৰ সমান্তৰালভাৱে গৱেষণা আৰু উদ্ভাৱনতো অগ্রাধিকাৰ দিয়া হৈছে। প্রধানমন্ত্রীয়ে কয় যে এই শিক্ষা নীতি এক আত্মনির্ভৰ ভাৰত গঢ়াৰ ক্ষেত্রত গুৰুত্বপূর্ণ প্ৰচেষ্টাৰ অংশ। চৰকাৰে বৰ্তমান লাখ লাখ পত্রপত্রিকা যাতে বিদ্বান ব্যক্তিসকলে পাব পাৰে সেই প্ৰচেষ্টা হাতত লৈছে। এইবাৰৰ বাজেটত নেচনেল ৰিচার্চ ফাউণ্ডেশ্যনৰ জৰিয়তে ৫ বছৰত ৫০ হাজাৰ কোটি টকা ব্যয়ৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে৷ নতুন ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতিত লিংগভিত্তিক সমানুপাতিক হাৰত পূঁজি ব্যৱস্থাৰ সুবিধা আছে। ইয়াৰ ফলত কন্যাসকলে পঢ়া-শুনাৰ প্ৰতি আৰু অধিক আগ্রহী হ’ব৷ কন্যাসকল অধিক মাত্ৰাত স্কুল এৰাৰ হাৰ সম্পর্কে সমীক্ষা চলোৱা হৈছে আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় শিক্ষা নীতিত যি কোনো সময়ত শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ সৈতে যুক্ত হোৱা বা এই ব্যৱস্থাৰ পৰা বাহিৰ হৈ যোৱাৰ ব্যৱস্থাৰ উপৰি স্নাতক পৰ্যায়ত বার্ষিক ক্রেডিডৰ ব্যৱস্থাও কৰা হৈছে।


বংগক এক ভাৰত, শ্রেষ্ঠ ভাৰতৰ প্রেৰণা বুলি উল্লেখ কৰি প্রধানমন্ত্রীয়ে কয় যে একবিংশ শতিকাৰ জ্ঞানভিত্তিক অর্থনীতিত বিশ্ব ভাৰতীয়ে গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা ল’ব পাৰে। আনকি, বিশ্বৰ প্রতিটো প্রান্তত ভাৰতীয় জ্ঞান আৰু পৰিচয়ক আগুৱাই নিব পাৰে। প্রধানমন্ত্রীয়ে মর্যাদাপূর্ণ এই বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ছাত্র-ছাত্রীসকলৰ ২০৭৪ চনৰ কথা বিবেচনা কৰি অহা ২৫ বছৰত ২৫টা গুৰুত্বপূর্ণ লক্ষ্য অর্জনৰ বাবে ভৱিষ্যৎ ৰূপৰেখা গঢ়াৰ পৰামর্শ দিয়ে। তেওঁ ছাত্র-ছাত্রীসকলৰ ভাৰত সম্পর্কে সজাগতা আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ কথা কয়৷ ভাৰতৰ চিৰন্তন মূল্যবোধ আৰু বিশ্বত ভাৰতৰ ভাৱমূর্তিৰ আৰু অধিক প্রসাৰত বিশ্ব ভাৰতীয়ে অন্যান্য শিক্ষা প্রতিষ্ঠানসমূহক নেতৃত্ব দিব পাৰে৷ তেওঁ প্রতিগৰাকী ছাত্র-ছাত্রীক তেওঁলোকৰ সমীপৱর্তী গাঁওসমূহ বাছনি কৰি সেইবোৰকে আত্মনির্ভৰ কৰি তুলি তাত উৎপাদিত সামগ্ৰী সমগ্ৰ বিশ্বত বিপণনৰ উপায় বিচাৰি উলিওৱাৰ পৰামর্শ দিয়ে৷

সম্পূৰ্ণ ভাষণ পঢ়িবলৈ ইয়াত ক্লিক কৰক

Login or Register to add your comment
Explore More
140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day

Popular Speeches

140 crore Indians have taken a collective resolve to build a Viksit Bharat: PM Modi on Independence Day
View All
Snacks, Laughter And More, PM Modi's Candid Moments With Indian Workers In Kuwait

Media Coverage

Snacks, Laughter And More, PM Modi's Candid Moments With Indian Workers In Kuwait
View All
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
Download App
...
Joint Statement: Official visit of Shri Narendra Modi, Prime Minister of India to Kuwait (December 21-22, 2024)
December 22, 2024

At the invitation of His Highness the Amir of the State of Kuwait, Sheikh Meshal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, Prime Minister of India His Excellency Shri Narendra Modi paid an official visit to Kuwait on 21-22 December 2024. This was his first visit to Kuwait. Prime Minister Shri Narendra Modi attended the opening ceremony of the 26th Arabian Gulf Cup in Kuwait on 21 December 2024 as the ‘Guest of Honour’ of His Highness the Amir Sheikh Meshal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah.

His Highness the Amir of the State of Kuwait Sheikh Meshal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah and His Highness Sheikh Sabah Al-Khaled Al-Sabah Al-Hamad Al-Mubarak Al-Sabah, Crown Prince of the State of Kuwait received Prime Minister Shri Narendra Modi at Bayan Palace on 22 December 2024 and was accorded a ceremonial welcome. Prime Minister Shri Narendra Modi expressed his deep appreciation to His Highness the Amir of the State of Kuwait Sheikh Meshal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah for conferring on him the highest award of the State of Kuwait ‘The Order of Mubarak Al Kabeer’. The leaders exchanged views on bilateral, global, regional and multilateral issues of mutual interest.

Given the traditional, close and friendly bilateral relations and desire to deepen cooperation in all fields, the two leaders agreed to elevate the relations between India and Kuwait to a ‘Strategic Partnership’. The leaders stressed that it is in line with the common interests of the two countries and for the mutual benefit of the two peoples. Establishment of a strategic partnership between both countries will further broad-base and deepen our long-standing historical ties.

Prime Minister Shri Narendra Modi held bilateral talks with His Highness Sheikh Ahmad Abdullah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Mubarak Al-Sabah, Prime Minister of the State of Kuwait. In light of the newly established strategic partnership, the two sides reaffirmed their commitment to further strengthen bilateral relations through comprehensive and structured cooperation in key areas, including political, trade, investment, defence, security, energy, culture, education, technology and people-to-people ties.

The two sides recalled the centuries-old historical ties rooted in shared history and cultural affinities. They noted with satisfaction the regular interactions at various levels which have helped in generating and sustaining the momentum in the multifaceted bilateral cooperation. Both sides emphasized on sustaining the recent momentum in high-level exchanges through regular bilateral exchanges at Ministerial and senior-official levels.

The two sides welcomed the recent establishment of a Joint Commission on Cooperation (JCC) between India and Kuwait. The JCC will be an institutional mechanism to review and monitor the entire spectrum of the bilateral relations between the two countries and will be headed by the Foreign Ministers of both countries. To further expand our bilateral cooperation across various fields, new Joint Working Groups (JWGs) have been set up in areas of trade, investments, education and skill development, science and technology, security and counter-terrorism, agriculture, and culture, in addition to the existing JWGs on Health, Manpower and Hydrocarbons. Both sides emphasized on convening the meetings of the JCC and the JWGs under it at an early date.

Both sides noted that trade has been an enduring link between the two countries and emphasized on the potential for further growth and diversification in bilateral trade. They also emphasized on the need for promoting exchange of business delegations and strengthening institutional linkages.

Recognizing that the Indian economy is one of the fastest growing emerging major economies and acknowledging Kuwait’s significant investment capacity, both sides discussed various avenues for investments in India. The Kuwaiti side welcomed steps taken by India in making a conducive environment for foreign direct investments and foreign institutional investments, and expressed interest to explore investment opportunities in different sectors, including technology, tourism, healthcare, food-security, logistics and others. They recognized the need for closer and greater engagement between investment authorities in Kuwait with Indian institutions, companies and funds. They encouraged companies of both countries to invest and participate in infrastructure projects. They also directed the concerned authorities of both countries to fast-track and complete the ongoing negotiations on the Bilateral Investment Treaty.

Both sides discussed ways to enhance their bilateral partnership in the energy sector. While expressing satisfaction at the bilateral energy trade, they agreed that potential exists to further enhance it. They discussed avenues to transform the cooperation from a buyer-seller relationship to a comprehensive partnership with greater collaboration in upstream and downstream sectors. Both sides expressed keenness to support companies of the two countries to increase cooperation in the fields of exploration and production of oil and gas, refining, engineering services, petrochemical industries, new and renewable energy. Both sides also agreed to discuss participation by Kuwait in India's Strategic Petroleum Reserve Programme.

Both sides agreed that defence is an important component of the strategic partnership between India and Kuwait. The two sides welcomed the signing of the MoU in the field of Defence that will provide the required framework to further strengthen bilateral defence ties, including through joint military exercises, training of defence personnel, coastal defence, maritime safety, joint development and production of defence equipment.

The two sides unequivocally condemned terrorism in all its forms and manifestations, including cross-border terrorism and called for disrupting of terrorism financing networks and safe havens, and dismantling of terror infrastructure. Expressing appreciation of their ongoing bilateral cooperation in the area of security, both sides agreed to enhance cooperation in counter-terrorism operations, information and intelligence sharing, developing and exchanging experiences, best practices and technologies, capacity building and to strengthen cooperation in law enforcement, anti-money laundering, drug-trafficking and other transnational crimes. The two sides discussed ways and means to promote cooperation in cybersecurity, including prevention of use of cyberspace for terrorism, radicalisation and for disturbing social harmony. The Indian side praised the results of the fourth high-level conference on "Enhancing International Cooperation in Combating Terrorism and Building Resilient Mechanisms for Border Security - The Kuwait Phase of the Dushanbe Process," which was hosted by the State of Kuwait on November 4-5, 2024.

Both sides acknowledged health cooperation as one of the important pillars of bilateral ties and expressed their commitment to further strengthen collaboration in this important sector. Both sides appreciated the bilateral cooperation during the COVID- 19 pandemic. They discussed the possibility of setting up of Indian pharmaceutical manufacturing plants in Kuwait. They also expressed their intent to strengthen cooperation in the field of medical products regulation in the ongoing discussions on an MoU between the drug regulatory authorities.

The two sides expressed interest in pursuing deeper collaboration in the area of technology including emerging technologies, semiconductors and artificial intelligence. They discussed avenues to explore B2B cooperation, furthering e-Governance, and sharing best practices for facilitating industries/companies of both countries in the policies and regulation in the electronics and IT sector.

The Kuwaiti side also expressed interest in cooperation with India to ensure its food-security. Both sides discussed various avenues for collaboration including investments by Kuwaiti companies in food parks in India.

The Indian side welcomed Kuwait’s decision to become a member of the International Solar Alliance (ISA), marking a significant step towards collaboration in developing and deploying low-carbon growth trajectories and fostering sustainable energy solutions. Both sides agreed to work closely towards increasing the deployment of solar energy across the globe within ISA.

Both sides noted the recent meetings between the civil aviation authorities of both countries. The two sides discussed the increase of bilateral flight seat capacities and associated issues. They agreed to continue discussions in order to reach a mutually acceptable solution at an early date.

Appreciating the renewal of the Cultural Exchange Programme (CEP) for 2025-2029, which will facilitate greater cultural exchanges in arts, music, and literature festivals, the two sides reaffirmed their commitment on further enhancing people to people contacts and strengthening the cultural cooperation.

Both sides expressed satisfaction at the signing of the Executive Program on Cooperation in the Field of Sports for 2025-2028. which will strengthen cooperation in the area of sports including mutual exchange and visits of sportsmen, organising workshops, seminars and conferences, exchange of sports publications between both nations.

Both sides highlighted that education is an important area of cooperation including strengthening institutional linkages and exchanges between higher educational institutions of both countries. Both sides also expressed interest in collaborating on Educational Technology, exploring opportunities for online learning platforms and digital libraries to modernize educational infrastructure.

As part of the activities under the MoU between Sheikh Saud Al Nasser Al Sabah Kuwaiti Diplomatic Institute and the Sushma Swaraj Institute of Foreign Service (SSIFS), both sides welcomed the proposal to organize the Special Course for diplomats and Officers from Kuwait at SSIFS in New Delhi.

Both sides acknowledged that centuries old people-to-people ties represent a fundamental pillar of the historic India-Kuwait relationship. The Kuwaiti leadership expressed deep appreciation for the role and contribution made by the Indian community in Kuwait for the progress and development of their host country, noting that Indian citizens in Kuwait are highly respected for their peaceful and hard-working nature. Prime Minister Shri Narendra Modi conveyed his appreciation to the leadership of Kuwait for ensuring the welfare and well-being of this large and vibrant Indian community in Kuwait.

The two sides stressed upon the depth and importance of long standing and historical cooperation in the field of manpower mobility and human resources. Both sides agreed to hold regular meetings of Consular Dialogue as well as Labour and Manpower Dialogue to address issues related to expatriates, labour mobility and matters of mutual interest.

The two sides appreciated the excellent coordination between both sides in the UN and other multilateral fora. The Indian side welcomed Kuwait’s entry as ‘dialogue partner’ in SCO during India’s Presidency of Shanghai Cooperation Organisation (SCO) in 2023. The Indian side also appreciated Kuwait’s active role in the Asian Cooperation Dialogue (ACD). The Kuwaiti side highlighted the importance of making the necessary efforts to explore the possibility of transforming the ACD into a regional organisation.

Prime Minister Shri Narendra Modi congratulated His Highness the Amir on Kuwait’s assumption of the Presidency of GCC this year and expressed confidence that the growing India-GCC cooperation will be further strengthened under his visionary leadership. Both sides welcomed the outcomes of the inaugural India-GCC Joint Ministerial Meeting for Strategic Dialogue at the level of Foreign Ministers held in Riyadh on 9 September 2024. The Kuwaiti side as the current Chair of GCC assured full support for deepening of the India-GCC cooperation under the recently adopted Joint Action Plan in areas including health, trade, security, agriculture and food security, transportation, energy, culture, amongst others. Both sides also stressed the importance of early conclusion of the India-GCC Free Trade Agreement.

In the context of the UN reforms, both leaders emphasized the importance of an effective multilateral system, centered on a UN reflective of contemporary realities, as a key factor in tackling global challenges. The two sides stressed the need for the UN reforms, including of the Security Council through expansion in both categories of membership, to make it more representative, credible and effective.

The following documents were signed/exchanged during the visit, which will further deepen the multifaceted bilateral relationship as well as open avenues for newer areas of cooperation:● MoU between India and Kuwait on Cooperation in the field of Defence.

● Cultural Exchange Programme between India and Kuwait for the years 2025-2029.

● Executive Programme between India and Kuwait on Cooperation in the field of Sports for 2025-2028 between the Ministry of Youth Affairs and Sports, Government of India and Public Authority for Youth and Sports, Government of the State of Kuwait.

● Kuwait’s membership of International Solar Alliance (ISA).

Prime Minister Shri Narendra Modi thanked His Highness the Amir of the State of Kuwait for the warm hospitality accorded to him and his delegation. The visit reaffirmed the strong bonds of friendship and cooperation between India and Kuwait. The leaders expressed optimism that this renewed partnership would continue to grow, benefiting the people of both countries and contributing to regional and global stability. Prime Minister Shri Narendra Modi also invited His Highness the Amir of the State of Kuwait, Sheikh Meshal Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, Crown Prince His Highness Sheikh Sabah Al-Khaled Al-Sabah Al-Hamad Al-Mubarak Al-Sabah, and His Highness Sheikh Ahmad Abdullah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Mubarak Al-Sabah, Prime Minister of the State of Kuwait to visit India.